Alergia na leki
Uczulenie na leki jest, wbrew pozorom, stosunkowo częstym zjawiskiem. Wśród 25% osób doświadczających niepożądanych objawów po przyjęciu leku, aż u 6-10% występuje alergia na dany środek leczniczy. Objawy nadwrażliwości mogą wystąpić po zażyciu dowolnego leku, choć najczęściej pojawiają się przy podaniu medykamentu pozajelitowo (miejscowo, domięśniowo, dożylnie lub przezskórnie) lub wtedy, gdy masa cząsteczkowa leku jest duża.
1. Objawy alergii na leki
Uczulenie na lek wywołuje reakcje narządowe (zapalenie nerek, wątroby i skóry, alergiczny nieżyt przewodu pokarmowego, alergiczne zapalenie płuc, napad astmy oskrzelowej, alergiczne zapalenie mięśnia sercowego i naczyń krwionośnych) lub ogólnoustrojowe (gorączka, choroba posurowicza, wstrząs anafilaktyczny). Mogą pojawić się również objawy ze strony układu krwiotwórczego (granulocytopenia, małopłytkowość, niedokrwistość hemolityczna).
Do najczęstszych symptomów alergii na leki należą zmiany skórne w postaci:
- pokrzywki – na twarzy pojawiają się swędzące bąble, ewentualnie obrzęk naczynioruchowy – pokrzywka to typowy objaw uczulenia na ampicylinę i kwas acetylosalicylowy,
- rumienia wielopostaciowego – wykwity rumieniowe są obecne na kończynach dolnych i górnych – rumień pojawia się najczęściej po zażyciu sulfonamidów lub penicylin,
- wysypki plamisto-grudkowej – to częsty objaw polekowy – wysypka pojawia się po przyjęciu m.in. sulfonamidów i ampicyliny,
- wyprysku kontaktowego – ma postać rumienia, wyprysków i grudek,
- wyprysku podudzi – występuje u osób z żylakami kończyn dolnych lub u osób starszych – do pojawienia się wyprysku podudzi przyczyniają się: olejki eteryczne, detreomycyna, anestezyna, lanolina, rywanol, propolis, balsam peruwiański, neomycyna.
2. Jakie leki uczulają najczęściej?
Do reakcji alergicznej dochodzi najczęściej po zażyciu preparatów białkowych (np. antybiotyków, hormonów, surowic odpornościowych). Uczulać mogą również leki przeciwbólowe, związki jodu, salicylany, sulfonamidy oraz leki w postaci kremów lub maści. Czasami za reakcję uczuleniową odpowiada składnik pomocniczy leku – barwnik lub konserwant. Alergia na leki może być również wywoływana przez cefalosporyny, chinidynę, alfametyldopę i duże dawki penicyliny.
Prawdopodobieństwo
wystąpienia uczulenia na leki jest większe u osób ze schorzeniami alergicznymi. Po zażyciu niektórych leków (dziurawca, tiazyd, sulfonamidów, tetracyklin) zwiększa się wrażliwość skóry na światło słoneczne, dlatego w okresie terapii zaleca się unikanie ekspozycji słonecznej, aby zapobiec pojawieniu się wysypki lub silnie przebarwionych plam.
3. Czy alergia na leki jest niebezpieczna?
Uczulenie na leki może mieć różną postać i stopień nasilenia. Ciężka reakcja alergiczna wiąże się z ryzykiem powikłań, czego dobrym przykładem jest wstrząs anafilaktyczny. Wymaga on szybkiej interwencji lekarskiej, może bowiem stanowić zagrożenie dla życia alergika. W wyniku reakcji alergicznej może również dojść do rozwoju niedokrwistości polekowej.
Ten typ anemii pojawia się, gdy lek powoduje reakcję układu odpornościowego, która niszczy krwinki. Powikłaniem alergii na leki jest także choroba posurowicza. Objawia się ona wysypką i bólem stawów – symptomy te pojawiają się zwykle po tygodniu od zażycia leku. Choroba posurowicza może prowadzić do uszkodzenia narządów.