Wiersze Szymborskiej. Które warto znać?
Wiersze Szymborskiej nie tracą na aktualności. W znakomitej większości dotyczą egzystencjalnej sytuacji człowieka, a także relacji między jednostką a historią. Jakie wiersze napisała Wisława Szymborska i które warto znać?
1. Wiersze Szymborskiej: uniwersalne i ponadczasowe
Wisława Szymborska urodziła się 2 lipca 1923 r. W czasie II wojny światowej uczyła się na tajnych kompletach, pracowała też jako urzędniczka kolejowa (by uniknąć wywózki do Rzeszy). Podejmowała się też zleceń jako ilustratorka (była m.in. autorką grafik do podręcznika Jana Stanisławskiego do nauki języka angielskiego).
Za debiut poetycki Wisławy Szymborskiej uznaje się utwór "Szukam słowa", który w 1945 r. ukazał się na łamach "Dziennika Polskiego". Rok później podjęła studia na kierunku filologii Polskiej UJ w Krakowie (z czasem przeniosła się na socjologię, a ostatecznie z braku finansów, poetka porzuciła studia).
W 1948 r. Wisława Szymborska wyszła za Adama Włodka, poetę. Ich małżeństwo trwało tylko kilka lat.
Debiutancki tomik poezji "Dlatego żyjemy" Wisława Szymborska wydała w 1952 r. Poetka współpracowała z wieloma czasopismami, m.in. "Tygodnikiem Powszechnym". Pisała felietony, redagowała działy poetyckie, organizowała warsztaty poetyckie.
W 1996 r. za swoją twórczość poetka odebrała literacką Nagrodę Nobla. Zmarła 1 lutego 2012 r. w Krakowie.
Wiersze Wisławy Szymborskiej zostały przetłumaczone na ponad czterdzieści języków. Są bardzo wysoko cenione. Zachwyca ich kunszt, warsztat poetycki autorki, ale też niezwykła trafność w ocenie jednostki.
2. Co pisała Wisława Szymborska?
Poetka pisała dużo. Wiele z jej utworów nie było wydawanych. Te, które ujrzały światło dzienne, zostały zebrane w tomikach poezji:
- "Wołanie do Yeti" (1957),
- "Sto pociech" (1967),
- "Wszelki wypadek" (1972),
- "Wielka liczba" (1976),
- "Tarsjusz i inne wiersze" (1976),
- "Ludzie na moście" (1986),
- "Lektury nadobowiązkowe" (1992),
- "Początek i koniec" (1993),
- "Widok z ziarnkiem piasku" (1996),
- "Życie na poczekaniu" (1996),
- "Milczenie roślin" (2001),
- "Chwila" (2002),
- "Dwukropek" (2005),
- "Miłość szczęśliwa" (2007).
Wisława Szymborska pisała m.in. limeryki. Sama też wymyślała gatunki literackie, m.in. lepieje, odwódki i moskaliki, w których pierwsze skrzypce grał żart i ironia.
2.1. Cechy poezji Wisławy Szymborskiej
- intelektualny dystans wobec rozważanych problemów
- posługiwanie się subtelna ironią
- człowiek w poezji Wisławy Szymborskiej jest istotą słabą, bezbronną i omylną
- słowa łączą się z filozofią i refleksją moralną
- poetka stosuje oryginalne metafory
- utwory wyróżniają się precyzją słowa i wywodu
3. Wisława Szymborska: wiersze, które warto znać
Najbardziej znane wiersze Wisławy Szymborskiej to
- "Nic dwa razy się nie zdarza"
- "Kot w pustym mieszkaniu"
- "Radość pisania"
- "Miłość szczęśliwa"
- "Wieczór autorski"
- "Nagrobek"
- "Cień"
3.1. Nic dwa razy się nie zdarza: interpretacja
Wisława Szymborska w sposób kunsztowny przekazuje pewną oczywistość: każda chwila naszego życia zdarza się tylko raz. Nie można niczego przeżyć na nowo, w identyczny sposób ("Żaden dzień się nie powtórzy...).
Podmiot liryczny snuje refleksję nad przemijaniem, ale i nad samotnością. Jest to mimo wszystko utwór optymistyczny. Każdy dzień może nas zaskoczyć, przynieść coś dobrego. Obfituje w piękne chwile, które stanowią obietnicę, bo mają dopiero nadejść.
Wisława Szymborska zwraca uwagę, że powinniśmy cieszyć się z każdego dnia. Najważniejsze jest "tu i teraz", bo jutra może nie być. Do życia warto podchodzić z ciekawością, bo każdy dzień może przynieść nam coś nowego.
4. Wisława Szymborska: "Jak ja się czuję"
Wiersz "Jak ja się czuję" to utwór błędnie przypisywany Wisławie Szymborskiej. Jego autorką jest Józefa Jucha.
Sprawa wiersza-fałszywki dość mocno poruszyła autorkę. W jednym z wywiadów sekretarz poetki, Michał Rusienk, wspomina słowa Szymborskiej: "Boli mnie, że trafiają się czytelnicy, którzy przyjmują to wierszydło z dobrą wiarą. Przecież tak głupawo i nieudolnie chyba nie piszę? A i realia się nie zgadzają, bo tak schorowana jeszcze na razie nie jestem".
Utwór "Jak ja się czuję" Szymborska wprost nazywała przykładem grafomaństwa. Niestety, wiersz żył własnym życiem i krążył w odpisach po kraju i zagranicy (został przetłumaczony na francuski i hebrajski).