Zadławienie
Zadławienie, czyli dostanie się ciała obcego do dróg oddechowych prowadzące do ich częściowej lub całkowitej niedrożności, jest często występującym problemem w wieku dziecięcym. Dochodzi do niego najczęściej podczas posiłku lub w czasie zabawy drobnymi przedmiotami, które dziecko wkłada do ust. Zwykle więc obecna jest przy tym osoba dorosła, dlatego ważne jest, aby umiała ona podjąć odpowiednie działania ratownicze mające na celu jak najszybsze usunięcie z dróg oddechowych ciała obcego, najlepiej jeszcze przed przyjazdem karetki pogotowia. Sposoby postępowania w takich sytuacjach są uzależnione od tego, czy dziecko próbuje samodzielnie odkaszlnąć ciało obce oraz czy zachowuje ono przytomność, czy nie. Warto zapoznać się z algorytmem postępowania przy zadławieniach, zwłaszcza opiekując się małymi dziećmi, ponieważ z dużym prawdopodobieństwem możemy stać się świadkiem takiego zdarzenia i być zmuszeni do udzielenia pierwszej pomocy.
1. Zadławienie z efektywnym kaszlem
Zadławienie charakteryzuje się nagłym początkiem podczas zabawy czy posiłku. Pojawiają się zaburzenia oddychania z kaszlem, dławieniem, nudnościami i świstami. W takim momencie ważne jest, aby zorientować się, czy pojawiający się kaszel jest efektywny i istnieje możliwość samodzielnego wykrztuszenia przez dziecko zaaspirowanego ciała obcego. Efektywny kaszel świadczy o tym, że nie doszło do całkowitego zatkania dróg oddechowych, dziecko głośno kaszle, płacze, słownie odpowiada na pytania, przed kaszlem może nabrać powietrza i w pełni reaguje na polecenia. W takiej sytuacji żadne działania ratownicze nie są w zasadzie konieczne, należy jedynie zachęcać poszkodowanego do kaszlu.
2. Zadławienie z nieefektywnym kaszlem u dziecka przytomnego
Nieefektywny kaszel objawia się niemożnością mówienia, ciszą lub bezgłośnym kaszlem, niemożnością oddychania oraz sinicą. W miarę upływu czasu będzie też dochodziło do postępującej utraty przytomności. W przypadku, gdy dziecko nadal jest przytomne, ale kaszel jest nieefektywny, należy w pierwszej kolejności wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową. Niemowlę lub małe dziecko należy ułożyć na kolanie głową skierowaną w dół, aby wykorzystać siłę grawitacji. Następnie uderzamy dość mocno nadgarstkiem jednej dłoni między łopatki dziecka.
W przypadku starszych dzieci, których już nie można ułożyć na kolanie pochylamy je po prostu do przodu głową w dół i uderzamy w podobny sposób. W razie potrzeby uderzenia powtarzamy 5 razy. Jeżeli pomimo tego nie dojdzie do wykrztuszenia ciała obcego, a dziecko nadal jest przytomne, wykonujemy u niemowląt uciśnięcia klatki piersiowej, a u starszych dzieci uciśnięcia nadbrzusza. Uciśnięcia klatki piersiowej u niemowląt wykonujemy w ten sposób, że podtrzymując dziecko obracamy je na wznak również z głową skierowaną nieco w dół, następnie uciskamy dolną cześć mostka podobnie jak przy masażu serca tylko z większą energią. Uciśnięcia powtarzamy 5 razy.
Natomiast u starszych dzieci wykonujemy uciśnięcia nadbrzusza w taki sposób, że stajemy za dzieckiem, umieszczamy swoje ramiona pod ramionami dziecka, a zaciśnięte w pieść dłonie układamy między pępkiem, a wyrostkiem mieczykowatym. Następnie uciskamy nadbrzusze pociągając ręce ku sobie i nieco ku górze. Powtarzamy to 5 razy. Zarówno uderzenia w okolicę międzyłopatkową, jak i uciśnięcia klatki piersiowej czy podbrzusza mają za zadanie wspomóc wykrztuszenie ciała obcego u przytomnej osoby.
3. Postępowanie w zadławieniu w przypadku osoby nieprzytomnej
Jeżeli dziecko, które się zadławiło, traci przytomność, należy je ułożyć na ziemi na wznak i podjąć odpowiednie działania ratownicze. Przede wszystkim należy skontrolować palcem jamę ustną i jeśli znajdują się tam jakieś ciała obce należy je usunąć. Następnie udrażniamy drogi oddechowe poprzez odgięcie głowy do tyłu i uniesienie bródki dziecka ku górze. Podejmujemy 5 prób wykonania oddechów ratowniczych, sprawdzając jednocześnie, czy są one efektywne i powodują uniesienia klatki piersiowej. Jeżeli nie spowodują one żadnej reakcji, przystępujemy do masażu serca bez uprzedniej oceny krążenia. Wykonujemy masaż serca na zmianę ze sztucznym oddychaniem, kontrolując co jakiś czas jamę ustną dziecka. Czynności te powtarzamy do czasu powrotu przytomności, oddychania i krążenia lub do czasu przybycia wykwalifikowanej pomocy medycznej.