Implozja - co oznacza w fizyce i na czym polega to zjawisko?
Implozja to zjawisko fizyczne, które jest przeciwieństwem eksplozji. Fala uderzeniowa rozprzestrzenia się w kierunku do wewnątrz, czyli odwrotnie niż w przypadku eksplozji. W czasie tego zjawiska następuje nagłe zapadanie się materii. W czerwcu 2023 roku wskutek implozji doszło do katastrofy łodzi podwodnej Titan, w której zginęła cała załoga statku. Na czym polega implozja?
1. Co to jest implozja?
Jaka jest definicja implozji? Według PWN jest to: "gwałtowne zgniecenie naczynia próżniowego spowodowane ciśnieniem powietrza z zewnątrz". Jest przeciwieństwem eksplozji z uwagi na kierunek wybuchu; to nagłe zapadanie się materii w obszarze zamkniętym (dochodzi do zapadania się ścianek naczynia pod wpływem panującego w nim podciśnienia).
Implozja może być konsekwencją eksplozji - wskutek implozji gwiazd o wystarczająco dużej masie powstają czarne dziury.
2. Jak dochodzi do implozji?
Zjawisko to możemy wytłumaczyć na przykładzie puszki po napoju. Podczas ogrzewania puszki, ogrzewamy także wodę oraz powietrze, które znajduje się w środku. Razem ze wzrostem temperatury woda zaczyna parować, zmieniając się w parę wodną, wypełniającą całą puszkę wewnątrz.
W ten sposób para wypycha nadmiar powietrza na zewnątrz przez otwór u wylotu puszki. Gdy włożymy puszkę do naczynia z wodą, temperatura w jej środku gwałtownie spadnie, a znajdująca się wewnątrz para wodna zacznie się skraplać. Skroplona para zajmie mniej miejsca niż wcześniej, przez co ciśnienie w puszce spadnie. W porównaniu z ciśnieniem panującym na zewnątrz będzie ono dużo mniejsze.
W wyniku sił, które zadziałają na puszkę (siły działające na ścianki puszki od środka są dużo mniejsze, niż te na zewnątrz) dojdzie do jej zgniecenia. Zgniatanie będzie miało miejsce aż do momentu wyrównania ciśnień w puszcze i na zewnątrz.
3. Implozja - przykłady
Implozja towarzyszy m.in. stłuczeniu kineskopu lub żarówki. W obu przypadkach odłamki pękającego szkła przyspieszają w wyniku różnicy ciśnień między ciśnieniem atmosferycznym panującym na zewnątrz i próżnią (lub rozrzedzonym gazem) w środku.
Odłamki te uderzają w przeciwległe ścianki naczynia, powodując dalsze pękanie. Ulegają także wzajemnym zderzeniom, przez co zostają wyrzucone na zewnątrz obszaru implozji.
Tragicznym przykładem implozji jest katastrofa łodzi podwodnej Titan, która wydarzyła się w czerwcu 2023 roku. Jak do tego doszło? Ciśnienie na dnie oceanu jest równe sumie ciśnienia atmosferycznego i hydrostatycznego dla wody o określonej wysokości słupa. Na głębokości 3800 m jest o 381 razy wyższe niż na powierzchni. W tym przypadku kadłub łodzi nie wytrzymał naporu wody.
Do tragedii doszło w okresie około 30 milisekund, co sprawiło, że pasażerowie łodzi nie mieli szans, aby zorientować się w sytuacji i zdać sobie sprawę z tego, co się dzieje.
