Sprawdź, co możesz ofiarować swoim dzieciom przy okazji drugiej ciąży
Po narodzinach dziecka i odcięciu pępowiny w sznurze pępowinowym i łożysku znajduje się tzw. krew pępowinowa. Jest to cenne źródło krwiotwórczych komórek macierzystych. Jeszcze niedawno krew pępowinowa była uważana za „odpad”, dlatego wraz z łożyskiem i pępowiną była utylizowana. Obecnie wykonuje się zabieg pobrania krwi pępowinowej w celu przechowywania jej i zastosowania w leczeniu groźnych chorób układu krwiotwórczego.
Krew pępowinowa może uratować życie dziecka lub jego rodzeństwa, w jej składzie znajdują się bowiem krwiotwórcze komórki macierzyste. Postęp medycyny sprawił, że komórki te można przeszczepiać (tak jak komórki szpiku). Procedura ta służy odbudowaniu układu immunologicznego i krwiotwórczego. Komórki macierzyste pozyskane z krwi pępowinowej cechują się większą skutecznością niż komórki pobrane od dorosłych dawców w związku z dużą zdolnością do namnażania się po przeszczepieniu. Obecnie przeprowadza się przeszczepienia allogeniczne (od innego dawcy np. w obrębie rodzeństwa) oraz przeszczepienia autologiczne (biorca jest jednocześnie dawcą komórek).
We krwi pępowinowej oprócz krwiotwórczych komórek macierzystych znajdują się tkankowe komórki macierzyste. Dają one początek komórkom wchodzącym w skład różnych tkanek, np. tkanki kostnej, nerwowej lub mięśniowej.
Jeśli pobierzemy krew pępowinową oraz będziemy przechowywać zawarte w niej komórki macierzyste, zdobędziemy możliwość wykorzystania tych substancji w przypadku choroby wymagającej przeszczepienia komórek macierzystych. Stanowi to swego rodzaju zabezpieczenie możliwości leczenia ciężkiej choroby w rodzinie.
1. Dlaczego krew pępowinowa jest lepsza niż szpik?
Przy przeszczepieniu szpiku kostnego wymagana jest tzw. „pełna zgodność” pomiędzy biorcą a dawcą (10/10 lub 9/10), co jest trudne. Komórki macierzyste z krwi pępowinowej posiadają mniejszą „dojrzałość” immunologiczną. Z tego powodu ich przeszczepienie wywołuje mniejszą ilość powikłań, które mogą pojawić się u biorcy. Komórki z krwi pępowinowej można wykorzystać również w przypadku niepełnej zgodności (4/6), co jest łatwiejsze. Przechowując krew pępowinową, mamy większe możliwości przeprowadzenia przeszczepień wśród członków rodziny.
Inne powody, dla których krew pępowinowa wypiera szpik z transplantologii to:
- natychmiastowa dostępność komórek macierzystych w momencie wystąpienia potrzeby ich wykorzystania w leczeniu – bo są one pobrane i przechowywane, zanim jest potrzeba ich użycia;
- zmniejszone ryzyko wystąpienia reakcji „przeszczep przeciwko gospodarzowi” (Graft versus Host Disease, GvHD).
2. Przeszczepienia komórek macierzystych z krwi pępowinowej
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej to swoista polisa, która może uratować życie i zdrowie twoich dzieci. W dzisiejszych czasach są wykorzystywane w leczeniu zwiększającej się liczby chorób.
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej mają przewagę nad komórkami uzyskanymi ze szpiku, dlatego coraz częściej znajdują zastosowanie w przeszczepieniach allogenicznych i autologicznych. Przeszczepienia krwi pępowinowej dla rodzeństwa są częstsze niż dla dzieci będących jednocześnie dawcami.
W 1988 roku w USA odbyło się udane przeszczepienie krwi pępowinowej w obrębie rodziny. Krew pępowinową nowo narodzonej siostry przeszczepiono chłopcu, który chorował na wrodzoną niedokrwistość Fanconiego. Obecnie ten chłopiec - Mathew Farrow - to dorosły mężczyzna.
Przeszczepienia krwi pępowinowej w Polsce sięgają 1994 roku. Do 2011 roku w naszym kraju przeprowadzono kilkadziesiąt przeszczepień tego typu.