Dieta dla alergika

Alergia pokarmowa najczęściej dotyczy dzieci w okresie niemowlęcym i w okresie tzw. średniego dzieciństwa, ponieważ w tym czasie czynność przewodu pokarmowego nie jest jeszcze w pełni dojrzała, a nabłonek wyściełający jelita – bardzo wrażliwy na substancje pochodzące ze strawionych pokarmów. Dziecko w wieku przedszkolnym może reagować uczuleniem na takie produkty spożywcze, jak: marchew, jabłko, białko krowiego mleka, kurze jaja, niektóre ryby, owoce morza, czekolada, pomidory, truskawki, cytrusy i banany. Pierwsze objawy alergii pokarmowej u dziecka to zwykle: czerwone wypryski na skórze twarzy i w zgięciach stawów, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, mdłości i wymioty, biegunka, zmniejszenie przyrostu masy ciała i gorszy rozwój psychoruchowy.

W ciężkich przypadkach alergii pokarmowej u dziecka, charakteryzujących się gwałtowną reakcją alergiczną, może dojść do odwodnienia na skutek biegunki i wymiotów. Większość małych alergików jest nadwrażliwa na silne alergeny, które zawierają takie produkty, jak jaja, mleko, orzechy, soja i banany. Czasami nawet śladowe ilości tych pokarmów potrafią wywołać u małego dziecka ciężką reakcję uczuleniową, z zagrożeniem życia włącznie (puchnięcie krtani, trudności z oddychaniem, duszność, wstrząs anafilaktyczny). Po spożyciu alergizującego pokarmu alergik może odczuwać swędzenie lub pieczenie ust i języka albo ich obrzęk. Zaprzestanie jedzenia danego pokarmu najczęściej skutkuje szybkim ustępowaniem objawów alergii.

Po zdiagnozowaniu u dziecka alergii pokarmowej (wykonanie testów uczuleniowych na poszczególne pokarmy – testy skórne lub testy z krwi), w celu zniwelowania objawów alergii i zmniejszenia dolegliwości uczuleniowych, stosuje się dietę eliminacyjną. Dieta alergika polega na wykluczaniu z codziennego menu pokarmów, których składniki wywołują reakcje uczuleniowe. Stąd tak ważne jest wykrycie rodzaju alergenów, na które dziecko wykazuje nadwrażliwość.

O czasie trwania diety eliminacyjnej i jej rodzaju decyduje lekarz opiekujący się małym pacjentem. Nie ma żadnego uzasadnienia rygorystyczne wykluczenie z diety dziecka wszystkich pokarmów, które mogą uczulać. Zazwyczaj dzieci reagują uczuleniem na jeden-dwa składniki pokarmowe, inne zaś są dobrze tolerowane przez organizm. Dieta dla alergika powinna być zawsze dobierana indywidualnie i dostosowana do rodzaju alergii u dziecka.

Dziecko uczulone na białko mleka krowiego powinno również stronić od spożywania cielęciny i wołowego mięsa, ponieważ może być uczulone na zawarte w nich białka. W zamian można podawać przedszkolakowi mięso indycze lub mięso z królika, obserwując tolerancję dziecka na te pokarmy. Posiłek malucha nie powinien składać się z więcej niż trzech różnych składników, by można było powadzić obserwację rekcji organizmu na podawane jedzenie. Urozmaicać dietę należy stopniowo, pamiętając o wprowadzaniu nie więcej niż jednego składnika tygodniowo.

Jeśli maluch jest uczulony na gluten, zamiast pieczywa i wypieków z mąki należy podawać dziecku własne wypieki z mąki bezglutenowej, a w sklepie kupować specjalne produkty oznaczone przekreślonym kłosem. Ograniczyć trzeba spożycie pełnego mleka, ale z czasem warto przyzwyczajać dziecko do mleka odtłuszczonego. Alergia u dziecka w wieku przedszkolnym jest już zwykle dobrze zdiagnozowana i rodzice wiedzą dokładnie, co dziecku szkodzi, a co nie. Utrzymanie diety eliminacyjnej nie stanowi więc aż takiego dużego problemu. Kłopoty mogą się jednak pojawić, gdy dorośli wybierają się z maluchem na spotkanie towarzyskie czy do restauracji – ponieważ nie zawsze wiadomo, jakie składniki zostały wykorzystane do podawanych potraw.

Najlepsze metody przygotowywania zdrowych posiłków dla małego alergika to gotowanie i duszenie. Dziecko ze skłonnością do alergii powinno jeść zupy, gotowane potrawy mięsne lub duszone, gotowane ziemniaki, ryż, kasze, przetarte warzywa i owoce oraz kisiele na soku owocowym. W ograniczonej ilości w diecie należy stosować sól i przyprawy. Smak potraw można poprawić, dodając do nich odrobinę kopru włoskiego czy masła. Wystrzegać się należy potraw smażonych, tłustych i ostrych, pikantnych.

Nie wolno też podawać dziecku przetworów kupowanych w sklepach, ponieważ zawierają zwykle dużo konserwantów, takich jak glutaminian sodu czy pochodne kwasu benzoesowego. Jeśli już chcesz dać maluchowi do jedzenia dżemy, marynaty, kompoty, soki – to tylko te własnej roboty. Zamiast kostek rosołowych do gotowaniu zup należy używać kości wieprzowych. Zalecenia dietetyczne czasami trzeba ściśle stosować kilka-kilkanaście lat, a niekiedy nawet całe życie. Każde odstępstwo od diety może prowadzić do nasilenia objawów alergii pokarmowej i pogorszenia zdrowia dziecka.

Źródła

1. Albrecht P., Szajewska H., Jak żywić niemowlęta i małe dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3829-3.