Sprawdź, czy twoje dziecko jest gotowe do pójścia do szkoły
Pójście dziecka do pierwszej klasy to ogromny stres. Zarówno dla ucznia, jak i rodzica. Dziecko wkracza w nowy świat, przed nim stają nowe wymagania, oczekiwania, role. Rodzic denerwuje się, czy kilkulatek sobie poradzi, jak zniesie kilkugodzinne siedzenie w ławce. A ponieważ rekrutacje do klas pierwszych rozpoczynają sie już wiosną, warto jak najszybciej zacząć analizować dojrzałość szkolną swojego dziecka.
Przegłosowana niedawno przez Sejm ustawa znosi co prawda obowiązek pójścia do szkoły sześciolatków, a nakłada go na dzieci rok starsze, jednak ci rodzice, którzy będą chcieli posłać sześcioletniego malucha do szkoły – będą mogli to zrobić. Warunkiem jest uzyskanie pozytywnej opinii wydanej przez poradnię rodzinną oraz ukończenie przez dziecko tzw. zerówki.
Jednak przed wizytą w poradni warto obserwować swoją pociechę i odpowiedzieć sobie na pytanie czy jest ona gotowa, by wejść na ścieżkę edukacji szkolnej. Na to pytanie pomoże odpowiedzieć skala gotowości szkolnej. To badanie przeprowadzają głównie nauczyciele w przedszkolach, jednak jego elementy można spróbować zastosować w domu.
1. Na czym to polega?
Skala gotowości szkolnej to badanie, które ma określić, czy sześciolatek jest gotowy do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Poprzez wypełnienie ankiety i po przeprowadzeniu obserwacji nauczyciel ocenia umiejętności szkolne, kompetencje poznawcze, sprawność motoryczną, samodzielność, niekonfliktowość oraz aktywność społeczną.
Te pedagogiczne terminy, choć brzmią dość poważnie, są w zasadzie niczym innym jak elementami przystosowania sześciolatka do nauki oraz do funkcjonowania w grupie. Każdej z wymienionych umiejętności przyporządkowano maksymalną liczbę punktów, które powinien zdobyć sześciolatek. Opracowano także zakresy, w których widać, czy stopień gotowości jest zgodny z oczekiwanym czy od odczekiwanego niższy. Określono także trzy stopnie gotowości szkolnej: wysoki, średni i niski.
2. W praktyce
Tyle teoria, a jak to jest w praktyce? Skalę gotowości szkolnej badają zazwyczaj nauczyciele w zerówce po długoterminowych obserwacjach przedszkolaka. Znają oni jego charakter, historię rozwoju różnych umiejętności, sytuację rodzinną. Jeśli jednak chcesz sprawdzić, czy twoje dziecko jest gotowe, by zasiąść w szkolnej ławce, mimo tego, że ma sześć, a nie siedem lat, możesz to zrobić.
Postaraj się przypomnieć sobie zachowania twojego dziecka, które dotyczą takich sfer jak: czytanie, pisanie, wypowiadanie się, liczenie. Ważne też będzie, czy przedszkolak sam się ubiera, czy sprząta po sobie, słucha poleceń, dogaduje się z rówieśnikami, czy jest płaczliwy, a może bardzo poważny.
3. Kompetencje poznawcze
Czyli zachowania i umiejętności sześcioletniego dziecka, które dotyczą jego zainteresowań i osiągnięć. W tym punkcie rodzic będzie miał za zadanie odpowiedzieć na pytania czy sześciolatek interesuje się nauką, tym co się dzieje dookoła niego. W jakim stopniu dziecko próbuje wyjaśniać zjawiska (np. pogodę), czy wybiera w zabawie gry liczbowe i matematyczne, lubi mówić o swoich zainteresowaniach, czyta, pisze i liczy – na te wszystkie kwestie trzeba zwrócić uwagę podczas obserwacji.
4. Motoryka
Jeśli sześcioletnie dziecko lubi zajęcia ruchowe, chętnie biega, tańczy, pływa lub jeździ na rowerze, sprawnie łapie piłkę i prawidłowo trzyma kredki – najprawdopodobniej jest gotowe na podjęcie nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Motoryka duża to obszar, w którym większość dzieci porusza się sprawnie. Wynika to z naturalnej potrzeby ruchu kilkuletniego dziecka.
Co innego jednak – motoryka mała. W odniesieniu do informacji o coraz większej liczbie dzieci spędzających czas przed komputerem, a nie przy farbach czy plastelinie, można powiedzieć, że ten obszar rozwoju dziecka zostaje zaniedbany. Warto więc, przy ocenianiu czy nasz syn lub córka są gotowi do nauki, zwrócić uwagę na to, jak trzymają ołówek, czy umieją posługiwać się plasteliną, jak wysoką wieżę z klocków budują. Te umiejętności będą potrzebne przy nauce pisania.
5. Samodzielność
Rodzice są po to, by nauczyć dziecko samodzielności – to prawda stara jak świat. Bo samodzielność to jeden z warunków pójścia do szkoły i odnoszenia w niej sukcesów. Zwróć więc uwagę, czy twój sześciolatek sam sprawnie się ubiera, czy interesuje się wynikiem swojej pracy, podejmuje próby poradzenia sobie z różnymi trudnościami, wykazuje inicjatywę w działaniach.
Możesz mieć powód do niepokoju, jeśli ślepo naśladuje on zachowania innych, unika sytuacji i zadań wymagających zaangażowania, zbyt szybko prosi o pomoc osobę dorosłą i stara się przebywać blisko niej. Takie zachowania, jeśli są częste, mogą świadczyć o niedojrzałości emocjonalnej do pójścia do szkoły.
6. Niekonfliktowość i aktywność społeczna
Dziecko, które idzie do pierwszej klasy, powinno pamiętać o zasadach bezpiecznego zachowania w grupie, rozwiązywać sytuacje konfliktowe w pokojowy sposób i sprzątać zabawki i pomoce naukowe.
Jeśli jednak sześciolatek często wywołuje konflikty, nieustannie się obraża, ucieka, zachowuje agresywnie, nie wykonuje poleceń – prawdopodobnie w pewnym stopniu nie jest gotowy do podjęcia nauki.
Ważna jest tutaj także kwestia aktywności społecznej. Sześciolatek poradzi sobie z wyzwaniami, jakie stawiać przed nim będzie szkoła, jeśli jest towarzyski, ma dobre relacje z rówieśnikami, podejmuje próby pomocy innym dzieciom, śmiało wyraża uczucia, zadaje pytania drążące temat nauczycielowi.
7. Podsumowanie
Gotowość szkolną oblicza się w punktach. Jednak każdy rodzic, po przeprowadzeniu długiej i wieloaspektowej obserwacji będzie czuł, czy jego sześciolatek powinien rozpocząć przygodę ze szkołą podstawową. Ważna kwestia – jeśli nie jesteśmy pewni, czy dziecko sobie poradzi, a opinia z poradni nie rozwieje naszych wątpliwości, dajmy dziecku i sobie czas. Świat się nie zawali jeśli pójdzie ono do szkoły jako siedmiolatek.
