Kordian - streszczenie utworu Juliusza Słowackiego

Lekturą obowiązkową w szkole średniej jest "Kordian". Streszczenie tego dramatu oraz zarys problematyki to zagadnienia, z którymi należy się zapoznać przed egzaminem dojrzałości. Nie jest to tekst łatwy, niemniej jego znajomość jest konieczna.

Pełny tytuł utworu Juliusza Słowackiego brzmi: ''Kordian. Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny''. Pierwotnie został wydany anonimowo w 1834 r.

1. Kordian - streszczenie dramatu

1.1. Przygotowanie

31 grudnia 1799 r. w chacie Twardowskiego zgromadziły się czarownice i diabły. Był wśród nich Szatan, który ogłosił nadchodzącą ważną chwilę dla polskiego narodu. Potrzebni są jej jednak przywódcy, z kotła wychodzą więc: generał Chłopicki, Kurkowski, Skrzynecki, książę Czartoryski, Niemcewicz i Lelewel. Na scenie pojawia się Archanioł, który rozpędza zebranych. Prosi też Boga o litość nad konającą Polską.

Zobacz film: "Wysokie oceny za wszelką cenę"

1.2. Prolog

Pojawiają się trzy osoby, które zajmują swoje stanowisko wobec literatury narodowej. Pierwszą Osobą Prologu jest – w domyśle – Adam Mickiewicz. Jego dzieła nawiązują do idei mesjanistycznej. Prosi Boga, by zesłał spokój na zmęczonych walką Polaków, a w zamian poeta da im łagodą i pocieszającą poezję. Taka postawa jest krytykowana przez Drugą Osobę Prologu. On zachęca do walki, mobilizuje naród słowami, nawołuje do zbrojnego działania. Głosem samego Słowackiego jest Trzecia Osoba Prologu. Zapowiada pojawienie się nowej idei i poezji, której zadaniem będzie pobudzenie narodu do walki.

2. Akt I, scena I

15-letni Kordian rozmawia w ogrodzie ze starym sługą Grzegorzem. Młody człowiek jest niezwykle wrażliwy, uczuciowy. Jego przyjaciel popełnił samobójstwo, a dziewczyna, którą pokochał, nie odwzajemnia jego uczucia. Wygłasza monolog, w którym wspomina o swoim zagubieniu i niemożliwości przystosowania się do obecnej rzeczywistości.

Grzegorz próbuje pobudzić Kordiana do działania. Opowiada mu m.in. bajkę O Janku, co psom szył buty. Wspomina też bitwę pod piramidami podczas egipskiej wyprawy Napoleona w latach 1798-1799. Te opowieści jednak nie wywierają na Kordianie żadnego wrażenia. Scenę kończy wołanie Laury.

2.1. Scena II

Laura i Kordian wybierają się na spacer po ogrodzie. Rozmawiają o uczuciu, które młody chłopak żywi do starszej od siebie koleżanki. Ta jednak szydzi z Kordiana. Wyśmiewa jego miłość, nie traktuje jej poważnie. Kiedy odjeżdża z Grzegorzem, Kordian decyduje się popełnić samobójstwo.

2.2. Scena III

Laura, siedząc w swoim pokoju, ma złe przeczucia. Jest zaniepokojona o Kordiana, który nie wrócił ze spaceru. Ma wyrzuty sumienia, że tak lekceważąco go potraktowała. Czyta wiersz, który chłopak jej napisał, to jednak potęguje niepokój. Od pokojówki Laura dowiaduje się, że Grzegorz nadal szuka chłopaka. Kiedy się pojawia, mówi, że Kordian się zastrzelił.

3. Akt II, scena I

W londyńskim James Park Kordian rozmyśla nad sensem ludzkiego życia. Wspomina swoją nieudaną próbę samobójczą. Pojawia się Dozorca, z którym młody mężczyzna zaczyna dyskutować na temat mocy pieniądza we współczesnym świecie. Anglik jest zdania, że to gotówka rządzi światem, skoro można za nią kupić sławę czy miejsce w parlamencie. Zaznacza jednak, że za monety nie można zdobyć szacunku innych.

3.1. Scena II

W miasteczku Dover w Anglii na skale siedzi Kordian, który wpatruje się w morskie fale. Czyta fragmenty tragedii Szekspira, która robi na nim duże wrażenie. Zauważa jednak, że poezja w niczym nie przypomina rzeczywistości.

3.2. Scena III

Kordian przebywa we Włoszech, gdzie nawiązuje romans z Wiolettą. Kobieta zapewnia mężczyznę o swojej wielkiej miłości do niego. Ze względu na wcześniejsze doświadczenia, Kordian postanawia to sprawdzić. Opowiada, że stracił wszystkie pieniądze. Szybko okazuje się, że Wioletta była z nim tylko ze względu na jego bogactwo. Kiedy koń Kordiana gubi złote podkowy, kobieta ostatecznie odchodzi.

