Wieniec adwentowy
Jak wiele tradycji adwentowych obecnie kultywowanych, tak i ta korzeniami sięga czasów pogańskich. Wieki temu, gdy wszystko dookoła skuwał mróz, a dzień był krótki, germańskie plemiona tworzyły symbolizujące słońce okręgi z zielonych roślin, w nich rozpalając ogniska. Był to rytuał mający wyrażać nadzieję na rychłe przyjście wiosny i odrodzenie życia.
1. Znaczenie wieńca adwentowego
Przyjęło się uważać, że początek obecnej tradycji wieńców adwentowych dał ewangelicki teolog Johann H. Wichern. Wprowadził go w założonej przez siebie szkole-przytułku dla sierot z myślą o swoich podopiecznych. Chciał nadać świetlicy, w której zbierały się dzieci, bardziej rodzinny charakter, który jednocześnie miałby sprzyjać modlitwie. Miało to miejsce w 1839 (lub 1848) roku. Możliwe jednak, że Wichern nie czerpał z pogańskich rytuałów, a z tradycji żydowskiego święta Chanukah. Jego charakterystycznym elementem jest bowiem zapalanie po jednej świecy w każdy z ośmiu dni tego święta. Dokładnie analogicznie do zapalania jednej świecy dla każdego tygodnia Adwentu, tak jak ma to miejsce w przypadku świec wieńca adwentowego.
Stopniowo ten zwyczaj adwentowy zaczął rozprzestrzeniać się na terenie Niemiec, a później całej Europy. W latach dwudziestych XX w. od środowiska ewangelickiego obyczaj ten przejęli Katolicy. Do Polski trafił w roku 1925. Pierwowzorem obecnego wieńca było drewniane koło średnicy dwóch metrów, umieszczone pod sufitem, na którym umieszczono 24 świeczki. Każdego wieczoru Adwentu zapalano kolejną. Dziś wieńce nie są już tak okazałe i raczej dostosowane do blokowych warunków mieszkaniowych. Na ogół mają średnicę od 20 do 40 cm.
2. Jak powinien wyglądać wieniec?
Choć coraz powszechniejsze są różne wariacje na ich temat, by zachować swój charakter wieniec powinno splatać się w określony sposób, zawsze z wiecznie zielonych roślin. Najczęściej używa się do tego świerku, jodły, sosny lub daglezji, jednym słowem szlachetnych iglaków. Można wzbogacić go o gałązki lauru bądź ostrokrzewu. Dość popularny jest też mech.
W wieńcu umieszcza się cztery 4 świece, po jednej na każdą niedzielę Adwentu. Niekiedy jest jeszcze piąta, która palić się będzie w czasie wieczerzy Wigilijnej. Wyznaczają nam one czas, jaki mamy na przygotowanie się do dnia narodzin Jezusa.
W zależności od panującego w danym regionie zwyczaju, dodatkową dekorację mogą stanowić kolorowe wstążki, szyszki, małe czerwone bombki świąteczne lub owoce. Gdy przyozdabia się wieniec wstążkami, pierwszej niedzieli towarzyszy czerwona, drugiej żółta, trzeciej srebrna, a czwartej złota. Gotowy wieniec można podwiesić przy suficie. Można również umieścić go na eksponowanym, honorowym miejscu w domu. Najlepiej na stole, przy którym spotyka się rodzina, by oddawać się modlitwie, lub zwyczajnie spędzić czas razem przy szczerej rozmowie czy wspólnym posiłku.
3. Symbolika wieńca adwentowego
Każdy element wieńca adwentowego ma swoje znaczenie i symbolikę, o których warto pamiętać. Kształt koła nie jest przypadkowy. Nie ma ono ani początku ani końca. Wiecznie zielone gałązki to symbol trwającego życia, wiecznego życia ofiarowywanego przez Chrystusa. Ponadto każdy z gatunków roślin ma swoje znaczenie. Laur symbolizuje zwycięstwo, w tym przypadku triumf nad cierpieniem, prześladowaniem, wyraża wieczność i dziewictwo. Sosna i ostrokrzew to zaś nieśmiertelność. Sosna jest również pogańskim symbolem Słońca i płodności. A cedr to uzdrowienie i niezniszczalność, w tradycji chrześcijańskiej jest atrybutem Chrystusa.
Również świece w wieńcu nie są przypadkowe. Same w sobie symbolizują Światłość Jezusa i nadzieję. Znaczenie ma ich kolor oraz kolejność w zapalaniu. Świeca I (Pokoju), II (Świeca wiary lub Betlejem) i IV (Świeca Nadziei, Aniołów) powinny być fioletowe bądź niebieskie, a III różowa (zwana świecą Miłości), zapalana w niedzielę Radości. Gdy w wieńcu umieszcza się również V Świecę, powinna być biała lub złota.
A co oznacza światło świec? W religii katolickiej jest ono symbolem: wieczności, Boga, Chrystusa, radości oczekiwania i nadziei. Wieniec adwentowy jako kompozycja wszystkich tych naznaczonych symboliką elementów również ma swój sens. Ma wyrażać pełne radości i miłości oczekiwanie na narodziny Jezusa, a jednocześnie być hołdem składanym Mu jako Zwycięzcy, Królowi i Wybawicielowi. Choć sklepy proponują nam bogaty wybór wieńców adwentowych, warto zrobić go samemu. Nie jest to nic skomplikowanego, a dostarczy sposobności, by spędzić czas z dzieckiem. Na dodatek będziemy mogli zadbać o to, by zawierał wszystkie niezbędne elementy, co pozwoli zachować jego znaczenie.
Podobnym do wieńca elementem tradycji adwentowej jest tzw. pień adwentowy. Jak sama nazwa wskazuje, jest to pień drzewa bądź ścięty z niego krążek. Dekoruje się go, podobnie jak wieniec, szyszkami i gałązkami. Oczywiście muszą znaleźć się na nim świece. Będzie ich albo tyle, co na wieńcu, albo tyle, ile dni ma Adwent w danym roku. Świece są zapalane kolejno, co wieczór. Pień można umieścić przed wejściem do domu, a gdy nie jest duży, w szczególnym miejscu mieszkania, tak jak wieniec.