Czy geny można oszukać?
Ktoś w rodzinie chorował na raka i obawiasz się, że może to spotkać także ciebie i twoje dzieci? Owszem, skłonności do wielu chorób są dziedziczne. W genach zapisana może być także cukrzyca, problemy z cholesterolem, nadciśnienie czy wrzody żołądka. Choć na geny wpływu nie mamy, chorób tych można uniknąć, wpływając na czynniki, które je wywołują.
W 2015 roku świat obiegła wiadomość, że Angelina Jolie, jedna z najpopularniejszych na świecie aktorek i działaczka UNICEF, poddała się podwójnej mastektomii. Co więcej, taki zabieg często łączony jest także z usunięciem jajników. U Jolie, po licznych badaniach genetycznych, wykonano także owariektomię. Zrobiła to w obawie przed nowotworem. Jak zaznaczała aktorka, prawdopodobieństwo zachorowania na raka lekarze oszacowali u niej na 87 proc.
By uchronić się przed genetycznymi schorzeniami, nie trzeba podejmować tak radykalnych kroków jak Jolie. Czasem wystarczy zmiana trybu życia, porzucenie nałogów, poprawa diety. Czynniki środowiskowe są bowiem bardzo ważne. Oto, jak wpływają na poszczególne choroby.
1. Cukrzyca typu 2
W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, na której wystąpienie wpływu nie mamy, cukrzycy typu 2 możemy zapobiegać. Specjaliści podają, że z jednej strony ma ona podłoże genetyczne, a z drugiej – środowiskowe. Ten typ cukrzycy rozwija się z wiekiem i często dotyczy osób już po 40. roku życia, choć zdarza się, że chorują na nią już dzieci. Nie wymaga podawania insuliny.
Jak się zatem uchronić przed chorobą? Podstawową kwestią jest prawidłowa dieta. Należy zrezygnować z cukrów prostych, które charakteryzują się wysokim indeksem glikemicznym (IG) i powodują gwałtowny wzrost poziomu cukru we krwi .
Zastąpić je można produktami o niskim IG. Uwalniają one energię powoli, zaspokajają głód na długo. Taka dieta powinna obowiązywać przez całe życie. Wtedy będzie efektywna.
Istotny jest także ruch. Jeśli chcesz zminimalizować ryzyko wystąpienia cukrzycy, zacznij biegać, jeździć na rowerze czy uprawiać fitness. Każda aktywność jest wskazana.
2. Choroba niedokrwienna serca
Choroby serca są u Polaków nagminne, choć nie zawsze wynikają z genetyki. Wydaje się jednak, że uwarunkowania genetyczne mają na ich wystąpienie niemały wpływ. Jeśli więc ktoś w twojej rodzinie chorował na serce lub borykał się z problemami dotyczącymi naczyń krwionośnych – koniecznie zadbaj o profilaktykę. Jak?
Choroby serca często dotyczą osób, które nałogowo palą papierosy. Potwierdzono to w badaniach naukowych. Aby zmniejszyć ryzyko choroby, należy jak najszybciej zerwać z nałogiem.
Krokiem do utrzymania zdrowia jest też monitorowanie poziomu cholesterolu. W przypadku przekroczenia normy, należy robić wszystko, by obniżyć poziom cholesterolu LDL ("złego"). A to oznacza rezygnację z tłuszczy pochodzących z mięsa, smalcu, masła, śmietany.
Profilaktyką jest także kontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi - do nadciśnienia również można mieć skłonności genetyczne.
W uniknięciu chorobie pomoże odstawienie alkoholu, ograniczenie soli w diecie, także tej obecnej w wędlinach na wagę.
3. Choroba wrzodowa żołądka
Wywoływana jest zazwyczaj przez bakterię Helicobacter pylori, ale nie każda osoba będąca jej nosicielem choruje jednocześnie na wrzody. Być może związane jest to ze zróżnicowanym poziomem produkowanego przez żołądek kwasu solnego. W przypadku, gdy żołądek produkuje tego kwasu za dużo, prowadzi to do uszkodzenia śluzówki i rozwoju wrzodów. Przy czym ilość produkowanego kwasu solnego może być uwarunkowana genetycznie.
Jak podają specjaliści, na wrzody żołądka częściej chorują osoby z grupą krwi 0, a grupa krwi jest dziedziczona.
By zapobiegać wrzodom, należy stosować lekkostrawną dietę, unikać pikantnych potraw i dań, wyłączyć z menu kawę, alkohol, słodycze. Koniecznością jest rzucenie palenia i ostawienie leków, które mogą podrażniać śluzówkę żołądka.
4. Żylaki
Jeśli codziennie towarzyszy ci uczucie ciężkich nóg, bolesność łydek lub skurcze, a przy tym żylaki miała mama czy babcia – bardzo możliwe, że i u ciebie się one pojawią. Jak im zapobiec?
Nie zakładaj podczas siedzenia nogi na nogę, wybieraj płaskie buty zamiast obcasów, zrezygnuj z uciskających skarpetek czy rajstop. Dobrze jest też wykonać badanie przepływów żylnych, które zdiagnozuje, w jakim stanie są twoje naczynia krwionośne.
5. Problemy z cholesterolem
Hipercholesterolemia rodzinna dotyka nawet dzieci. Jeśli tak się dzieje, jasne jest, że w danej rodzinie ma to podłoże genetyczne. Profilaktyka? Specjalna dieta i leki – statyny. Obowiązkowa jest aktywność fizyczna oraz wykluczenie z jadłospisu potraw zawierających tłuszcze zwierzęce.
Obawiasz się, że dziecko odziedziczy po przodkach ciężkie choroby? Monitoruj stan zdrowia regularnie. Nie zapominaj też o własnych badaniach profilaktycznych - raz w roku zmierz poziom cukru oraz cholesterolu.
