Uznanie dziecka
Uznanie dziecka to procedura prawna, którą określa Kodeks rodzinny i opiekuńczy w artykule 72. Stanowi ona sposób ustalenia ojcostwa, kiedy ojciec dziecka wyraża wolę uznania dziecka i deklaruje: „Tak, to jest moje dziecko”. Jeżeli dziecko rodzi się poza związkiem małżeńskim, mężczyzna, z którym kobieta poczęła dziecko, nie jest automatycznie uznawany za ojca noworodka. Taka sytuacja wymaga formalnego uznania dziecka przez mężczyznę przed odpowiednim organem prawnym – przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, sądem opiekuńczym, poza granicami Polski przed polskim konsulem albo przed notariuszem, kiedy życiu ojca lub dziecka zagraża niebezpieczeństwo. Zadeklarowanie ojcostwa przez mężczyznę wymaga potwierdzenia oświadczenia przez matkę dziecka.
1. Kim jest tata?
Każdy szkrab ma mamę i tatę. Niestety wielu niedojrzałych mężczyzn nie chce uznać dzieci, które poczęli, np. w wyniku „jednorazowego skoku w bok”. Jeżeli maluszek rodzi się w związku małżeńskim, sytuacja jest jasna i klarowna. Jeśli jednak zachodzi domniemanie, że doszło do zdrady małżeńskiej, zachodzi konieczność ustalenia ojcostwa. Matka dziecka może wytoczyć mężczyźnie proces sądowy o ustalenie ojcostwa, domagać się wykonania badań genetycznych i przedstawić roszczenia majątkowe w związku z faktem ojcostwa (np. kwestie obowiązku płacenia alimentów na dziecko). Trzeba pamiętać jednak o tym, że podczas trwania postępowania sądowego o ustalenie ojcostwa nie można uznać dziecka, jak również nie można uznać dziecka w okolicznościach, kiedy dziecko osiągnie wiek pełnoletniości. Mężczyzna może uznać dziecko poczęte, które jeszcze się nie narodziło a także uznać dziecko, które umarło przed osiągnięciem pełnoletniości, w czasie pół roku od momentu jego śmierci aż do dnia, w którym dziecko ukończyłoby 18 lat. Mężczyzna, mający zdolność do czynności prawnych, uznając dziecko, musi uzyskać zgodę matki dziecka. Jego deklaracja ojcostwa nie wymaga udowodnienia ani uprawdopodobnienia, iż jest ojcem biologicznym uznawanego dziecka. Inaczej sytuacja przedstawia się w sytuacji powództwa mężczyzny o ustalenie ojcostwa. Uznanie dziecka pociąga za sobą określone konsekwencje rodzinno-prawne, wychowawcze, jak i w kwestii dziedziczenia.
2. Unieważnienie uznawania dziecka
O unieważnienie ojcostwa może wystąpić mężczyzna, który wcześniej uznał dziecko, matka dziecka oraz samo dziecko po osiągnięciu pełnoletniości. Unieważnienie uznania dziecka nie może jednak nastąpić po śmierci dziecka ani po przekroczeniu przez dziecko wieku pełnoletniości. Mężczyzna, dowiedziawszy się, że nie jest biologicznym ojcem uznanego przez siebie dziecka, wytacza powództwo przeciwko dziecku, jak i matce dziecka, kiedy kobieta żyje. Kobieta może sama domagać się unieważnienia ojcostwa mężczyzny, wytaczając powództwo przeciw dziecku i mężczyźnie, który je uznał. Może to zrobić w czasie pół roku od momentu, kiedy dowiedziała się, że dany mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka. Dziecko może również samo domagać się zniesienia uznania go przez domniemanego ojca, kiedy dowie się, że mężczyzna nie jest ojcem biologicznym. Może wytoczyć proces w ciągu trzech lat po osiągnięciu pełnoletniości matce i mężczyźnie, który je uznał, a jeśli oboje nie żyją to powództwo składa przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Każdej kobiecie, nawet decydującej się nasamotne rodzicielstwo, powinno zależeć na tym, by dziecko miało ojca i domagać się, by ojciec biologiczny uznał poczęte dziecko. Nikt chyba nie chciałby oglądać swojej metryki, na której widnieje adnotacja: „Ojciec nieznany”. Łatwo wówczas o problemy emocjonalne, psychiczne i kryzys tożsamości. Nigdy bowiem nie uwolnimy się od pytania: „Kim jest mój ojciec? Jakie są moje korzenie?”.