"Ptasie radio" Juliana Tuwima - analiza i interpretacja
"Ptasie radio" to wiersz Juliana Tuwima. Utwór jest dobrze znany wśród najmłodszych czytelników. Został po raz pierwszy wydany tuż przed wybuchem II wojny światowej, w 1938 r., w zbiorze „Lokomotywa i inne wesołe wierszyki dla dzieci”.
1. "Ptasie radio" - bajka dla dzieczy czy opowieść dla dorosłych?
Wiersz opowiada o audycji radiowej o dość nietypowym charakterze. Za jej nadanie z brzozowego gaju odpowiedzialne są ptaki. W eterze szukają odpowiedzi na nurtujące ich pytania: co świtem piszczy w trawie, gdzie ukrywa się echo w lesie, kto pierwszy powinien kąpać się w rosie, jak rozpoznać kto jest ptakiem, a kto nie. W audycji przewiduje się też czas na ptasie trele i dyskusje. Takie zestawienie tematów, które mają zostać podjęte, przypomina obrady parlamentarne.
Podmiot liryczny wymienia dalej uczestników audycji. Pojawiają się nazwy ptaków powszechnie występujące w Polsce: słowik, wróbel, kos, jaskółka, kogut, dzięcioł, gil, kukułka, szczygieł, sowa, kruk, czubatka, drozd, sikora i dzierlatka, kaczka, gąska, jemiołuszka, dudek, trznadel, pośmieciuszka, wilga, zięba, bocian, szpak.
By oddać klimat audycji, autor posługuje się onomatopejami. Stara się przełożyć język ptaków, aby był zrozumiały dla ludzi. Pierwszy głos zabiera znany z pięknego głosu słowik. Nikt jednak go nie rozumie. "Cóż to znowu za muzyka? Muszę zajrzeć do słownika, By zrozumieć śpiew słowika" - stwierdza wróbel i sam zabiera głos w audycji. Temu jednak sprzeciwia się kogut, bo głos wróbla jest zbyt hałaśliwy. Dalej udział w audycji biorą kukułka, która swojego poprzednika nazywa rozbójnikiem, oraz dzięcioł. Wtrącają się czajka i przepiórka.
Ostatecznie w ptasim radiu zamiast audycji, wybucha głośny harmider. Każdy ptak chciałby coś powiedzieć, ostatecznie spotkanie kończy się bójką. Interwencję musi podjąć ptasia milicja, która kończy audycję. Nie pada odpowiedź na żadne z zadanych na wstępie pytań.
Julian Tuwim z charakterystyczną dla siebie przenikliwością opisuje świat zwierząt, który można zinterpretować w odniesieniu do ludzkich zachowań. Ptaki nie mają cierpliwości, by wysłuchać siebie nawzajem. Walczą o pierwszeństwo i chcą, by to ich zdanie było uznane za właściwe.
Nieporozumienia i brak chęci spokojnej rozmowy doprowadziły do wybuchu konfliktu. Nikt nawet nie próbował pójść na kompromis.
2. Analiza wiersza "Ptasie radio"
Podmiot liryczny jest reporterem, którego zadaniem jest relacjonowanie ptasiej audycji. Porządkuje spotkanie: przedstawia uczestników i plan rozmów.
Wiersz składa się z dziewięciu strof. Mają one nieregularną budowę (ilość wersów jest różna, podobnie jak liczba sylab). Utwór jest bardzo dynamiczny, akcja wartka.
Środki stylistyczne, po które sięgnął autor w wierszu "Ptasie radio" to:
- onomatopeje („kukuryku”, „kuku! kuku!”, „stuku! puku!”)
- personifikacje (autor nadał ptakom cechy ludzkie)
- pytania retoryczne
- wykrzyknienia („Wstydź się, wstydź się!”)
- porównania („I wydziera się jak kurka!”)
Utwór Juliana Tuwima to bajka nie tylko dla dzieci. Zachwyca kunszt poetycki poety, ale też pełen humoru i lekkości styl wiersza.
