Przeanalizowali 500 plus. Program nie wpływa na liczbę urodzeń

Program 500 plus jest flagowym projektem partii rządzącej. Dzięki niemu w Polsce miało się rodzić więcej dzieci. Jak jest w rzeczywistości? Naukowcy z Białegostoku postanowili przyjrzeć się bliżej efektom 500 plus. Według nich od 2017 roku program nie wpłynął na decyzje Polaków o posiadaniu dziecka.

1. Analiza programu 500 plus

Program "Rodzina 500 plus" funkcjonuje od 1 kwietnia 2016 roku. Początkowo świadczenie to przyznawane było jedynie na drugie i kolejne dziecko. Jednak w lipcu 2019 roku wprowadzono istotne zmiany, które zakładają, że środki wypłacane są także na pierwsze dziecko, niezależnie od kryterium dochodowego.

Głównym celem programu jest poprawienie sytuacji demograficznej w Polsce. Według autorów projektu, wypłata świadczenia ma zachęcić Polaków do posiadania dzieci, a także pomóc zredukować ubóstwo wśród najmłodszych i wyrównać szanse.

A jak to wygląda w rzeczywistości? Sławomir Bartnicki z Uniwersytetu w Białymstoku i Maciej Alimowski ze Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu w Białymstoku postanowili przyjrzeć się bliżej efektom programu 500 plus. Wnioski opublikowano na stronie Czytelni Czasopism Polskiej Akademii Nauk.

2. 500 plus nie przyczynił się do zwiększenia liczby urodzeń

Według danych od wprowadzenia 500 plus w 2016 roku do końca 2017 roku, liczba urodzeń zwiększyła się o 4,5 proc. czyli średnio 1420 dodatkowych urodzeń w każdym miesiącu. Oznacza to, że jedno urodzenie wiązało się z kosztem prawie 1,4 mln zł. Niestety mimo swoich założeń program nie przyczynił się znacząco do poprawy sytuacji demograficznej. Po chwilowym skoku, liczba urodzeń stale spada.

Ponadto do końca 2017 roku program nie wpłynął na decyzje Polaków o posiadaniu pierwszego dziecka. W tym czasie rodziło się najwięcej dzieci piątych (25 proc.), trzecich (16 proc.), czwartych (14 proc.) i drugich (9,2 proc.).

Co więcej, białostoccy naukowcy wykazali, że w połowie 2019 r., czyli w momencie rozszerzenia świadczenie również na pierwsze i jedyne dziecko w rodzinie, program nie wykazywał już wpływu na urodzenia, a w 2020 roku urodziło się 355 tysięcy dzieci - najmniej od 2004 roku.

3. Wpływ 500 plus

Autorzy analizy stwierdzili, że program jest przygotowany w sposób nieprecyzyjny, przez co świetnie spełnia się w roli narzędzia politycznego, lecz uniemożliwia to szczegółową ocenę jego efektów.

Mimo to wpływ programu 500 plus na jakość życia Polaków jest stale badany przez ekonomistów i socjologów. Istnieją także raporty (m.in. wyniki badań IBS i OECD), które mówią, że świadczenie to doprowadziło ok. 100 tys. kobiet do dezaktywizacji zawodowej.

Ponadto rosnąca inflacja sprawia, że za 500 zł można kupić zdecydowanie mniej niż w 2016 roku. Mimo to rząd nie zamierza waloryzować wysokości świadczenia.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl