Dlaczego warto rozważyć pobranie krwi pępowinowej?
Jeszcze do niedawna po porodzie rutynowo utylizowano łożysko oraz pępowinę, niszcząc w ten sposób cenne komórki macierzyste. Obecnie rośnie jednak liczba rodziców, którzy decydują się na pobranie krwi pępowinowej dziecka i złożenie jej w banku komórek macierzystych. Dzięki wysokim standardom procedur dotyczących pobierania oraz przechowywania komórek macierzystych można zachować ich właściwości nawet przez kilkadziesiąt lat. Porcję krwi pępowinowej uzyskuje się w ciągu kilku minut, przy czym zabieg jest bezpieczny i bezbolesny. Komórki macierzyste znajdujące się w krwi pępowinowej mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu wielu poważnych chorób.
1. Wykorzystanie krwi pępowinowej w medycynie
Komórki macierzyste uzyskane z krwi pępowinowej są obecnie wykorzystywane w leczeniu chorób nowotworowych, zwłaszcza układu krwiotwórczego. Przeszczepienia komórek macierzystych są stosowane w leczeniu chłoniaków, białaczek oraz innych chorób układu krwiotwórczego, guzów wieku dziecięcego i innych schorzeń. Łączna liczba chorób, w leczeniu których można wykorzystać przeszczepy komórek macierzystych, wynosi aż 80, przy czym trwają badania nad zastosowaniem tych komórek w medycynie regeneracyjnej. Naukowcy pracują nad nowymi technikami namnażania oraz różnicowania komórek macierzystych. Postęp w tej dziedzinie może stanowić przełom w leczeniu chorób układu krążenia, układu nerwowego i innych.
2. Plusy przechowywania krwi pępowinowej
Krew pępowinowa może uratować życie dziecku, które jest dawcą, lub jego rodzeństwu. W krwi pępowinowej znajdują się bowiem krwiotwórcze komórki macierzyste. Komórki z krwi pępowinowej mogą być przeszczepione choremu podobnie jak komórki szpiku kostnego. Dzięki temu pomagają odbudować układ krwiotwórczy i immunologiczny chorego. Komórki macierzyste z krwi pępowinowej są często bardziej skuteczne w leczeniu niż komórki uzyskane od dorosłych dawców. Jest to spowodowane ich dużym potencjałem proliferacyjnym – zdolnością do namnażania się komórek po ich przeszczepieniu. Właściwość ta jest wykorzystywana zarówno w przeszczepach allogenicznych (dawcą krwi jest członek rodziny biorcy lub ktoś zupełnie obcy), jak i przeszczepach autologicznych (dawca komórek jest jednocześnie biorcą).
Już teraz uważa się, że komórki macierzyste będą przyszłością medycyny, ponieważ znajdą zastosowanie w większości jej dziedzin. Obecnie stosowane są w hematologii, onkologii, okulistyce, ortopedii i kosmetologii. Pomagają leczyć choroby układu krwionośnego, takie jak białaczka, ale też nowotwory, takie jak guzy i chłoniaki.
Regeneracyjne właściwości komórek macierzystych pozwalają też na wykorzystanie ich w eksperymentach nad produkcją leków na choroby takie, jak cukrzyca, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane czy niewydolność serca.
3. Jakie są ograniczenia w zastosowaniu krwi pępowinowej?
Nie każdy ma możliwość skorzystania z krwi pępowinowej. Jeżeli biorca jest dawcą komórek macierzystych, a choroba, z którą się zmaga jest spowodowana defektem komórki macierzystej, należy dokonać przeszczepu od innego dawcy. Wówczas można przeprowadzić przeszczepienie sekwencjonowane – połączenie jednostek krwi pobranej od dwóch dawców. Wcześniej należy jednak określić zgodność tkankową. W niektórych przypadkach łączy się krew pępowinową z komórkami macierzystymi uzyskanymi ze szpiku lub krwi obwodowej (po mobilizacji). Coraz bardziej popularne jest namnażanie komórek krwi pępowinowej przed zabiegiem ich przeszczepienia.
Przeciwwskazaniem do przeszczepu komórek macierzystych może być również zakażenie krwi pępowinowej, jednak jest to stosunkowo rzadkie zjawisko. Decyzję o przeszczepie podejmuje samodzielny ośrodek transplantacyjny, uwzględniając dobro pacjenta.
Krew pępowinowa może być zastosowana w leczeniu dziecka będącego dawcą lub jego chorego rodzeństwa. Jeżeli komórki macierzyste mają być wykorzystane w terapii innej osoby niż dawca, należy przeprowadzić dodatkowe badania, by ustalić, czy zgodność tkankowa dawcy oraz biorcy jest wystarczająca. Szanse na stuprocentową zgodność tkankową u rodzeństwa wynoszą 25%.