Uran - lodowy olbrzym. Czym się charakteryzuje, czy Uran ma księżyce?
Uran to siódma planeta w Układzie Słonecznym. Znajduje się na granicy widzialności gołym okiem. W ciągu roku przesuwa się między gwiazdami jedynie o około 4-5°, możemy go obserwować w jednym gwiazdozbiorze nawet kilka lat. O Uranie, jak i innych planetach uczymy się w szkole na lekcjach fizyki. Co wiemy o tej planecie?
1. Uran - opis
Uran to planeta należąca do Układu Słonecznego, siódma od Słońca. Jest zaliczana do planet gazowych. Krąży wokół naszej gwiazdy w odległości niemal 2,9 mld km. Czas obiegu Urana wokół Słońca wynosi 84 lata, a wokół własnej osi 17 godzin, przez co planeta coraz mocniej się spłaszcza.
Średnica Urana to 52 tys. km, a masa jest 14,5 razy większa niż masa Ziemi - jest znacznie mniejszy od Saturna czy Jowisza.
Atmosfera Urana to głównie wodór, z domieszką metanu, helu i acetylenu. Temperatura na tej planecie wynosi około -210°C, co odpowiada równowadze między ciepłem otrzymywanym przez tę planetę a tym, co z niej wypromieniowuje.
Oś obrotu Urana z płaszczyzną jego orbity tworzy kąt o szerokości 8°. Jeśli weźmiemy pod uwagę nachylenie równika tej planety do jego orbity, wyniesie on 98°, co oznacza, że Uran ma obrót wsteczny.
Naukowcy zaobserwowali, że orbity wszystkich odkrytych do tej pory księżyców Urana położone są w płaszczyźnie równika Urana, dzięki czemu wiemy, że są prostopadłe do orbity tej planety.
2. Jak wygląda powierzchnia Urana?
Powierzchnia tej planety otoczona jest gęstą mgłą. Jej południowa część, zwrócona w stronę Słońca, jest jaśniejsza i bardziej czerwona, niż obłoki występujące w pobliżu równika. Kolor Urana to wynik absorpcji czerwonego koloru przez metan.
Obłoki Urana obracają się około 16 godzin, jednak w zależności od szerokości wartości te mogą być różne. Skład atmosfery Urana zbliżony jest do składu atmosfery Saturna, Jowisza i Słońca.
Warstwy atmosfery, które występują na powierzchni planety, są niezwykle gorące. Od strony Słońca temperatura szacowana jest na około 476°C, po przeciwnej stronie zaś 727°C. Oznacza to, że na wysokości, na której jest Uran, nie występuje proces nocnego stygnięcia. Spadki temperatury zachodzą w głąb planety, przy ciśnieniu 100 hPa wynosi -222°C, po czym ponownie rosną.
Temperatura równika Urana wynosi tyle samo co na biegunach. Wokół obu biegunów planety występują szerokie kołnierze, których temperatura jest niższa o kilka stopni od tej na obszarach przylegających, co może wiązać się z wyciekiem strumieni zimnego gazu dołem.
3. Pole magnetyczne Urana
Pole magnetyczne Urana jest mniej więcej 50 razy silniejsze niż to na Ziemi, choć na jego powierzchni jest od ziemskiego słabsze. Pozwala to wyciągać wnioski, że wnętrze tej planety ma charakter przewodzący.
Silne pole magnetyczne nie pozwala, aby powstało kamienne jądro Urana o średnicy 16 tys. km. Dynamo Urana może znajdować się powyżej jądra, w niezwykle gorącym i wirującym z małą prędkością wodnym płaszczu, bogatym w jony, jego grubość zaś wynosi ponad 9,5 tys. km.
4. Księżyce Urana
Obecnie odkryto 27 księżyców Urana. Najważniejsze to:
- Ariel;
- Miranda;
- Oberon;
- Titania;
- Umbriel.
Miranda charakteryzuje się powierzchnią z licznymi kanionami, szczelinami i dolinami. Na Oberonie i Umbriel możemy zaobserwować kratery o średnicy powyżej 100 km. Prawdopodobnie są to efekty zderzenia satelity z pozostałościami komety.
5. Uran - ciekawostki
Oto garść ciekawostek na temat Urana:
- planeta ta jest zaliczana do "lodowych olbrzymów";
- prędkość wiatru na Uranie dochodzi do 900 km/h;
- Uran początkowo miał zostać nazwany "Neptun";
- na początku Uran został nazwany "Gwiazdą Jerzego", na cześć króla Jerzego III;
- atmosfera Uranu jest najzimniejsza w całym Układzie Słonecznym;
- na Uranie występują deszcze diamentów;
- nazwy księżyców nawiązują do postaci z dzieł Szekspira oraz Pope'a.
