Szczepienie dzieci - konsekwencje prawne grożące rodzicom
Wprowadzony obowiązek szczepień dzieci ma na celu zapobieganie szerzenia się chorób zakaźnych. Zagadnienie to reguluje szczegółowo ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a także rozporządzenie ministra zdrowia z 2011 roku.
Odpowiedzialność za poddanie dzieci obowiązkowym szczepieniom ochronnym ponoszą ich rodzice lub opiekunowie prawni. Od tego obowiązku uwolnić ich mogą jedynie konkretne przeciwwskazania lekarskie do szczepienia dziecka.
Na rodziców uchylających się od szczepienia dzieci, właściwy wojewoda może nałożyć grzywnę, która ma na celu przymuszenie ich do stawienia się w gabinecie pielęgniarskim. Kara ma więc rolę dyscyplinującą. Nie chodzi tylko o ochronę ich dziecka, ale – jak wspomniano - całego społeczeństwa przed zagrożeniem chorobami zakaźnymi.
Grzywna w celu przymuszenia do wykonania obowiązku szczepienia może być nakładana na rodziców nawet kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie. Każdorazowo nie może jednak przekraczać 10 000 złotych, a w sumie wielokrotne sankcje nie mogą przekroczyć kwoty 50 000 złotych.
Wnioski do wojewody o nałożenie grzywny są kierowane przez powiatowych inspektorów sanitarnych. Wcześniej próbują oni nakłonić rodziców do przyprowadzenia dzieci na szczepienie, wysyłając do nich stosowne pisemne wezwania.
Ukarani rodzice otrzymują pocztą postanowienie od wojewody, które zawiera wezwanie do uiszczenia nałożonej grzywny w określonym terminie wraz z pouczeniem, że w przypadku nie zapłacenia w terminie zostanie ona ściągnięta w trybie egzekucji.
To oznacza, że możliwe będzie zajęcie konta bankowego rodzica czy jego wynagrodzenia i pobranie odpowiedniej sumy. Ponadto, w postanowieniu znajduje się wezwanie do wykonania obowiązku zaszczepienia dziecka w określonym terminie, z zagrożeniem, że w razie niewykonania tego polecenia będą nakładane dalsze kary w tej samej lub wyższej kwocie.
Rodzice mają prawo zgłoszenia zarzutów i wniesienia zażalenia w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego oraz prawo wniesienia zażalenia na postanowienie o nałożeniu kary pieniężnej.
Grzywna od wojewody to jednak nie jedyna sankcja na rodziców uchylających się od obowiązkowych szczepień dzieci. Odmowa poddania dziecka szczepieniu, mimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, jest bowiem wykroczeniem, o czym mówi art. 115 Kodeksu wykroczeń.
Kodeks stanowi, że za to wykroczenie sąd może wymierzyć grzywnę od 20 do 1500 złotych albo karę nagany.
Przeczytaj także
W zakresie obowiązku szczepień ochronnych niedopuszczalne jest korzystanie z tzw. klauzuli sumienia, tj. uprawnienia pacjenta do odmowy poddania się świadczeniu zdrowotnemu z powołaniem się na art. 16 Ustawy o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Należy mieć na uwadze także to, że rodzice nie zgadzający się na szczepienie, mogą być poddani kontroli ze strony sądu opiekuńczego. Sąd z urzędu może wszcząć postępowanie o ograniczenie władzy rodzicielskiej takim rodzicom, w czasie którego będzie badał, czy ich brak zgody na szczepienie jest równoważny z dobrem dziecka.
Tekst autorstwa Kancelarii radcy prawnego Dorota Kupper