3.3. Scena IV

Kordian spotyka się w Watykanie z papieżem. Chce uzyskać błogosławieństwo dla Polski i Polaków, za co ofiarowuje garść ziemi ze swojej ojczyzny. Papież nie jest jednak zainteresowany rozmową z Kordianem. Zachęca mężczyznę do zwiedzania zabytków, a w temacie Polski – radzi, by poddać się caratowi. Grozi też rzuceniem klątwy, jeśli Polacy ponownie zorganizują powstanie.

3.4. Scena V

Kordian na szczycie Mont Blanc wygłasza monolog. Ta scena jest sercem całego utworu. Kordian zaczyna wierzyć we własne siły i możliwości (Jam jest posąg człowieka na posągu świata). Zdaje sobie sprawę, że ciąży na nim obowiązek walki o ojczyznę.

Kordian wykrzykuje: Polska Winkelriedem narodów!. Jest to nawiązanie do XIV-wiecznego bohatera szwajcarskiego Arnolda Winkelrieda. W bitwie z Austriakami miał chwycić kopie rycerzy i skierować je wszystkie na siebie. Zginął, jednak jego dramatyczne poświęcenie przyczyniło się do zwycięstwa Szwajcarów.

Zdaniem Kordiana Polska zostanie pokonana przez Rosję, ale zapoczątkuje niepodległościowy zryw całej Europy. Poświeci się w imię dobra ogółu. Polakom nie potrzeba motywujących słów, nie mają też skupiać się na biernym cierpieniu. Mają walczyć.

Na chmurze Kordian przedostaje się do Polski.

4. Akt III, scena I

Na placu przed Zamkiem Królewskim w Warszawie trwają przygotowania do koronacji cara Mikołaja I. W tłumie gromadzi się wielu ludzi. Niektórzy z nich liczą na dobrą zabawę, inni – buntują się przeciwko politycznej sytuacji kraju.

4.1. Scena II

W katedrze św. Jana w Warszawie odbywa się koronacja cara Mikołaja I na króla Polski.

4.2. Scena III

Car opuszcza katedrę i pojawia się na placu zamkowym. Ludzie komentują to wydarzenie. Przedstawiciele szlachty twierdzą, że Mikołaj I nie będzie przestrzegał polskiej konstytucji. Szewc nie chce się wypowiadać na tematy związane z polityką. Interesują go bieżące wydarzenia, np. śmierć dziecka.

Kiedy zapadł zmrok, tłum rzuca się na sukno, którym przykryta była estrada. Ludzie rozdzierają materiał i zabierają jego kawałki do domu.

4.3. Scena IV

Spiskowcy spotykają się w podziemiach katedry św. Jana. Planują zabić cara, na co nie zgadza się Prezes i ksiądz. Na spotkanie chce wejść ktoś, kto nie zna hasła, więc zostaje zabity.

Pomysłodawca pomysłu zgładzenia cara zrywa maskę. To Kordian. Kiedy spotyka się z niezrozumieniem i spiskowy odzrzucają jego plan, opuszcza katedrę zapowiadając, że dokona zamachu samodzielnie.

4.4. Scena V

Kordian zakrada się do sypialni cara. Jego myśli opanowują Imaginacja i Strach. Ostatecznie nie udaje mu się zabić nowego władcy Polski. Mdleje pod drzwiami i zostaje pojmany.

4.5. Scena VI

Kordian przebywa w szpitalu dla psychicznie chorych. Przychodzi do niego diabeł, który przybiera postać Diabła. Chce go ukarać. Ich rozmowę przerywa nadejście Wielkiego Księcia Konstantego, który skazuje Kordiana na tortury i wymierza mu karę śmierci.

4.6. Scena VII

Książę Konstantyn decyduje się dać szansę Kordianowi. Zapowiada mu, że jeśli przeskoczy na koniu przez rząd bagnetów ustawionych do góry, daruje mu życie. Kordianowi udaje sie tego dokonać, za co ma ominąć go kara śmierci. Car jednak nie ułaskawia mężczyzny i nakazuje przygotować go do egzekucji.

4.7. Scena VIII

W izbie klasztornej Kordian rozmawia z księdzem. Przychodzi do niego również Grzegorz. Kordian zostaje wezwany na wykonanie wyroku.

4.8. Scena IX

Konstanty żąda od cara ułaskawienia Kordiana. Dyskusja jest burzliwa, jednak władca Polski ustępuje i nakazuje ułaskawić mężczyznę.

4.9. Scena ostatnia

Kordian czeka na wykonanie wyroku. Oficer daje znak do oddania strzałów, w tym samym momencie zjawia się posłaniec z aktem ułaskawienia. .