Prawa matki po narodzinach dziecka
Twoje pierwsze spotkanie z dzieckiem po porodzie to ukoronowanie długiego czasu oczekiwania i przygotowywania się na jego przyjęcie. Najważniejszą potrzebą Twojego nowo narodzonego dziecka jest bliski, nieprzerwany kontakt z mamą i przyssanie się do piersi. Przebieg pierwszych minut i godzin po porodzie ma wpływ nie tylko na fizyczną i psychiczną kondycję dziecka tuż po porodzie, ale również na jego zdrowie w kolejnych miesiącach, a nawet latach życia.
1. Najważniejsze minuty w życiu
Niezakłócony i ten najwcześniejszy kontakt mamy z dzieckiem zaraz po porodzie jest tak ważny, że jego respektowanie zaleca Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Dziś wiele szpitali stara się te zalecenia respektować i zwykle tuż po porodzie matka może poczuć przy sobie dziecko w ciągu kilku minut, które kładzie się jej na piersi. Taki kontakt matki i dziecka potocznie nazywa się „skóra do skóry” i może być praktykowany na dalszym etapie opiekowania się maluszkiem, bo jest dla niego niezwykle kojącym sposobem redukcji stresu. Ważne z punktu widzenia dalszego rozwoju dziecka jest też wczesne przystawienie go do piersi. Zwykle około dwie godziny po porodzie maluszka oddaje się w ramiona mamy, która powinna przystawić go do piersi, aby mógł uaktywnić swą gotowość do ssania. Według WHO personel szpitala powinien pomóc kobiecie w tej czynności, jeśli sama zadeklaruje taką potrzebę. Doświadczone położne z reguły zwracają uwagę na ten aspekt i delikatnie wspierają swoją wiedzą świeżo upieczoną mamę w prawidłowym przystawianiu dziecka do piersi. Dodatkowo udzielają też niezbędnych porad na temat pielęgnacji piersi i pobudzania laktacji.
Od kwietnia 2011 r. w Polsce obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia, regulujące zasady postępowania podczas porodu fizjologicznego i po porodzie. Rozporządzenie nakazuje m.in., że kontakt mamy z dzieckiem bezpośrednio po porodzie, o ile nie ma przeciwwskazań medycznych wynikających ze stanu matki lub dziecka, powinien przebiegać w sposób niezakłócony aż do zakończenia pierwszego karmienia.
Kontakt „skóra do skóry” oznacza, że zaraz po porodzie nagi noworodek położony jest na nagich piersiach swojej mamy. Mama może go przytulić, a później przystawić do piersi. Jeśli dziecko urodziło się o czasie i jest w dobrym stanie, to dokładne badanie malucha przez pediatrę oraz takie czynności jak wykąpanie, zmierzenie i zważenie, powinny być wykonane po zakończeniu pierwszego karmienia. Powodem oddzielenia dziecka od mamy nie może być rodzenie łożyska, oględziny krocza i łożyska, szycie naciętego lub pękniętego krocza w znieczuleniu miejscowym.
Co jest niezwykle istotne, wczesny i niezakłócony kontakt matki i dziecka ma swoje dobroczynne działanie dla dalszego etapu porodu, czyli wydalania łożyska. Macica kobiety szybciej się obkurcza i kobieta rodzi łożysko sprawniej. Bez wątpienia ten pierwszy kontakt matki i dziecka jest najważniejszy dla adaptacji malucha do nowego otoczenia.
Oczywiście są szczególne sytuacje mogące wpływać na czas rozpoczęcia i przebieg pierwszego kontaktu. Na przykład poród zabiegowy, za pomocą cesarskiego cięcia, poród z powikłaniami czy poród mnogi. Nie są to jednak sytuacje, w trakcie których ten kontakt ma być przeciwwskazany. Podobnie, kiedy chodzi o wadę rozwojową dziecka czy o nosicielstwo wirusa HIV.
Część szpitali w Polsce stosuje procedury, które zakłócają pierwszy kontakt mamy z dzieckiem. Procedury te najczęściej podyktowane są względami organizacyjnymi lub wygodą personelu. Jeśli zatem zależy ci na kontakcie z dzieckiem po porodzie, musisz wcześniej zorientować się, jakie są zwyczaje i poglądy osób pracujących w szpitalu, który wybrałaś.
2. Formalności po wyjściu ze szpitala
Fakt urodzenia dziecka należy zgłosić we właściwym urzędzie stanu cywilnego, w ciągu 14 dni od dnia porodu, natomiast w sytuacji, gdy dziecko urodziło się martwe, w ciągu 3 dni. Zgłoszenie urodzenia dziecka zastępuje formalne jego zameldowanie, ponieważ z chwilą dokonania wpisu, datą zameldowania dziecka jest data sporządzenia aktu urodzenia. Dziecko zostaje zameldowane tam, gdzie jest adres pobytu stałego matki lub tam, gdzie faktycznie przebywa jedno z rodziców, z którym mieszka dziecko.
Do sporządzenia aktu urodzenia potrzebne będą następujące dokumenty:
- zaświadczenie lekarskie o urodzeniu dziecka (wypis ze szpitala),
- dowody osobiste rodziców dziecka,
- odpis skrócony aktu małżeństwa, jeśli dziecko pochodzi z małżeństwa (odpisu nie dostarcza się, jeśli rodzice dziecka zawierali związek małżeński w tym samym urzędzie stanu cywilnego, w którym rejestrują dziecko),
- odpis skrócony aktu urodzenia matki dziecka, jeśli dziecko nie pochodzi z małżeństwa,
- odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie, jeśli matka dziecka jest rozwiedziona,
- odpis skrócony aktu zgonu męża, w przypadku gdy matka dziecka jest wdową.
Jeśli którekolwiek z dokumentów przechowywane są w tym samym urzędzie stanu cywilnego, w którym sporządzany jest akt urodzenia dziecka, urzędnik może mieć do nich wgląd i wówczas sporządza jedynie notatkę, którą dołącza do akt zbiorowych urodzeń.
Rejestracji faktu urodzenia dziecka dokonuje zwykle ojciec dziecka albo robią to oboje rodzice. Pisemne sporządzenie aktu urodzenia dziecka nie podlega opłatom.
Anna Czupryniak