Dyskryminacja dzieci z nadwagą i otyłością
Dziecko, które zmaga się z nadmiarem kilogramów, wyróżnia się na tle swoich rówieśników. Może to wywoływać nieprzychylne reakcje ze strony środowiska szkolnego.
Dziecko otyłe zawsze zostaje zauważone. Różni się wyglądem, bywa mniej sprawne ruchowo. Jego wygląd oceniany w ramach obowiązującego kanonu piękna jako nieatrakcyjny, staje się przyczyną stygmatyzacji. Uczeń taki jest przezywany, odtrącany, spychany na margines grupy rówieśniczej.
1. Gruby od pierwszego wejrzenia
Dzieci otyłe są społecznie naznaczone. W momencie pierwszego spotkania oceniane są przez pryzmat nadwagi. Nie dostrzega się innych ich cech, choćby ładnego uśmiechu, pięknych włosów, radosnych oczu. Ocena dokonuje się bardzo szybko, i co więcej – jest ona bardzo trwała.
W oczach kolegów i koleżanek otyły uczeń jest nieatrakcyjny fizycznie, powolny, leniwy, lubiący dużo jeść.
Niewybredne uwagi pod jego adresem sprawiają, że obniża się jego samoocena, izoluje się on od społeczności szkolnej, usuwa w cień. To bardzo negatywnie wpływa na rozwój psychiczny i emocjonalny młodego człowieka, a skutki tego mogą być odczuwane nawet w dorosłym życiu.
2. Motywowanie przez ośmieszanie?
Zdarzają się sytuacje, w których nauczyciele nie reagują na zaczepki uczniów kierowane w stronę ucznia z problemem nadwagi. Pokutuje bowiem przekonanie, że taka drastyczna metoda oddziaływania zmobilizuje dziecko do walki z otyłością. Stosują ją również niektórzy rodzice, którzy wytykając dziecku nieatrakcyjny wygląd chcą zachęcić je do zmiany diety i stylu życia.
– Z mojej praktyki wynika, że takie zachowania do niczego dobrego nie prowadzą – mówi Katarzyna Dudek, psychodietetyk. I dodaje: Straszenie konsekwencjami otyłości również się nie sprawdza. A to z kolei metoda często wykorzystywana przez dietetyków.
Dziecko instynktownie zaczyna się bać, odczuwa strach. Nie chce wracać do osoby, która paradoksalnie ma mu pomóc. Zaczyna utożsamiać dietę i zmianę stylu życia z czymś nieprzyjemnym, złym. Trzeba też pamiętać, że "mobilizowanie" dziecka poprzez nieustanne wywoływanie lęku może w przyszłości prowadzić nawet do zaburzeń osobowości.
3. „Chcę” i „potrafię”
Dziecko do diety musi być odpowiednio zmotywowane. Musi zdawać sobie sprawę z faktu, że zmiana nawyków żywieniowych przyczyni się do poprawy zdrowia i samopoczucia.
Maria Sokołowska w pracy "Dziecko z nadwagą i otyłością w szkole" wskazuje, że motywacja dziecka powinna opierać się na dwóch filarach: „CHCĘ” i „MOGĘ”.
Musi ono chcieć zmienić swoje życie. Nie może być do tego zmuszane. Ważne jest określenie celu, który będzie dla niego istotny.
Proces odchudzania powinien kojarzyć się z czymś dobrym, przyjemnym – mówi Katarzyna Dudek, psychodietetyk.
– W przypadku dzieci można go łączyć z zabawą, która konotuje miłe skojarzenia. Jeśli zaś chcemy pokazać dziecku, gdzie popełnia błąd, warto wykorzystać metodę kanapki.
Najpierw chwalimy za postępy i zwracamy uwagę na to, co nasza pociecha zrobiła dobrze, następnie zwracamy uwagę na zachowania żywieniowe, które warto skorygować, aby na końcu ponownie wyrazić aprobatę i pochwałę za całokształt pracy.
Dzięki tej technice krytyka przestaje być nieprzyjemna, a staje się miłym wyzwaniem – podpowiada psychodietetyk.
Postawę dziecka determinuje też poczucie jego własnej wartości. Małemu człowiekowi nie wolno podcinać skrzydeł. Musi wierzyć, że jest w stanie osiągnąć sukces i samodzielnie osiągnąć wyznaczony sobie cel.
Zadaniem dorosłych zaangażowanych w proces odchudzania jest wspieranie dziecka, jego pozytywne wzmacnianie. Oni również powinni uczestniczyć w działaniach prozdrowotnych.
Zmiana diety musi dotyczyć wszystkich członków rodziny. Codziennym rytuałem powinna być aktywność fizyczna, która nie tylko modeluje sylwetkę i dobrze wpływa na organizm, ale też wzmacnia relacje między rodzicami a dziećmi.
4. Zaniżona samoocena a problem nadwagi
Specjaliści już dawno zauważyli, że kluczowym problemem osób z nadwagą i otyłością jest niska samoocena. W przypadku dzieci jest ona pogłębiana również poprzez zawstydzanie i ośmieszanie. Paradoksalnie sprzyja to nasileniu problemów z nadwagą.
Jeśli bowiem dziecko nauczone jest radzenia sobie ze stresem i złymi emocjami poprzez podjadanie, problemy w szkole będą stanowić dobry pretekst do sięgnięcia po słodką przekąskę.
Sytuacja dziecka z nadwagą jest bardzo złożona. Wymaga pracy na wielu płaszczyznach. By przyniosła oczekiwane efekty, musi być dobrze zaplanowana.
Dziecko w procesie odchudzania musi być nieustannie wspierane. Z pewnością nadejdzie moment krytyczny, kiedy mały człowiek będzie miał już dość, ale wówczas – przez zrozumieniu ze strony rodziców – wyjdzie z tego mocniejszy i jeszcze bardziej zdeterminowany.
