Żywienie malucha w 1000 pierwszych dni życia. Na co warto zwrócić uwagę?
1000 pierwszych dni życia dziecka to czas najintensywniejszego rozwoju i wzrostu. W tych pierwszych 36 miesiącach życia (od poczęcia) dziecko zmienia się w aktywnego fizycznie malucha, który zaskakuje rezolutnością. Ten etap już nigdy się nie powtórzy! Tymczasem prawidłowy rozwój nie byłby możliwy, gdyby dziecko nie otrzymywało odpowiedniej ilości składników odżywczych. Dowiedz się, dlaczego zbilansowana dieta jest tak ważna dla zdrowia malucha.
Płatna współpraca z Fundacją Nutricia
Karmienie dziecka w pierwszych 6 miesiącach życia
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca karmienie wyłącznie mlekiem matki do ukończenia przez dziecko 6 miesiąca życia i kontynuowanie tego sposobu karmienia do ukończenia przez dziecko 2 roku lub dłużej, jeśli matka i dziecko mają na to ochotę[1] - to tzw. złoty standard. Niemowlęta, które z różnych przyczyn nie mogą być karmione mlekiem matki, powinny otrzymywać tzw. mleko modyfikowane. Mleko modyfikowane zawiera niezbędne składniki – białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy i składniki mineralne, które są potrzebne dziecku do optymalnego rozwoju. Ważne jest, aby wybierać mleko dostosowane do potrzeb maluszka na podstawie konsultacji z lekarzem pediatrą. Pomiędzy 17 a 26 tygodniem życia dziecka – według najnowszego schematu żywienia niemowląt – rozpoczyna się etap rozszerzania diety malucha.
Rozszerzanie diety to proces
Rozszerzanie diety to nie jednorazowe wydarzenie, ale proces. W tym czasie dziecko poznaje nowe smaki i konsystencje pokarmów, uczy się gryźć i żuć i przez jakiś czas doskonali te umiejętności. Nie oznacza to jednak, że to właśnie stałe posiłki powinny stanowić podstawę diety malucha, wręcz przeciwnie, eksperci zajmujący się żywieniem niemowląt i małych dzieci podkreślają, że mleko (dla niemowląt karmionych piersią – mleko matki, a dla dzieci niekarmionych piersią – mleko modyfikowane) powinno być podstawowym pokarmem, który otrzymuje dziecko. Wprowadzane pojedynczo warzywa, owoce, produkty zbożowe (np. kaszki), a potem także inne produkty w tym te z oznaczeniem wieku na opakowaniu mają między innymi służyć poznawaniu nowych smaków. Co ważne, pokrywają też zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze, których samo mleko nie jest w stanie już dostarczyć w wystarczającej ilości.
Dlaczego mleko w diecie niemowlęcia jest tak ważne?
Układ pokarmowy dziecka zaczyna rozwijać się już w życiu płodowym i proces ten trwa nieprzerwanie aż do 5-7 roku życia dziecka. I tak np. przełyk maluszka jest krótszy niż osoby dorosłej, a enzymy trawienne są mniej aktywne. W pierwszych miesiącach życia rozwija się jednak nie tylko układ trawienny, ale również kształtuje się układ odpornościowy, kostny czy mózg. To właśnie dlatego najlepszym sposobem odżywiania dziecka od urodzenia jest karmienie mlekiem matki. Mleko mamy wraz ze wzrostem dziecka zmienia się pod kątem składników odżywczych i dostosowuje się do potrzeb małego organizmu. Zawiera też unikalne składniki, które wspierają rozwój dziecka.
Jeśli mama z różnych przyczyn nie może karmić piersią, rozwiązaniem jest włączenie mleka modyfikowanego. Wybierając mleko modyfikowane dla dziecka, warto kierować się rekomendacją pediatry i zawartością składników odżywczych wspierających układ odpornościowy, rozwój mózgu i rozwój poznawczy. Są to między innymi witaminy C, D, kwasy omega-3, żelazo i jod.
Dieta dziecka między 1 a 3 rokiem życia
Dziecko między 13 a 36 miesiącem życia jest w fazie tzw. rozwoju krytycznego. Nabywa niezwykle ważnych umiejętności – uczy się chodzić, mówić, okazywać emocje, nawiązywać relacje. Naturalnym jest więc, że zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze jest w tym czasie bardzo duże. Dziecko w tym wieku powinno zjadać dziennie ok. 5 posiłków, w tym 3–4 główne i 1–2 uzupełniające. Ilość jedzenia powinna być dostosowana do apetytu i potrzeb żywieniowych malucha. Pamiętajmy, że to rodzic decyduje o tym, co i kiedy poda dziecku, ale dziecko decyduje, czy i ile zje. Przy wyborze żywności dla małego dziecka warto kierować się jakością, ale także sposobem przygotowania posiłków. W ich diecie nie powinny znaleźć się: surowe mięso, ryby i jaja, grzyby leśne i żywność wysoko przetworzona, w tym np. parówki. Nie ma też potrzeby podawania dzieciom słodyczy i słodzonych napoi. Warto pamiętać, że wybierając produkty dla malucha, należy zwrócić uwagę na to, żeby nie zawierały cukru, soli oraz dodatków do żywności, które nie są zalecane w diecie najmłodszych.
Optymalny sposób żywienia po pierwszym roku życia
Roczny maluch powinien otrzymywać ok. 1000 kalorii dziennie, a jego dieta powinna być bogata w wapń, żelazo, witaminę D3 i dobrej jakości tłuszcze. Trzeba zaznaczyć, że roczne dziecko potrzebuje nawet do 6 razy więcej składników odżywczych niż starsi członkowie rodziny (w przeliczeniu na kilogram masy ciała), w tym 6 razy więcej witaminy D i 4 razy więcej wapnia, jodu oraz żelaza. Roczniak powinien otrzymywać każdego dnia 3 porcje mleka i produktów mlecznych, a także 5 porcji produktów zbożowych i warzyw, 4 porcje owoców oraz 1-2 porcji mięsa, ryb, jajek i tłuszczów. Nie musi więc rezygnować z mleka, w tym mleka modyfikowanego (np. typu Junior), które lubi i które wzbogaca jego dietę o najważniejsze składniki. Pomimo tego że eksperci wskazują, że nie ma konieczności stosowania mlek modyfikowanych dla młodszych dzieci, to warto je podawać w celu zwiększenia w diecie ilości żelaza, witaminy D czy kwasów omega 3. Istotne jest również to, że organizm malucha dobrze toleruje taki rodzaj pokarmu. Mamy więc pewność, że podajemy dziecku zbilansowany posiłek, który nie szkodzi małemu brzuszkowi.
[1] https://www.gov.pl/web/zdrowie/karmienie-piersia
Płatna współpraca z Fundacją Nutricia