Wielkie odkrycia geograficzne: przyczyny, przebieg, skutki

Wielkie odkrycia geograficzne to dokonania europejskich żeglarzy na przełomie XV i XVI wieku. Dalekomorskie wyprawy zapewniały marynarzom sławe i boagctwo, a co dały światu? Jakie były skutki odkryć geograficznych? Jak wyglądały wyprawy Kolumba? I kto odkrył drogę morską do Indii? Przeczytajcie.

1. Jakie były przyczyny wielkich odkryć geograficznych?

Odkrycia geograficzne powiązane były z potrzebą odnalezienia nowej drogi do Indii i Krajów Wschodu, skąd sprowadzano towary niedostępne w Europie. Szukano drogi morskiej, gdyż wyprawy na lądzie były coraz bardziej niebezpieczne i nieopłacalne z powodu zablokowania przez Turków szlaków lądowych z zachodu na wschód.

Podróże morskie umożliwiały nie tylko karawele i karaki (nowe konstrukcje statków), ale też dokładniejsze mapy i przyrządy nawigacyjne.

Omawiając przyczyny wielkich odkryć geograficznych nie można zapomnieć o ciekawości współczesnych. To w połączeniu z wiedzą i postępem technicznym umożliwiło daleką eksplorację podróżniczą. Chciano też odnaleźć nowe rynki zbytu i szerzyć wiarę chrześcijańską.

Zobacz film: "Jak możesz pomóc maluchowi odnaleźć się w nowym środowisku?"

2. Kiedy odkryto drogę morską do Indii?

Celem wielkich podróżników były Indie. O dotarciu do nich drogą morską szczególnie zabiegali Portugalczycy, których popierał książę Henryk Żeglarz. W 1488 r. do końca kontynentu afrykańskiego dopłynął Bartłomiej Diaz. Jego załoga odmówiła jedna dalszego rejsu i podróżnik ostatecznie nie dotarł do Indii, jednak był zaangażowany w pomoc przy wyprawie kolejnego odkrywcy, Vasco da Gamy.

3. Kto odkrył Indie i kim był Vasco da Gama?

Jako pierwszy drogą morską do Indii dopłynął portugalski żeglarz Vasco da Gama, który płynąc wzdłuż wybrzeży Afryki, dotarł do Kalikatu w Indiach. Wyprawa nie była łatwa. Na statku dochodziło do buntów, musiano radzić sobie ze sztormem, a wielu marynarzy zachorowało na szkorbut. Ostatecznie odkrycie drogi morskiej do Indii miało miejsce w 1498 r.

Po zakończeniu wyprawy Vasco da Gama został dobrze wynagrodzony. Zdobył szacunek władz i przyczynił się do szybkiego wzrostu potęgi kolonialnej Portugalii. Na kartach historii to jednak nie on zapisał się jako największy odgrywca, a Krzysztof Kolumb. Odkrycia jakich terenów dokonał?

4. Krzysztof Kolumb. Co odkrył i kiedy?

Odkrycie Ameryki przez Kolumba to jedno z ważniejszych wydarzeń w historii. Było dziełem przypadku, bo Krzysztof Kolumb, podobnie jak inni podróżnicy tego okresu, chciał dotrzeć do Indii. Był przekonany, że Ziemia jest okrągła, dlatego zamierzał kierować się na zachód przez Ocean Atlantycki. Jego zdaniem taka podróż miała zająć kilka tygodni (podróż wokół Afryki trwała około roku).

Portugalczycy odmówili jednak sfinansowania takiej wyprawy, dlatego Kolumb poprosił o pomoc hiszpańską królową Izabelę i jej męża Ferdynanda.

5. Jak Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę?

W podróż wyruszył w 1492 r. z Las Palmas, hiszpańskiego portu położonego na Wyspach Kanaryjskich, mając do dyspozycji trzy statki. Po dwóch miesiącach żeglugi załoga postawiła pierwsze kroki na lądzie – wyspie Ameryki Środkowej San Salvador (czyli Święty Zbawiciel). Jako kolejne zostały odkryte wyspy: Kuba i Haiti. Pierwsza wyprawa Kolumba zakończyła się w 1493 r.

W czasie drugiej wyprawy Kolumb odkrył Dominikanę, Wyspy Dziewicze, Jamajkę, Gwadelupę oraz Puerto Rico. Trzecia wyprawa (1498-1500 r.) zakończyła się odkryciem stałego lądu Ameryki Południowej.

6. Krzysztof Kolumb – ciekawostki

• Kolumb z załoga był przekonany, że dotarł do Indii, stąd tubylców zaczeto nazywać Indianami.
• Nazwa amerykańskiego kontynentu pochodzi od imienia włoskiego podróżnika Ameriga Vespucciego. Podróżował on po lądzie odkrytym przez Kolumba i w swoich listach przekonywał, że podróżnik nie dotarł do Indii, a odkrył nieznany dotąd ląd.

7. Jakie były skutki odkryć geograficznych?

Najważniejsze skutki wielkich odkryć geograficznych to:

• powstały imperia kolonialne, które dzięki nowo zdobytym terenom znacznie się wzbogaciły,
• poznano i rozpowszechniono wiele warzyw, owoców i przypraw,
• na znaczeniu zyskał handel oceaniczny,
• potwierdzono kulistość Ziemi,
• do Europy przypływały duże ilości złota i srebra,
• poszerzenie horyzontów myślowych i rozwój nauk (zwłaszcza astronomii, biologii i geografii).

Trzeba też wymienić negatywne skutki odkryć geograficznych, wśród których są m.in.:

• rozwój niewolnictwa, co wiązało się z nieludzkim wyzyskiem ekonomicznym i społecznym,
• niszczenie kultury i tożsamości ludności podbitej (zwłaszcza Majów, Inków i Azteków),
• handel ludźmi,
• rozprzestrzenienie się chorób, m.in. ospy i syfilisu,
• niszczenie środowiska naturalnego odkrytych terenów,
• brutalna chrystianizacja.

8. Nie tylko Vasco da Gama i Krzysztof Kolumb, czyli pozostali wielcy odkrywcy

Inni odkrywcy geograficzni to m.in.:

• Marco Polo (odbył przełomowe podróże do Azji i Chin),
• Ferdynand Magellan (jako pierwszy opłynął kulę ziemską),
• James Cook (odkrył m.in. Wyspy Pacyfiku i dotarł do wybrzeży Australii),
• John Cabot (dotarł do kontynentalnych brzegów Ameryki Północnej),
• Roald Amundsen (pierwszy zdobywca bieguna południowego).

9. Wielkie odkrycia geograficzne – notatka

Wspólnie z dzieckiem przygotujcie notatkę na temat odkryć geograficznych. Nie musi to być tradycyjny zapis w zeszycie, a np. plakat.

Przypomnij sobie:

• kiedy Kolumb odkrył Amerykę,
• jakie były przyczyny odkryć geograficznych,
• kiedy odbyła się wyprawa Vasco da Gamy,
• kto opłynął Afrykę i dotarł do Indii,
• jakie są skutki odkryć geograficznych,
• ile wypraw zorganizował Krzysztof Kolumb,
• gdzie dopłynął Krzysztof Kolumb.