Odciąganie pokarmu - i co dalej?

Nie ma żadnych wątpliwości, że mleko mamy jest dla dziecka najlepszym pokarmem. Niezależnie od etapu życia malucha, czy jest to świeżo urodzony noworodek, czy kilkumiesięczne niemowlę, w każdym przypadku warto robić wszystko, by dziecko otrzymało możliwie jak najwięcej mleka mamy.

Poza oczywistą funkcją odżywczą, pokarm ma także właściwości terapeutyczne, wspiera rozwój dziecka i jego powrót do zdrowia. Jest idealnym pożywieniem dla wcześniaków i dzieci chorych. Znanych jest wiele przypadków szybszego zdrowienia dziecka karmionego piersią z poważnej choroby dzięki mleku mamy.

Coraz więcej oddziałów intensywnej opieki nad noworodkiem robi wszystko, by wcześniaki otrzymywały wyłącznie mleko kobiece, jako pokarm najdelikatniejszy dla ich skrajnie niedojrzałych organizmów. Jeżeli istnieją przeszkody, które powodują, że dziecko nie może pić mleka bezpośrednio z piersi, powinno się je odciągać i podawać dziecku alternatywną drogą.

Zdarzają się sytuacje, gdy trzeba zostawić malca pod opieką kogoś bliskiego, kto będzie musiał nakarmić je butelką. Najzdrowszym wyjściem jest podanie dziecku wcześniej ściągniętego, odpowiednio przygotowanego mleka mamy.

Zobacz film: "Przekarmianie dzieci"

Czasem zdarza się, że pokarmu jest w piersiach więcej niż dziecko jest w stanie wypić lub dziecko w nocy zrobi dłuższą niż zwykle przerwę. Zamiast ściągać i wylewać, lepiej jest je po prostu po odpowiednim przygotowaniu zamrozić, z przeznaczeniem do wykorzystania w przyszłości.

1. Jak odciągać mleko?

Zawsze należy pilnować zasad higieny, aby z mlekiem płynącym z butelki nie podać dziecku żadnych drobnoustrojów. Przed rozpoczęciem odciągania należy dokładnie umyć ręce. Używamy tylko czystego i suchego laktatora. W warunkach domowych wystarczy dokładnie go umyć po każdym użyciu.

Sterylizacja (lub wygotowanie) przy częstym używaniu może odbywać się dwa razy na dobę, natomiast jeżeli jest używany sporadycznie – po każdym użyciu. Podczas pobytu w szpitalu najczęściej mamy korzystające z laktatorów są instruowane szczegółowo odnośnie procedur higienicznych w pracy ze szpitalnym sprzętem medycznym.

Jeżeli chcemy odciągnąć dużą porcję na karmienie (np. 120 ml), a jednorazowe odciąganie daje nam tylko część tej porcji (np. 40 ml), można połączyć porcje. Istnieje kilka zasad takiego postępowania:

• Mleko przeznaczone na jedną dużą porcję ściągamy w czasie nie dłuższym niż 12 godzin – na przykład kilka małych porcyjek odciąganych w osobne pojemniczki co 3 godziny;
• Każdą porcję po ściągnięciu od razu chowamy do lodówki;
• Porcje można zlać do jednego pojemnika dopiero, gdy temperatura mleka w przeznaczonych do mieszania porcjach wyrówna się (czekamy aż świeższe mleko obniży swoją temperaturę w lodówce);
• Gdy już wszystkie części zostaną zlane do jednego pojemnika – opisujemy go datą i godziną ściągnięcia pierwszej części porcji i wkładamy do zamrażarki (chyba, że mleko będzie zużyte w ciągu najbliższych 4 dni, wtedy może pozostać w lodówce).

Każdą porcję odciągniętego mleka należy przechowywać w pojemnikach przeznaczonych do przechowywania żywności. Mogą to być plastikowe pojemniczki na pokarm, specjalne woreczki na mleko kobiece, lub inne szczelnie zamykane pojemniki przeznaczone do kontaktu z żywnością. Bardzo popularne jałowe pojemniki na mocz nie nadają się do tego celu – są wyprodukowane z tworzywa, którego składniki, często toksyczne, mogą przenikać do płynu.

Porcje mleka przeznaczone do przechowywania powinny być dokładnie opisane datą i godziną ściągnięcia. W warunkach szpitalnych należy także dopisać nazwisko dziecka. Przechowywanie mleka jest zależne od tego, dla kogo jest to mleko, a także jaką temperaturę mamy w chłodziarce.

1. Świeże mleko w temperaturze pokojowej - przechowujemy maks. 4-6 godzin w przypadku dzieci zdrowych i maks. godzinę w przypadku dzieci chorych i wcześniaków.
2. Świeże mleko w lodówce (4 st. C) - przechowujemy maks. 2-5 dni w przypadku dzieci zdrowych i maks. 48 godzin w przypadku dzieci chorych i wcześniaków.
3. Mleko w zamrażarce (-20 st. C, wspólne drzwi z lodówką) przechowujemy maks. 2 tygodnie w przypadku dzieci zdrowych i maks. 1 tydzień w przypadku dzieci chorych i wcześniaków.
4. Zamrażarko-lodówka (oddzielne drzwiczki) - przechowujemy maks. 3-4 miesiące w przypadku dzieci zdrowych i maks. kilka tygodni w przypadku dzieci chorych i wcześniaków.
5. Zamrażarka o stałej temperaturze -20 st. C - przechowujemy maks. 6 miesięcy w przypadku dzieci zdrowych i maks. 3 miesiące w przypadku dzieci chorych i wcześniaków.

2. Jak rozmrażać i postępować z mlekiem?

Idealnie jest, gdy mleko rozmrozi się samodzielnie w temperaturze pokojowej. Jeżeli musimy przyspieszyć ten proces, można mu pomóc kąpielą wodną o temperaturze nie przekraczającej 37 st. C.

Czego nie wolno robić z kobiecym mlekiem?

• Podgrzewać w temperaturze wyższej niż 37 st. C;
• Podgrzewać lub rozmrażać w kuchence mikrofalowej;
• Podgrzewać lub rozmrażać na palniku tradycyjnej kuchence;
• Mieszać pokarm rozmrożony ze świeżym;
• Rozmrożony pokarm zamrażać ponownie.

Wszystkie te sposoby zniszczą wiele cennych wartości kobiecego mleka lub prowadzą do jego zepsucia. Podgrzewanie mleka do podania powinno odbywać się w kąpieli wodnej (np. w podgrzewaczu) o temperaturze 37 st. C. Należy podgrzewać takie porcje, które dziecko zje jednorazowo.

Rozmrożony (ale nie ogrzany) pokarm kobiecy, w razie potrzeby może być przechowywany w lodówce kolejne 24 godziny, jednak podgrzana porcja musi być podana dziecku nie dłużej niż cztery godziny od chwili ogrzania. Po tym czasie mleko należy wylać.