Saturn - najlżejsza planeta w Układzie Słonecznym. Co jeszcze ją wyróżnia?
Saturn to szósta planeta Układu Słonecznego. Tym, co najbardziej wyróżnia tę planetę, są otaczające ją pierścienie, które można dostrzec nawet przez lornetkę, a samego Saturna można bez przeszkód zobaczyć gołym okiem przez całą noc. Znajomość charakterystyki Saturna może przydać się na egzaminie ósmoklasisty lub na maturze. Dziś publikujemy najważniejsze informacje o tej planecie.
1. Saturn - opis
Saturn to gazowy olbrzym, podobnie jak trzy inne planety w Układzie Słonecznym: Jowisz, Uran i Neptun. Pod względem wielkości i masy jest drugą planetą wśród wszystkich krążących wokół Słońca. Od gwiazdy centralnej oddalony jest o odległość przekraczającą dziesięciokrotnie odległość od Ziemi do Słońca.
Cechą charakterystyczną Saturna są jego pierścienie, składające się przede wszystkim z lodu oraz w mniejszej ilości odłamków skalnych, o grubości około 100 metrów. Planety sąsiadujące z Saturnem również mają własne systemy pierścieni, jednak nie tak jasne i nie tak rozległe.
Masa Saturna jest 95 razy większa od masy Ziemi. Ma niezwykle małą gęstość (70 proc. gęstości wody).
W skład planety wchodzi głównie wodór oraz hel, prawdopodobnie ma również stałe jądro, otoczone zestalonych, metalicznym wodorem. Saturna spowija gęsta warstwa chmur, która układa się w pasma.
Planeta wydziela więcej energii, niż jej pobiera od Słońca. Powoli zapada się wskutek własnej grawitacji, stąd też emisja promieniowania.
2. Ile trwa doba oraz rok na Saturnie?
Saturn obraca się szybko wokół własnej osi - jeden obrót trwa 10,6 h. Przez tak szybkie obracanie i wskutek działania siły odśrodkowej planeta ta jest wyraźnie spłaszczona na biegunach i wybrzuszona na równiku. Promienie równikowy i biegunowy różnią się między sobą o około 11 proc.
Obrót Saturna wokół Słońca trwa 29,4 lat ziemskich.
3. Jaki jest skład atmosfery Saturna?
Atmosfera Saturna ma następujący skład chemiczny:
- wodór - 93 proc.;
- hel - < 7 proc.;
- pozostałe gazy: amoniak, metan i etan w śladowych ilościach.
4. Księżyce Saturna
Saturn ma największą liczbę księżyców w całym Układzie Słonecznym - jest ich aż 82. Siedem największych satelitów lodowych, o średnicy ponad 380 km, posiada na tyle silną grawitację, aby mogła nadać im kształt podobny do kulistego.
Następne 6 o kształtach nieregularnych mają średnicę większą od 50 km. Większość nazw regularnych księżyców Saturna ma nazwy pochodzące od imion tytanów z greckiej mitologii. Nieregularne księżyce z kolei mają nazwy pochodzące z mitów nordyckich, eskimoskich i celtyckich.
Oto kilka największych księżyców Saturna:
- Tytan;
- Atlas;
- Prometeusz:
- Pandora.
5. Eksploracja Saturna
Saturn był znany jeszcze w czasach starożytnych. Od Greków z tej epoki otrzymał nazwę Kronos. Nazwa dzisiejsza została wprowadzona przez Rzymian około 150 p.n.e.
Misje kosmiczne, które do tej pory się odbyły:
- Sonda Pioneer 11 (1973-1979) - wykonała badania tej planety, przelatywała nad pierścieniami, badała księżyce tej planety;
- Voyager 2 (1977 - 1979) - Saturn badany był sondą lecącą docelowo do Urana;
- Voyager 1 (1977 - 1980) - następuje badanie planety z wysokości 4,5 tys. km oraz Tytana;
- Cassini/Huygens (1997 - 2005) - ma miejsce badanie Saturna, jego pierścieni, księżyców; na Tytanie ląduje próbnik.
6. Saturn - ciekawostki
- Saturn jest najlżejszą planetą w całym Układzie Słonecznym;
- pierwsi astronomowie byli przekonani, że pierścienie Saturna to księżyca; dopiero w 1655 roku holenderski astronom Christian Huygens użył lepszego teleskopu do obserwacji tej planety i dostrzegł, że są to pierścienie;
- na Saturnie wiatr może wiać z prędkością 1600 km/hm, przez co jest jedną z najbardziej wietrznych planet w Układzie Słonecznym;
- największy księżyc Saturna - Tytan jako jedyny księżyc w całym Układzie Słonecznym ma swoją atmosferę.
