"Pani Twardowska" jako przykład romantycznej ballady
"Pani Twardowska" to jeden z utworów, który został opublikowany w zbiorze ballad i romansów w Wilnie w 1822 roku. Dzieła weszły w skład I tomu „Poezji” Adama Mickiewicza. Umownie to właśnie to wydarzenie otwiera dobę romantyzmu w polskiej literaturze. Poeta zresztą wyłożył w balladach, zwłaszcza w „Romantyczności” i ”Świtezi”, programowe zasady epoki.
spis treści
1. "Pani Twardowska" - plan wydarzeń
- Pan Twardowski dokucza gościom karczmy – straszy żołnierza szablą, kusi adwokata sakiewką pieniędzy.
- W kielichu wódki Twardowski zauważa diabła.
- Mefistofeles wyskakuje z kielicha i przedstawia się gościom zgromadzonym w karczmie "Rzym".
- Diabeł przypomina Twardowskiemu, że na Łysej Górze podpisali cyrograf.
- Twardowski próbuje uciec z karczmy, jednak zostaje zatrzymany.
- Szlachcic przypomina sobie zapis w cyrografie. Było tam napisane, że po upływie kilku lat diabeł musi wykonać trzy zadania.
- Zadanie pierwsze: Mefistofeles ma ożywić konia z godła tarczy, ukręcić bicz z piasku i zbudować gmach z nietypowych materiałów.
- Zadanie drugie: diabeł ma się wykąpać w wodzie święconej.
- Zadanie trzecie: Mefistofeles musi przez rok żyć z żoną Twardowskiego, obiecując jej „miłość, szacunek i posłuszeństwo bez granic”.
- Diabeł rezygnuje z zakładu. Ucieka z karczmy.
W „Pani Twardowskiej” Mickiewicz nawiązuje do ludowych wierzeń, baśni, pieśni i podań. Przeciwstawia się klasycystycznemu racjonalizmowi. Stoi w opozycji do przedstawicieli oświecenia.
Autor „Pana Tadeusza” mocno akcentuje folklor. Jego ballady są ludowo autentyczne. Pisze tak, by dotrzeć do dusz czytelników.
2. Romantyczna ballada na przykładzie "Pani Twardowskiej" Adama Mickiewicza
- Ballada romantyczna jest gatunkiem synkretycznym (zawiera elementy liryki i dramatu).
- Utwór ma ludową genezę.
- Bohater jest często człowiekiem ludu lub - jak w przypadku "Pani Twardowskiej" - jego postać zainspirowana jest ludowymi wierzeniami.
- Realizm przeplata się z fantastyką.
- Utwór jest rytmiczny, melodyjny.
- Ballada zawiera elementy stylizacji ludowej, gwarowej. Napisana jest prostym językiem.
- Akcja utworu jest wartka. Ballada opowiada historię.
- Bardzo ważną rolę odgrywa natura (to ona tworzy nastrój grozy i tajemnicy).
