Dopuszczalny czas i warunki pracy w ciąży
Dopuszczalny czas i warunki pracy kobiety w ciąży są regulowane odgórnie przez przepisy prawa pracy. Jeśli chodzi o czas pracy w ciąży, to nie może on przekraczać 8 godzin na dobę i nie może przypadać w godzinach nocnych. Ponadto praca w ciąży nie może być wykonywana w godzinach nadliczbowych, nawet jeśli zgodę wyrazi pracownica. Jeśli chodzi o warunki pracy, to ciężarna nie może wykonywać prac szkodliwych ani zagrażających jej zdrowiu. Ponadto prawo pracy dla kobiet w ciąży stwarza możliwość ograniczenia pracy przy komputerze do maksymalnie 4 godzin na dobę.
1. Czas pracy w ciąży
Kobieta ciężarna zatrudniona na umowę o pracę, na umowę na czas określony, na wykonanie danej pracy czy okres próbny dłuższy niż jeden miesiąc (jeśli umowa ulegałaby rozwiązaniu po 3. miesiącu ciąży) jest chroniona specjalnymi przepisami Kodeksu pracy, które regulują, m.in. czas i warunki pracy. Jeśli chodzi o czas pracy kobiet w ciąży, to nie może on przekraczać 8 godzin na dobę bez względu na dotychczasowe warunki pracy. Musi być on zmniejszony do tego wymiaru, nawet jeśli kobieta pracowała, np. 12 godzin dziennie co dwa dni, a ciężarna nie ponosi z tego tytułu żadnych ujemnych skutków finansowych. Kolejnym przepisem regulującym czas pracy kobiet w ciąży jest bezwzględny zakaz wykonywania godzin nadliczbowych, nawet jeśli pracownica wyraża na nie zgodę. Naruszenie tego przepisu jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, za które pracodawca ponosi odpowiedzialność karną.
Omawiając zagadnienie czasu pracy w ciąży należy także wspomnieć o zakazie pracy w nocy. Jeśli pracownica była zatrudniona na noc, to pracodawca jest zobowiązany przenieść ją do pracy w ciągu dnia, tak by nie musiała wypełniać swoich obowiązków w porze nocnej. Jeśli pracodawca nie ma takiej możliwości, jest zobowiązany zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy, ale jednocześnie wypłacać jej dotychczasowe świadczenia finansowe.
2. Warunki pracy w ciąży
Przepisy prawne regulują nie tylko czas pracy, ale także warunki w jakich może być zatrudniona ciężarna. Poza ograniczeniem godzin pracy, zakazem pracy w godzinach nadliczbowych i nocnych, Kodeks pracy wskazuje również, że bezwzględnie zakazane jest zatrudnienie kobiet w przy pracach wzbronionych w ciąży. Wykaz tych zawodów znajduje się w rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 września 1996 roku dotyczącym prac szkodliwych i uciążliwych dla kobiet. Jeśli pracodawca nie może przenieść ciężarnej na inne stanowisko, przy którym praca nie stanowiłaby zagrożenia dla niej i dla dziecka, wówczas musi ją wysłać na pełnopłatne zwolnienie, jak mam to miejsce przy zakazie pracy w godzinach nocnych. Ponadto obowiązkiem szefa jest dostosowanie warunków pracy tak, by nie stanowiły one dużego obciążenia dla kobiety. Jeśli np. ciężarna wykonywała pracę w pozycji stojącej, to pracodawca powinien umożliwić jej wykonywanie tego zajęcia w pozycji siedzącej. Istotną informacją jest także to, że w ochrona pracy kobiet w ciąży dotyczy także pracy przy komputerze. Ciężarna nie powinna spędzać przed ekranem komputera więcej niż 4 godziny dziennie, a jeśli tak jest, to pracodawca jest zobowiązany przenieść ją na inne stanowisko. Jeśli taka zamiana nie jest możliwa, to postępuje się podobnie jak w przypadku godzin nocnych czy pracy szkodliwej – pracownica jest wysyłana na zwolnienie bez żadnych konsekwencji finansowych.
Pracodawca jest zobowiązany również do udzielania zwolnienia na badania lekarskie po przedstawieniu przez ciężarną odpowiedniego zaświadczenia. Jeśli chodzi o delegację, to pracodawca może wysłać na nią ciężarną tylko w przypadku zgody pracownicy.