Zmiana nazwiska dziecka bez zgody ojca

W myśl art. 8 ustawy z dnia 17 października 2008 roku o zmianie imienia i nazwiska (Dz. U. z 2008 r., nr 220, poz. 1414 z późn. zm.) zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci i na dzieci, które zrodzą się z tego małżeństwa. Natomiast zmiana nazwiska jednego z rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci pod warunkiem, że drugi z rodziców wyraził na to zgodę.

Jego zgoda nie jest wymagana jeśli nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyje lub nie jest znany albo jest pozbawiony władzy rodzicielskiej. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska wymagana jest także zgoda dziecka.

Zarówno rodzic jak i dziecko wyraża zgodę na ww. zmianę osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego (jego zastępcą) lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Osoby mieszkające za granicą mogą wyrazić zgodę za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

Zobacz film: "Czy warto nadawać dzieciom oryginalne imiona?"

Jeżeli rodzice są w sporze, co do zmiany nazwiska dziecka każde z nich może zwrócić się do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na taką zmianę. Składa się go do Sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego. Wniosek podlega opłacie w wysokości 40 zł. Do wniosku należy dołączyć uzasadnienie zawierające okoliczności przemawiające za wydaniem zezwolenia na zmianę nazwiska, pomimo braku zgody drugiego z rodziców, który w takim postępowaniu występuje w charakterze uczestnika. 

Prawomocne postanowienie Sądu, upoważniające do dokonania zmiany nazwiska dziecka zastępuje zgodę rodzica, który się sprzeciwia takiej zmianie.

W art. 90 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego natomiast uregulowana jest kwestia nazwiska dziecka, które jest pasierbem. Zgodnie z jego treścią: "jeżeli matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem tego dziecka, małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że dziecko będzie nosić takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko. Do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło trzynaście lat, potrzebna jest jego zgoda".

Jednakże nadanie dziecku takiego nazwiska, nie jest dopuszczalne, jeżeli nosi ono nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń swoich rodziców przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Powyższy przepis stosuje się również do sytuacji, kiedy małżeństwo zawarł ojciec małoletniego dziecka z kobietą, która nie jest jego matką (art. 90 § 3 k.r.o.).

U podstaw tej regulacji leży stworzenie możliwości zasymilowania dziecka w nowej, zrekonstruowanej rodzinie. Większe poczucie przynależności do rodziny, w której się dziecko wychowuje jest bowiem istotnym powodem, uzasadniającym zmianę nazwiska na nazwisko jakie nosi jego przyrodnie rodzeństwo czy jeden z rodziców.

Stanowisko takie zostało zaprezentowane w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 stycznia 2015 roku, sygn.. akt II OSK 1433/13, publ. LEX.