"Brzydkie kaczątko", czyli przykład wartościowej opowieści dla dzieci i dorosłych
"Brzydkie kaczątko" to baśń Hansa Christiana Andersena, która po raz pierwszy została wydana w 1843 r. Doczekała się wielu interpretacji i opracowań. O czym opowiada? Jaka nauka z niej płynie?
"Brzydkie kaczątko" to opowieść o młodym łabędziu, które wykluło się z jajka wysiedzianego przez kaczkę. Młody ptak zostaje odrzucony przez przybrane rodzeństwo i inne zwierzęta z podwórka. Powód? Odmienny wygląd. Tuła się więc i szuka przyjaciół. Akceptację znajduje dopiero wówczas, gdy wyrasta na pięknego łabędzia.
1. "Brzydkie kaczątko" w kontekście biografii Hansa Christiana Andersena
Ciekawostką jest fakt, że kiedy duński krytyk literacki i filozof - Georg Brandes - zapytał Hansa Christiana Andersena, czy planuje napisać autobiografię, pisarz odpowiedział, że już to zrobił i zatytuował swoje dzieło „Brzydkie kaczątko”. Miał powiedzieć: „Nieważne, że urodziłem się na kaczym podwórku, ważne, że wyklułem się z łabędziego jaja”.
Nie bez powodu "Brzydkie kaczątko" uznaje się za najbardziej osobistą w dorobku duńskiego bajkopisarza. Autor popularnych na całym świecie baśni doznał w dzieciństwie odrzucenia i stygmatyzacji. Był synem szewca i niepiśmiennej praczki. Bardzo szybko stracił oboje rodziców. To wywołało w chłopcu kompleksy. Andersen miał skomplikowany charakter, był też nadmiernie wrażliwy. Cechowała go jednak ciekawość świata i ludzi. Dażył do realizacji marzeń.
2. Czego uczy "Brzydkie kaczątko"?
Choć zostały napisane w XIX wieku, baśnie Hansa Christiana Andersena są dziś szalenie popularne. Nie ma chyba dziecka, które nie słyszałoby historii o brzydkim kaczątku czy Calineczce. Te opowieści nie tylko bawią, ale też uczą. Stanowią punkt wyjścia do rozmów o odmienności, stereotypach czy odrzuceniu i wynikających z tego konsekwencji. Nic zatem dziwnego, że po treść baśni często sięgają nauczyciele w przedszkolach i szkołach podstawowych.
Baśń "Brzydkie kaczątko" uczy dzieci, że nie należy oceniać innych po wyglądzie zewnętrznym. To bardzo krzywdzące i niesprawiedliwe. Pokazuje też, że niestosowne jest wyśmiewanie innych i szydzenie z nich tylko dlatego, że ktoś jest brzydszy czy biedniejszy.
3. "Brzydkie kaczątko" w kulturze i języku
Określenie "brzydkie kaczatko" weszło na stałe do frazeologii wielu języków świata. W języku polskim oznacza osobę młodą, nieładną, budzacą współczucie. Trzeba jednak pamiętać o nadziei, która płynie z bajki. Los brzydkiego kaczątka się odmienił. Ptak stał się piękny, a w innych wzbudzał podziw. Czuł się szczęśliwy. Skończyły się jego cierpienia i prześladowanie.
Baśń o brzydkim kaczątku była też źródłem wielu inspiracji. Nawiązywali do niej twórcy filmowi i literaccy. I choć sama historia może sie nieco różnić ze względu na jej odmienne przedstawienie, jej sens zawsze pozostaje taki sam: człowieka nie wolno oceniać po wyglądzie zewnętrznym.
