Nadpobudliwość ruchowa. Czy zawsze to objaw ADHD?
Nadpobudliwość ruchowa bywa kłopotliwa: dziecko postrzegane jest jako niegrzeczne i stwarzające problemy. To z kolei rzutuje na to, jak odbierają je rówieśnicy i otoczenie.
1. Nadpobudliwość ruchowa u dziecka
Dzieci mają nieustanna potrzebę ruchu. Poznają świat wszystkimi zmysłami. Mają też mnóstwo pomysłów na minutę i trudno im wysiedzieć w miejscu. Ma to swój urok, ale bywa też męczące i kłopotliwe. Problem daje się najczęściej zauważyć wtedy, gdy dziecko zaczyna chodzić do zerówki lub szkoły.
Nadpobudliwość ruchowa u dzieci staje się wówczas problematyczna. Kiedy kilkulatek, nie daje rady przystosować się do panujących warunków i ma problemy ze skupieniem, nauczyciel sygnalizuje ten fakt rodzicom, radząc udać się z dzieckiem do psychologa dziecięcego.
Nie oznacza to jednak, że problemu nie było wcześniej. Nadpobudliwość ruchowa u niemowląt idzie najczęściej w parze z dużą płaczliwością dziecka i jego problemami ze snem.
2. Nadpobudliwość ruchowa u dzieci – objawy
Nadpobudliwość ruchową można podejrzewać wtedy, gdy dziecko:
- często wykonuje nerwowe ruchy rękoma lub stopami (wierci się),
- często wstaje z miejsca (np. w klasie),
- często biega lub wspina się w sytuacjach, gdy jest to niewłaściwe,
- trudno mu jest wypoczywać,
- ma trudności ze spokojnym bawieniem się, np. układaniem puzzli, klocków,
- bardzo dużo mówi,
- często jest w ruchu.
Warto zgłosić się do specjalisty jest objawy te utrzymują się przez co najmniej sześć miesięcy w stopniu utrudniającym funkcjonowanie i niewspółmiernym do poziomu rozwoju dziecka.
Warto pamiętać, że dzieci są z natury bardzo aktywne do ok. 3. roku życia. Po tym czasie coraz częściej bawią się spokojniej i potrafią dłużej skupić się np. na czytanej książce. Stąd też nadpobudliwość ruchowa u dzieci w wieku przedszkolnym daje się zauważyć dość szybko. Nie należy więc zwlekać z uzyskaniem fachowej oceny i pomocy dziecięcego psychologa.
Nadmierna ruchliwość daje się we znaki wszystkim: i opiekunom, i dziecku. Szybkie rozpoznanie i wdrożenie odpowiednich działań może pomóc kilkulatkowi radzić sobie wśród rówieśników oraz w placówce.
3. Nadpobudliwość ruchowa a ADHD
ADHD to zaburzenie o podłożu biologicznym na poziomie neurorozwojowym. U jego podłoża leżą nieprawidłowości w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. Jest to problem zdrowotny, który wymaga zdiagnozowania i wdrożenia właściwego leczenia.
Niekiedy w literaturze pojawia się określenie "nadpobudliwość ruchowa z deficytem uwagi", co wskazuje już na istotę problemu. Towarzyszy im też impulsywność.
Objawy ADHD najczęściej są najbardziej zauważalne u dzieci między 6. a 9. rokiem życia. Dawniej uważano, że częściej chorują chłopcy, jednak z badań wynika, że dziewczęta równie często cierpią na to zaburzenie (w ich przypadku częściej dominują zaburzenia koncentracji).
Diagnoza ADHD jest złożona. Rozpoznanie wymaga współpracy psychologa i lekarza psychiatry, nierzadko również neurologa dziecięcego i pediatry.
Zdarza się, że ADHD towarzyszy co najmniej jedno dodatkowe zaburzenie psychiczne, m.in. zaburzenia lękowe, dysleksja i dysgrafia, zaburzenia opozycyjno-buntownicze, zaburzenia zachowania, zaburzenia depresyjne.
4. Nadpobudliwość ruchowa u dzieci – leczenie
Leczenie nadpobudliwości jest złożone. Jest przede wszystkim dostosowane do nasilenia objawów i wieku dziecka. Obejmuje psychoedukację rodziców (ale też wychowaców i nauczycieli) oraz interwencje behawioralne (sposoby postępowania w sytuacji problematycznych zachowań dziecka).
Pomóc mogą również:
- indywidualna psychoterapia dziecka,
- terapia rodzinna,
- trening umiejętności społecznych,
- trening radzenia sobie ze złością i agresją,
- integracja sensoryczna,
- biofeedback.
5. Nadpobudliwość ruchowa – ćwiczenia
Dziecko powinno mieć możliwość odpowiedzieć na dużą potrzebę ruchu. Warto pozwolić mu np. jeździć do szkoły rowerem lub hulajnogą, jak również aktywnie spędzać czas na podwórku po lekcjach.
Warto jednak wprowadzać do codziennego harmonogramu dnia ćwiczenia relaksujące. Dobrze sprawdzają się też wspólnie wykonywane prace plastyczne, np. malowanie kredą na czarnym papierze. Warto też razem z dzieckiem układać puzzle lub klocki.
