Odruch Babińskiego. Kiedy powinien budzić niepokój?
Odruch Babińskiego to jeden z pierwotnych ruchów niemowlęcych. Lekarze sprawdzają jego obecność już w pierwszej dobie po porodzie. Z czasem odruch Babińskiego zanika, jednak może pojawić się u ludzi dorosłych, sygnalizując w ten sposób problemy neurologiczne. Wyjaśniamy, co to jest odruch Babińskiego i kiedy powinien budzić niepokój.
1. Odruch Babińskiego. Co to jest?
Kiedy połaskoczemy noworodka w stopę, maluszek mimowolnie napręży i wyprostuje palce, jednocześnie wykrzywiając stópkę do środka. Mówiąc językiem bardziej specjalistycznym, odruch Babińskiego to toniczne, grzbietowe zgięcie palucha z objawem "wachlarza", czyli zgięciem i rozczapierzeniem pozostałych palców stopy przy drażnieniu podeszwowej części stopy. Objaw jest powtarzalny i cechuje go natychmiastowy powrót palucha do położenia wyjściowego po ustaniu drażnienia.
Mówiąc prościej, prawidłowy odruch Babińskiego u dorosłych i dzieci polega na tym, że wszystkie palce stopy w wyniku drażnienia podeszwy zginają się ku dołowi (ulegają zgięciu podeszwowemu).
Odruch Babińskiego u dzieci należy do fizjologii wieku rozwojowego. Wynika to m.in. z tego, że układ nerwowy noworodków i niemowląt nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.
2. Jak sprawdzić odruch Babińskiego?
Odruch Babińskiego u dorosłych sprawdza się, delikatnie drażniąc podeszwę stopy. Lekarze wykorzystuja do tego najczęściej młoteczek neurologiczny. Trzeba jednak robić to umiejętnie i z odpowiednim wyczuciem, bo zbyt silne drażnienie stopy może maskować objaw Babińskiego (zegną się wszystkie palce).
Z kolei noworodki reagują nawet na delikatne muśnięcie stopy palcem.
3. Odruch Babińskiego. Kiedy zanika?
Odruch Babińskiego u noworodka nie jest niczym niepokojącym. Wraz z rozwojem układu nerwowego, zwłaszcza tych fragmentów, które przewodzą bodźce ruchowe, odruch podeszwowy Babińskiego zanika.
Uznaje się, że jeśli dodatni odruch Babińskiego pojawia się u dziecka powyżej 3. roku życia, świadczy o organicznej lub czynnościowej dysfunkcji układu piramidowego.
4. Odruch Babińskiego – warunkowy czy bezwarunkowy?
Postawmy pytanie inaczej: czy odruch Babińskiego jest odruchem wrodzonym? Zdecydowanie! To automatyczna reakcja na bodźce (w tym przypadku drażnienie podeszwy stopy), która jest przejściowa. Odpowiada za nią rdzeń kręgowy. Jest niezależna od umysłu i woli.
Inne odruchy pierwotne (wrodzone) noworodka to m.in.:
- odruch ssania,
- odruch Moro,
- odruch pełzania,
- odruch podparcia,
- odruch szermierza,
- odruch chwytania.
Jeśli noworodek wykonuje odruchy wrodzone, świadczy to o prawidłowym rozwoju układu nerwowego.
5. Odruch Babińskiego dodatni a choroby neurologiczne
Na czym polega odruch Babińskiego, wie każdy lekarz. Jeden z uznanych neurologów, William Landau, stwierdził, że objaw Babińskiego jest „darem Boga dla neurologów”. Jest to podstawowy dowód kliniczny, który przemawia za obecnością uszkodzenia części układu nerwowego, kontrolującą ruchy dowolne i postawę ciała (drogi piramidowe).
Patologiczny odruch Babińskiego stwierdza się wtedy, gdy uszkodzone są drogi korowo-rdzeniowe. Może wystąpić w przebiegu udaru mózgu, stwardnienia rozsianego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i nowotworu ośrodkowego układu nerwowego.
Dlatego też konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, m.in. tomografii komputerowej głowy, rezonansu magnetycznego głowy i badan laboratoryjnych (w tym również analizy płynu mózgowo-rdzeniowego).
6. Co oznacza dodatni odruch Babińskiego?
Odruch Babińskiego charakterystyczny dla noworodków niepokoi lekarzy, jeśli pojawia się u osób dorosłych. To dla nich wyraźny sygnał o konieczności podjęcia diagnostyki w kierunku chorób neurologicznych.
Brak reakcji na odruch Babińskiego może się też pojawić u osób w upojeniu alkoholowym.
