Naturalne metody łagodzenia bólu
Zadaniem naturalnych metod jest przede wszystkim rozluźnienie, relaksacja, zmniejszenie lęku kobiety. Angażują one świadomość kobiety i odwracają uwagę od bólu. Największą ich zaletą jest brak skutków ubocznych i działanie w momencie ich stosowania.
1. Oddychanie podczas porodu
W czasie porodu kobieta między skurczami może wykorzystywać różne sposoby oddychania, tzn. inne dla kolejnych dwóch faz porodu, aby złagodzić odczuwany ból i dotlenić organizm.
W pierwszym okresie porodu (tzw. okres rozwierania szyjki macicy), kiedy szyjka macicy ma 4 cm rozwarcia, rodząca oddycha swobodnie, głęboko wciąga powietrze nosem, a wypuszcza ustami, ma wyprostowane plecy i rozluźnione ramiona. Kobieta wykonuje 7-8 oddechów na minutę, podczas których stara się przy nabieraniu powietrza wypchnąć brzuch do przodu, aby obniżyć przeponę. Jest to tzw. tor oddychania przeponowy. Przy większym rozwarciu wynoszącym 5-8 centymetrów tor oddychania zmienia się na piersiowy. Oddechy są szybsze i płytsze. Liczba oddechów sięga 16-24. Przy pełnym rozwarciu (10 cm) oddech jest szybki i płytki, następuje tzw. podrzucanie przepony. Szybkie oddechy występują naprzemiennie z oddechem pogłębionym, który wygląda jakby kobieta zdmuchiwała świeczki.
W drugim okresie porodu (tzw. wydalaniu płodu) kobieta w czasie skurczu nabiera powietrze ustami, zatrzymuje je, stara się kierować je w dół brzucha i wydycha ustami. Gdy skurcz przejdzie, kobieta wykonuje głębokie wdechy, by nabrać sił. Położna może poprosić o powstrzymanie parcia, gdy ukarze się główka dziecka – wtedy kobieta „zdmuchuje świeczki”.
Prawidłowe oddychanie podczas porodu pozwala na rozluźnienie napiętych mięśni, dotlenia także organizm matki i dziecka.
2. Kąpiel podczas porodu
Woda działa kojąco na organizm, relaksuje, odpręża, zmywa zmęczenie, poprawia ukrwienie mięśni, dotlenia je, jak również dotlenia łożysko i dziecko. Zanurzenie się w wannie z wodą zmniejsza ból i zwiększa wydzielanie endorfin. Prysznic pozwala na kierowanie strumieniem wody w wybrane miejsce. Powinien trwać ok. 15-30 minut. Woda powinna być letnia lub ciepła (34-37°C). W wodzie kobieta może się zanurzyć, gdy rozwarcie sięga 4-5 cm. Co ciekawe, woda może także przyspieszyć akcję porodową.
3. Masaż okolicy lędźwiowo-krzyżowej
Kobiety czują ból głownie w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, ponieważ stąd pochodzą nerwy dochodzące do miednicy i jej narządów. Dlatego masaż wykonywany podczas skurczów może przynieść ulgę. Może go wykonać położna, jak również osoba bliska dla kobiety. Masaż rodzącej polega na zataczaniu dużych kręgów nasadą dłoni, a później mniejszych kciukami. Często kobiety intuicyjnie wyczuwają jak silny powinien być masaż i w jakim tempie powinien się odbywać. Warto zwrócić uwagę na fakt, że niektóre kobiety mogą źle znosić dotykanie podczas porodu. Wtedy masaż nie jest dobrym rozwiązaniem. Ręce osoby wykonującej masaż powinny być ciepłe i najlepiej gdyby były posmarowane olejkiem, by zniwelować tarcie o skórę.
4. Aktywny poród
Ruch pozwala zmniejszyć ból i napięcie w ciele, a także sprzyja otwarciu kanału rodnego i przyspiesza poród. Każdy rodzaj aktywności w trakcie porodu jest lepszym wyjściem niż leżenie na plecach. Rodząca może przybierać różne dogodne dla niej pozycje. Może spacerować, tańczyć, kucać, kołysać się, korzystać z piłki, drabinek, worka sako, specjalnych lin, szczególnie w I i II fazie porodu. Może również wypróbować pozycje, które kobieta poznała na zajęciach w szkole rodzenia.
5. Krzyk i wydawanie dźwięków w czasie porodu
Ciało napina się, gdy człowiek tłumi w sobie krzyk. Gdy się go uwalnia, napięcie ustępuje. Uważa się, że w momencie kiedy kobiet otwiera usta, rozluźniają się mięśnie krocza. Analogicznie – kiedy zaciska usta, to zaciska krocze. Dlatego też podczas porodu kobieta powinna albo „zdmuchiwać świeczki”, albo krzyczeć. Może to jej pomóc przejść przez poród, wpływa rozluźniająco na ciało, dodaje jej sił i energii, a nawet pobudza wydzielanie endorfin. Z drugiej strony – krzyk może nie być mile widziany i krępować kobietę.
6. Zimne i ciepłe okłady w trakcie porodu
Okłady stosuje się na dół brzucha, okolice kości krzyżowej, krocze. Na przemian stosuje się okłady ciepłe i zimne, by nie dopuścić do niedokrwienia danej części ciała. Ciepłe okłady można wykonać przy pomocy ogrzanych ręczników, butelki z gorącą wodą, koca elektrycznego, kompresów żelowych, wody. Zimne – może to być np. kawałek lodu zawinięty w pieluchę.
7. Wsparcie ze strony bliskich a poród
Obecność kogoś bliskiego pomaga kobiecie odprężyć się, daje jej poczucie bezpieczeństwa. Druga osoba może pomagać w oddychaniu, zachęcać do aktywności, podsuwać wskazówki ze szkoły rodzenia.
8. Muzykoterapia a poród
Ulubiona muzyka pomaga kobiecie rozluźnić się, poprawia nastrój, uspokaja. Jeśli nawet muzyka nie wpłynie na zmniejszenie bólu, to stworzy lepszy nastrój w trakcie porodu.
9. Metody alternatywne
Mimo że nie da się potwierdzić skuteczności tych metod, niektóre kobiety przyznają, że przyniosły im ulgę. Najbardziej entuzjastyczne doniesienia dotyczą akupunktury, tradycyjnej sztuki leczenia Dalekiego Wschodu. Aromatoterapia wykorzystuje zapach, aby zmniejszyć ból. W Polsce stosuje się ją np. w szpitalu w Tychach. Inne alternatywne metody to hipnoza, homeopatia, ziołolecznictwo, terapia manualna. Nie są one powszechne ani dostępne w państwowych szpitalach. Poza tym metody te mogą być postrzegane jako swoiste dziwactwa.