Kubizm w sztuce
Kubizm rozwinął się we Francji na początku XX wieku. Był kierunkiem ekstrawaganckim, dość specyficznym i mocno się wyróżniającym na tle dotychczas znanych nurtów artystycznych. Jego najwybitniejszym przedstawicielem był Pablo Picasso.
1. Kubizm – przedstawiciele i założenia
Prekursorem kubizmu był Georges Braque, który w swoich obrazach zaczął wszystko sprowadzać do figur geometrycznych: krajobraz, postaci, budynki. Współpracował z Pablo Picasso, z którym wymieniał się poglądami i pomysłami. Malowali pejzaże i martwą naturę. Ich obrazy wyróżniała bryłowatość.
Nazwa 'kubizm' pochodzi od łacińskiego słowa ‘cubus’ oznaczającego kostkę, sześcian. Jako pierwszy użył tego pojęcia francuski krytyk sztuki Louis Vauxcelles w odniesieniu do pejzaży pędzla Braque'a (1909).
2. Fazy kubizmu
Rewolucja kubistyczna przypadła na lata 1907-1914. Nie był to jednak okres jednolity. Wyróżnić można:
- fazę prekubistyczną (cezannowską) 1907-1910 – malarze przedstawiali świat za pomocą brył, artyści odeszli od malowania naturalnej budowy ludzkiego ciała,
- kubizm analityczny (1910-1912) – pojawiły się prace monochromatyczne (przede wszystkim czarne, białe i szare),
- kubizm syntetyczny (1912-1914) – obrazy były tworzone z różnych kształtów; malowano nie tylko farbami, ale mieszano je również z piaskiem czy trocinami; do obrazów dołączano też np. skrawki gazet (zwłaszcza nagłówki prasy codziennej), bilety, ulotki; obrazy były żywsze, bardziej kolorowe niż we wcześniejszych fazach kubizmu.
3. "Panny z Avignon" Pabla Picassa jako przykład dzieła kubistycznego
Sztandarowym dziełem kubistycznym jest obraz Pabla Picassa „Panny z Avignon” (1907). To dzieło inspirowane egzotyką (prymitywnymi afrykańskimi maskami). Kobiety przedstawione na płótnie nie wyglądają naturalnie, są zdeformowane i przyjmują prowokującą pozę. Przypominają monstrum, nie mają w sobie nic pięknego. Ich ciała wyróżnia bryłowatość i ostrość. Malarz nie zastosował światłocienia.
Obraz został po raz pierwszy zaprezentowany na Salonie Jesiennym w 1916 r. Picasso bardzo długo nie pokazywał go światu. Podziwiać go mogło tylko wąskie grono przyjaciół malarza.
Co ciekawe, Pablo Picasso nie uważał się za przedstawiciela kubizmu. Był indywidualistą, którego sztukę rozumiał tylko on sam i Georges Braque. Jego prace to efekt poszukiwań i doświadczeń.
4. Kubizm w skrócie
- Przedstawiciele: Pablo Picasso, Georges Braque, Fernand Leger, Francis Picabia, Louis Marcoussis, Jean Metzinger Albert, Cleizes.
- Ramy czasowe: 1907-1914
- Cechy kubizmu: bryłowatość, porzucenie perspektywy, brak realistycznego modelowania postaci, otwartość na eksperymenty, abstrakcyjna symbolika