Preparaty na zaparcia
Zaparcie to nieregularne i zbyt rzadkie wydalanie stolca. Najczęstszą przyczynę zatwardzenia stanowi zbyt mała ilość błonnika w diecie, przyjmowanie niektórych leków czy zaburzenia hormonalne. Nieleczone zaparcia powodują choroby jelit, mogą również być przyczyną nowotworów. W sprzedaży jest wiele preparatów farmakologicznych, które usuwają zaparcia.
1. Zaparcia w ciąży
Zaparcia podczas ciąży oraz w pierwszych 12 tygodniach po porodzie są zjawiskiem dość powszechnym i dotyczą 16-39% ciężarnych w porównaniu z 7% kobiet w tym samym wieku niebędących w ciąży.
Zaparcia w ciąży są wynikiem zahamowania perystaltyki jelit spowodowanego podwyższonym stężeniem progesteronu we krwi. W jelicie zwiększa się ilość wchłoniętej wody, w wyniku czego stolec jest suchy. Ponadto zwiększająca swoją objętość macica upośledza funkcje jelit. Żelazo suplementowane w ciąży, by zapobiec anemii, także powoduje zaparcia. Przyjmowanie następujących leków często prowadzi do zaparć: narkotyczne leki przeciwbólowe, leki przeciwdepresyjne, leki moczopędne, blokery kanału wapniowego.
Zaparcia mogą być również spowodowane chorobami przewodu pokarmowego (nowotwory jelit, uchyłki okrężnicy, stany zapalne błony śluzowej jelita). Najczęstszą przyczyną zaparć u osób zdrowych jest zbyt niska podaż błonnika w diecie pod postacią owoców, warzyw oraz kasz. Ponadto niedobór wody w organizmie powoduje zatwardzenie.
2. Objawy zaparć
- wzdęcia,
- zwiększony wysiłek podczas oddawania stolca,
- uczucie niepełnego wypróżnienia (dwa lub mniej wypróżnienia w ciągu tygodnia),
- uczucie blokady lub zaczopowania w odbytnicy.
Do objawów spoza przewodu pokarmowego należą: bóle głowy, zmęczenie, zawroty głowy. Mogą również wystąpić zaburzenia lękowe i depresje.
Zaparcia spowodowane wolną perystaltyką jelit występują przeważnie u kobiet poniżej 25 r.ż. Obserwuje się wówczas okresy bez oddawania stolca trwające od kilki dni do kilku tygodni.
3. Sposoby na zaparcia
Leczenie zaparć można podzielić na niefarmakologiczne, które polega na zwiększeniu w diecie ilości błonnika pod postacią owoców i warzyw. Ponadto wskazana jest większa aktywność fizyczna oraz zmiana codziennych nawyków – np. ograniczenie ilości wypijanej kawy. Leczenie farmakologiczne nie usuwa przyczyn zaparć, a jedynie objawy. Stosowanie środków przeczyszczających w ciąży wywiera często negatywny wpływ na rozwój płodu i zdrowie matki. Olej rycynowy bowiem stymuluje skurcze macicy, a sole przeczyszczające zatrzymują sód w organizmie. Ponadto olej mineralny (parafina), który jest obecny w wielu preparatach na zaparcia, zmniejsza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Antrachinony z kolei zwiększają ryzyko wad wrodzonych.
Do preparatów stosowanych w zaparciach należą leki zwiększające objętość stolca, których działanie rozpoczyna się po 12-72 godzinach. Zawierają nasiona babki jajowatej (Plantago ovata) lub babki płesznik (Plantago psyllium). Preparaty zmiękczające stolec zawierają dokusan sodowy. Działają po 24-48 godzinach. Z kolei preparaty zwierające antrachinony są obecne w senesie, rzewieniu, aloesie, kruszynie. Stanowią one składnik wielu herbatek przeczyszczających i odchudzających.
Jednakże stosowanie preparatów o działaniu przeciwzaparciowym ma liczne wady. Po pierwsze, są one nadużywane, co wywołuje wiele działań niepożądanych - wzdęcie brzucha, dyskomfort w jamie brzusznej. Podczas zażywania olejów mineralnych (parafina) następuje zmniejszenie wchłaniania witamin w jelitach. Z kolei preparaty zawierające antrachinony powodują atonię jelita grubego, czyli upośledzenie funkcji jelit.