Błędy językowe: rodzaje. Jak ich unikać?
Błędy językowe bywają rażące, choć niektórzy z nas ich nie zauważają. Według definicji to użycie formy niewłaściwej, która odbiega od przyjętych reguł. Jakie błędy językowe popełniamy najczęściej? Przeczytajcie.
1. Co to jest błąd językowy?
Język polski cechuje się pewnymi prawami, które należy przestrzega, by mówić i pisać poprawnie. Odejście od obowiązującej normy językowej uznawane jest za błąd językowy.
Wśród błędów językowych wyróżnia się:
- błędy leksykalne – słownikowe (wyrazowe), frazeologiczne, słowotwórcze;
- błędy gramatyczne – fleksyjne, składniowe;
- błędy fonetyczne;
- błędy stylistyczne;
- błędy zewnątrzjęzykowe – ortograficzne i interpunkcyjne.
Błędy językowe sprawiają, że nasz komunikat może być niezrozumiały. Ośmieszają też autora wypowiedzi i sprawiają, że nie traktuje się go poważnie.
Błąd słownikowy to m.in.:
- użycie wyrazu w niewłaściwym znaczeniu, np. Nazywam się Ola.
- niewłaściwe użycie wyrażeń przyimkowych, przysłówków, liczebników, np. Dużo dzieci wychodzi teraz na podwórko.
- pleonazmy, np. Cofnij sie do tyłu.
- nadmierne używanie wyrazów modnych, np. Aktualnie w całej Polsce świeci słońce.
Błąd fleksyjny to m.in.:
- nieodmienianie wyrazów odmiennych,
- odmienianie rzeczowników nieodmiennych, np. kakao,
- dodawanie niewłaściwej końcówki podczas odmiany, np. w C. l. poj. ojcowi zamiast ojcu.
Błąd frazeologiczny to niepoprawna zmiana formy frazeologizmu lub niepoprawne użycie danego związku.
2. Co to jest błąd stylistyczny?
Błąd stylistyczny to niewłaściwe użycie normy językowej w zdaniu. Za błąd stylistyczny uznaje się:
- nadużywanie słów, które pochodzą z innego języka, np. anglicyzmów,
- mieszanie stylów,
- nadużywanie archaizmów oraz zbyt kwiecisty język (stosowanie dużej ilości metafor),
- powtarzanie tych samych treści,
- nadużywanie zaimków.
3. Dlaczego popełniamy błędy językowe?
Wiele osób popełnia błędy językowe na co dzień. Robimy to często nieświadomie. Tak zostaliśmy nauczeni i tak mówiło się w naszych domach. Języka uczymy się bowiem w najbliższym otoczeniu. Jeśli więc słyszymy, że rodzice czy dziadkowie mówią "poszłem" zamiast "poszedłem", będziemy mówić podobnie.
W szkole często największy nacisk kładzie się na język pisany. Poprawna pisownia jest niezwykle ważna, stąd już w pierwszych klasach szkoły podstawowej dzieci poznają reguły ortograficzne. Z czasem dowiadują się też, jak stawiać przecinki.
Ważna jest też samodzielna praca. W unikaniu błędów językowych pomaga nie tylko pogłębianie wiedzy, ale też czytanie książek.
4. Jak sprawdzić, czy tekst jest dobrze napisany?
- Przeczytaj napisany przez ciebie tekst raz jeszcze.
- Podkreśl lub zanotuj na osobnej kartce wszystkie wyrazy i zdania, które budzą twoje wątpliwości.
- Sprawdź ich pisownię w odpowiednim słowniku: ortograficznym, poprawnej polszczyzny, frazeologicznym.
- Zapisz poprawne formy wyrazów.
- Poproś kogoś (rodzica, rodzeństwo, kolege lub koleżankę) o przeczytanie twojego tekstu. Niekiedy trudno jest nam dostrzec własne błędy.
