Śmierć łóżeczkowa to najczęstszy powód zgonów wśród niemowląt. Naukowcy wciąż wiedzą o niej niewiele
Choć śmierć łóżeczkowa od lat uznawana jest za najczęstszy powód zgonów wśród niemowląt, wciąż brakuje precyzyjnych danych liczbowych, a także badań naukowych, które rzetelnie przedstawiałyby jej przyczyny i przebieg. Naukowcy mają jedynie przypuszczenia. Tymczasem, rodzice nieustannie poszukują odpowiedzi na pytanie: "Jak mogę uchronić dziecko przed śmiercią łóżeczkową?"
1. Śmierć łóżeczkowa – nagły zgon niemowlęcia w trakcie snu
Czym jest śmierć łóżeczkowa? To inaczej zespół nagłego zgonu niemowląt (SIDS – ang. sudden infant death syndrome), który zazwyczaj następuje w trakcie snu (95 proc. przypadków), lecz niekoniecznie w nocy i niekoniecznie w łóżeczku.
Co istotne, śmierć łóżeczkowa może dotyczyć każdego dziecka, nawet w pełni zdrowego. Następuje w wieku od 1. miesiąca do 1. roku życia, jednak najczęściej dotyka maluchów w wieku 2-4 miesiące.
Rodzice dzieci, które zmarły na skutek śmierci łóżeczkowej, często zadają pytanie: "Czy dziecko cierpiało przed śmiercią?". Otóż, autopsja ciała tych dzieci wielokrotnie wykazała, że tak nie jest.
Jak dochodzi do śmierci łóżeczkowej?
Zazwyczaj na skutek bezdechu, w który popada dziecko podczas snu. Specjaliści sugerują, że może być to efekt błędu w neuroprzekaźnikach – pisząc kolokwialnie mózg dziecka zapomina o kontroli procesu oddychania. W konsekwencji pojawia się niedotlenienie mózgu i zatrzymanie akcji serca.
Co ciekawe, śmierć łóżeczkową lekarze często diagnozują u dzieci, u których nie stwierdzono żadnych problemów zdrowotnych i wad wrodzonych.
2. Jak często zdarza się śmierć łóżeczkowa? Dane statystyczne nadal nieprecyzyjne
Mimo że śmierć łóżeczkowa jest uznawana za najczęstszą przyczynę zgonów wśród niemowląt, a lekarze badają jej występowanie od lat, dane statystyczne nadal nie są precyzyjne. Wiele z nich opiera się na przypuszczeniach dot. akurat tej przyczyny zgonu. Co o nich wiemy?
Badacze z American SIDS Institute twierdzą, że liczba nagłych zgonów niemowląt spada regularnie od lat 80. na całym świecie. Według ich analiz w 1980 roku śmierć łóżeczkowa dotknęła 153/1000 urodzonych dzieci, z kolei w 2010 roku było to 51,6/1000 urodzonych dzieci.
Jak prezentują się dane z Polski?
Centrum Kontroli Chorób informuje, że śmierć łóżeczkowa w Polsce stwierdzana jest średnio u 180 niemowląt rocznie.
Dlaczego wyniki wciąż są nieprecyzyjne?
Specjaliści twierdzą, że przyczyna leży w późnym stawianiu ostatecznego rozpoznania przyczyny zgonu niemowlęcia. W praktyce lekarz najpierw musi wykluczyć wszystkie inne możliwe powodu. Dopiero na końcu rozpatruje prawdopodobieństwo śmierci łóżeczkowej.
3. Objawy towarzyszące śmierci łóżeczkowej
Lekarze wymieniają kilka typowych symptomów, które mogą pojawiać się u niemowląt niedługo przed śmiercią łóżeczkową. Zazwyczaj są to:
nagły spadek (poniżej 36 stopni C) lub wzrost temperatury ciała dziecka (powyżej 38 stopni C)
blada skóra dziecka
odgłosy przypominające postękiwanie podczas snu
brak apetytu
zmienność nastroju
trudności z oddychaniem (głośne wdechy i wydechy)
4. Przyczyny pośrednie śmierci łóżeczkowej
Bezpośrednim powodem śmierci łóżeczkowej jest niedotlenienie mózgu na skutek bezdechu, jednak lekarze hipotetycznie wskazują również przyczyny pośrednie:
występowanie wad wrodzonych u dziecka, głównie wady serca
zaburzenia ciśnienia tętniczego
niewykształcony prawidłowo ośrodkowy układ nerwowy, czego efektem może być bezdech
infekcje bakteryjne
uszkodzenia w pniu mózgu, które wpływają na zmiany neurologiczne
niski poziom serotoniny, który powoduje zaburzenia w przekazywaniu impulsów nerwowych do mózgu, a w efekcie prowadzi do zatrzymania procesu oddychania
czynniki genetyczne – jeśli w rodzinie dziecka wystąpiła śmierć łóżeczkowa, zwiększa się prawdopodobieństwo, że dotknie również jego
przedwczesny poród – na śmierć łóżeczkową bardziej narażone są dzieci przedwcześnie urodzone
niska waga noworodka – poniżej 2,5 kg
To jednak nie wszystko. Specjaliści wskazują również na zewnętrzne czynniki ryzyka wystąpienia śmierci łóżeczkowej, na przykład:
nieodpowiednią opiekę prenatalną
nadużywanie alkoholu lub innych używek przez matkę w czasie ciąży i po porodzie
wczesny wiek matki – konkretnie poniżej 20. roku życia
przegrzewanie dziecka - zbyt ciepłe ubieranie i zbyt wysoka temperatura w pomieszczeniu, gdzie przebywa dziecko
niewietrzenie pomieszczeń w domu
5. Czy można zapobiec śmierci łóżeczkowej?
Wielu rodziców pyta o to, co mogą zrobić, aby maksymalnie zmniejszyć ryzyko wystąpienia śmierci łóżeczkowej u ich pociech. Choć – jak twierdzą lekarze – nie ma na to konkretnego sposobu, warto pamiętać o kilku istotnych zasadach opieki nad dzieckiem:
Chroń dziecko przed przegrzaniem. Najprostsze zasady: ubieraj dziecko podobnie jak samego siebie i utrzymuj w pokoju dziecka temperaturę, która odpowiada tobie.
Chroń dziecko przed dymem papierosowym – zarówno w domu, jak i na zewnątrz.
W miarę możliwości kładź dziecko do spania na plecach z rozłożonymi nóżkami. Niektórzy badacze podejrzewają, że spanie na brzuchu może zwiększyć ryzyko zakopania się dziecka w pościeli, w efekcie czego nastąpi bezdech.
Zadbaj o to, by dziecko spało w bezpiecznym łóżeczku – usuń z niego wszelkie niebezpieczne przedmioty.
Do 6. miesiąca życia dziecka zadbaj, by spało samo w łożeczku, ale blisko rodziców. Spanie w łóżku z rodzicami może zwiększyć ryzyko pojawienia się bezdechu.
Uniakaj sytuacji, które mogą wywołać u dziecka stres i zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów u dziecka, natychmiast skonsultuje się z lekarzem.
Zobacz także: Apeluje do rodziców o wyrzucenie zabawek do kąpieli. Znalazła w nich grubą warstwę pleśni
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl