Spójnik: nieodmienny, więc niezmienny
Spójnik to nieodmienna część mowy, która spaja wyrazy w zdaniu pojedynczym oraz wypowiedzenia składowe w wypowiedzeniu złożonym. Jakie są jego rodzaje i o jakich zasadach interpunkcji należy pamiętać?
Spójnik to niesamodzielna część mowy. Jej zadaniem jest łączenie wyrazów w zdaniu pojedynczym (np. Piotr i Paweł to moi synowie. Kupiłam drogą, ale elegancką torebkę) oraz wypowiedzenia składowe w wypowiedzeniu złożonym (np. Dzieci biegają i śpiewają piosenki).
Spójniki, w zależności od relacji, jakie zachodzą między zdaniami łączonymi za ich pośrednictwem, dzieli się na:
- podrzędne – łączą zdanie nadrzędne z podrzędnym
- współrzędne – łączą zdania współrzędnie złożone
Spójnikami podrzędnymi są: że, żeby, ponieważ, chociaż, dlaczego, mimo, czemu, współrzędnymi: i, a, ale, lecz, więc, albo, zaś, czy, natomiast, zatem. Wszystkie one są spójnikami pojedynczymi. Za spójniki złożone uznać należy: mimo że, to jednak.
Spójniki mogą być też proste (w, z, o, do, na, pod, po, za) lub złożone (zza, poza, ponad, znad, sponad).
Na uwagę zasługują też spójniki skorelowane, czyli stałe, niezmienne zestawienia par spójników:
- dlatego…, że…
- o ile…, o tyle…
- nie tylko…, lecz także…
- zarówno…, jak i…
- im…, tym…
- dopóki…, dopóty…
- jeśli…, to…
1. Spójnik? Pamiętaj o interpunkcji!
- Nie rozdzielamy przecinkiem spójników złożonych, lecz umieszcza się go przed nimi, np. Przyszedł do pracy, mimo że był przeziębiony.
- Przecinkiem poprzedza się spójniki: a, ale, lecz, natomiast, jednak, więc, dlatego, bo, ponieważ, że, żeby, jeżeli, czyli
- Przecinka nie stawia się przed spójnikami: i, oraz, ani, albo, lub, bądź, czy (ale uwaga: wyjątkiem jest sytuacja, gdy spójnik się powtarza, np. Na obiad zrobię albo pierogi, albo naleśniki, lub pojawia się po wyrażeniu bądź wyrażeniu wtrąconym, np. Bardzo lubię romanse, zwłaszcza historyczne, oraz powieści kryminalne).
- W przypadku spójników skorelowanych przecinek zawsze stawia się przed drugim z nich, np. Jeśli zdam egzamin na prawo jazdy, to kupię sobie samochód.