Mars - czerwona planeta. Co o niej wiemy?
Mars - planeta położona między Ziemią a pasem planetoid przed orbitą Jowisza, czwarta od Słońca i jedyna, która była poważnie brana pod uwagę w poszukiwaniu śladów życia. Uczymy się o niej w szkole podstawowej, na lekcjach fizyki. Ile trwa rok na Marsie? Jak wygląda powierzchnia tej planety? Czy Mars posiada księżyce?
1. Kiedy odkryto Marsa?
Mars jest znany ludzkości od niepamiętnych czasów. Jego nazwa wywodzi się z czasów starożytnych, ponieważ charakterystyczna dla Marsa czerwona barwa nasuwała skojarzenia z rzymskim bogiem wojny o tym właśnie imieniu.
Nie jest możliwe wskazanie, kto odkrył tę planetą, wiadomo jednak, że była zaobserwowana przez egipskich astronomów już w drugim tysiącleciu p.n.e. Źródła chińskie podają zaś, że ich astronomowie znali Marsa jeszcze w IV wieku p.n.e. a możliwe, że nawet wcześniej.
Oficjalnie, za pierwszą osobę, która zaobserwowała Marsa przez teleskop, uważa się Galileusza, który dokonał tego w 1610 roku. Obecnie każdy z nas może dostrzec tę planetą przez dużo lepsze teleskopy. W sieci można znaleźć dokładne zdjęcia z wielkich teleskopów, a także obrazy łazików poruszających się po Marsie, czy fotografie z sond kosmicznych.
2. Planeta Mars - opis
Mars jest planetą skalistą, podobnie jak Wenus czy Ziemia. Jest o połowę mniejszy od planety, na której żyjemy, a jego masa jest dziesięć razy mniejsza.
Powierzchnia Marsa zbudowana jest głównie z bazaltu, a także tlenku żelaza (stąd jej kolor). Klimat Marsa jest suchy, a teren ukształtowany różnorodnie, ponieważ znajdziemy na nim:
- góry;
- doliny;
- kratery;
- pustynie;
- kaniony;
- czapy polarne;
- wulkany.
Obrót Marsa wokół własnej osi jest podobny do ziemskiego i wynosi 24 godziny i 39 minut. Średnia odległość tej planety od Słońca wynosi 230 mln km. Rok marsjański - czas obiegu wokół Słońca to 687 dni.
Mars jest widoczny z Ziemi gołym okiem.
3. Temperatura i atmosfera na Marsie
Mars jest planetą chłodną, średnia temperatura wynosi tam około -60 stopni Celsjusza, chociaż w czasie cieplejszych pór roku temperatury mogą sięgać nawet +20 stopni Celsjusza.
Czy istnieje atmosfera na Marsie? Odpowiedź brzmi: tak, jednak jest dużo cieńsza oraz rzadsza niż ta na Ziemi. Ciśnienie na powierzchni planety jest mniejsze niż 1% ciśnienia ziemskiego, ponadto skład marsjańskiej atmosfery nie jest dla ludzi przyjazny, ponieważ składa się w 95% z dwutlenku węgla.
Na Marsie, podobnie jak na Ziemi, występują pory roku, choć trwają dłużej z uwagi na dwukrotnie dłuższy okres orbitalny Marsa w porównaniu do Ziemi. Cechą charakterystyczną dla klimatu marsjańskiego są burze pyłowe, dużo bardziej ekstremalne od ziemskich. Mogą mieć charakter lokalny, ale potrafią również osiągać dużo większą skalę i na długi czas pokryć pyłem ogromne obszary planety.
Mars nie posiada takiego pola magnetycznego jak Ziemia, można zaobserwować jedynie słabe, lokalne pola magnetyczne.
4. Jak zbudowany jest Mars?
We wnętrzu planety znajduje się jej jądro o promieniu 1480 km, składające się głównie z żelaza oraz z siarki. Otoczone jest płaszczem krzemianowym; grubość zewnętrznej skorupy wynosi od 50 do 125 km.
5. Czy na Marsie jest woda?
Bardzo niskie ciśnienie atmosferyczne Marsa powoduje, że woda na tej planecie nie istnieje w stanie ciekłym. Występuje jako lód, głównie w czapach polarnych w okolicach biegunów i w tych miejscach jest jej na tyle dużo, że gdyby cały tamtejszy lód się stopił, woda mogłaby pokryć całą planetę 11-metrową warstwą.
Niektórzy uczeni wysuwają wnioski, że dawniej na czerwonej planecie istniały przepływy wody. Naukowcy argumentują je na podstawie niektórych cech ukształtowania powierzchni (jak koryta rzek i wodnych zbiorników) lub natrafienia na minerały, które powstają w obecności wody.
Badania sond kosmicznych sugerują także, że dawniej na Marsie środowisko mogło być dużo bardziej wilgotne, niż obecnie. Prawdopodobne jest również, że atmosfera Marsa była kiedyś dużo gęstsza, a warunki do życia korzystniejsze. Nie jest wykluczone także istnienie na tej planecie oceanów.
6. Czy Mars ma swoje księżyce?
Planeta Mars posiada dwa niewielkie księżyce:
- Fobos;
- Dejmos.
7. Wyprawy badawcze
Planeta Mars od dawna jest celem badań, przeprowadzanych za pomocą bezzałogowych sond kosmicznych (takich jak łaziki, lądowniki czy orbitery). Badania te są coraz bardziej zaawansowane i być może za 20-30 lat możliwy stanie się załogowy lot na Marsa.
