Sztuka sakralna - czym się charakteryzuje, przykłady sztuki sakralnej w Polsce
Sztuka sakralna to, najogólniej mówiąc, ogół dzieł natchnionych w duchowy, szczególny sposób. Dzieła te są inspirowane motywami religijnymi, ale także wyrażają najwyższe prawdy o miejscu człowieka w świecie oraz hierarchii bytów. Wykonywane są w rozmaitych technikach rzeźby i obrazu, mogą być nimi także muzyczne aranżacje nabożeństw, rytualne tańce lub kolorowe witraże. Czym jest sztuka sakralna? Jaki jest cel tworzenia takich dzieł?
Sztuka sakralna to twórczość, związana z wiarą i życiem religijnym
W tym artykule:
Co to jest sztuka sakralna?
Sztuka sakralna to twórczość, która wiąże się z wiarą, życiem religijnym i wierzeniami. Nie ma jednej definicji terminu "sztuka sakralna". Szeroko rozumiana odnosi się do sztuki związanej ze sferą sacrum (rzecz święta), w opozycji od profanum (sprawy świeckie).
Powstała przed sztuką świecką, a jej historia sięga najdawniejszych form realizacji przedmiotów magicznych, tańca, śpiewu, muzyki, którą tworzono, aby zjednać sobie siły nadprzyrodzone.
W węższym rozumieniu sztuka sakralna dotyczy budowania świątyń, dekorowania ich, przedstawiania boskich istot w malarstwie, rzeźbie i w poezji.
Najczęściej jednak określenie "sztuka sakralna" jest używane w odniesieniu do sztuki chrześcijańskiej i dotyczy kościelnej architektury, malarstwa, rzeźby, muzyki i pieśni liturgicznych. Najważniejszym źródłem tematów jest Pismo Święte, apokryfy i żywoty świętych.
Jaka jest historia sztuki sakralnej?
Pierwsze dzieła o tematyce religijnej pochodzą jeszcze z czasów prehistorycznych. Zwykle były to malowidła na ścianach jaskiń, najczęściej we Francji i w Afryce. Do naszych czasów oprócz malowideł zachowały się również formy rzeźbiarskie z Grecji i Francji.
Największa liczba dzieł religijnych zachowała się z II i III wieku p.n.e., głównie w Egipcie, Rzymie i Grecji. W Egipcie rozwinął się kult bogów, którzy przedstawiani byli na wiele różnych sposobów zarówno w formie rzeźb, jak i malowideł. W Grecji powstał kanon, który jest do dziś stosowany, a kultura rzymska to rozwinięcie greckiej.
Dzieje te miały znaczący wpływ na rozwój sztuki sakralnej w chrześcijaństwie, w której rozwinął się m.in. styl romański i gotycki. Wczesna sztuka sakralna miała wiele podobieństw ze sztuką rzymską, ponieważ cechy rzemieślnicze były związane z twórcami świeckimi, jednak wraz ze wzrostem liczby wierzących sztuka ta zaczęła się rozwijać pod kątem własnej religii.
Przykłady sztuki sakralnej w Polsce
Oto kilka przykładów sztuki sakralnej w Polsce:
- Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Krakowie;
- Kościół Ducha Świętego we Wrocławiu;
- Sanktuarium Matki Bożej Jasna Góra;
- Kościół Mariacki w Krakowie;
- Kaplica Czaszek w Kudowie-Zdroju;
- Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Licheniu.
Jaka jest rola sztuki sakralnej?
Jakie funkcje pełni sztuka sakralna?
- funkcja etyczna;
- funkcja komunikatywna;
- funkcja ludyczna;
- funkcja kompensacyjna;
- funkcja integracyjna.
