Rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy - charakterystyka
Rodzaj męskoosobowy to cecha rzeczowników liczby mnogiej, która odnosi się do płci męskiej lub męskiej i żeńskiej. Jest dość często zapominany przez uczniów, ponieważ najlepiej znamy rodzaj męski, żeński i nijaki, ich znajomość może okazać się jednak przydatna na egzaminach. Czym charakteryzują się rodzaje męskoosobowy i niemęskoosobowy? Jak rozpoznać rodzaj rzeczownika?
1. Jakie są rodzaje rzeczownika w liczbie pojedynczej?
Każdy rzeczownik występuje w liczbie pojedynczej w rodzaju męskim, żeńskim lub nijakim. Z łatwością możemy go rozpoznać, dodając zaimek wskazujący, np.:
- rodzaj żeński: ta kapusta, ta łopata, ta dziewczyna;
- rodzaj męski: ten kapitan, ten okap, ten stół;
- rodzaj nijaki: to słowo, to okno, to niemowlę.
Rzeczownik rodzaju męskiego możemy podzielić jeszcze na rodzaj męskożywotny i męskonieżywotny. Z łatwością odróżnimy te rodzaje, odmieniając rzeczownik w bierniku (zadając pytanie: kogo?co?), mimo iż w mianowniku występuje w tym samym zaimku:
- mianownik: ten chłopiec, ten samochód
- biernik: tego chłopca, ten samochód.
Podział wygląda następująco:
- rodzaj męskożywotny: słyszę tego chłopca
- rodzaj męskonieżywotny: patrzę na ten samochód.
A jak wygląda podział na rodzaje rzeczownika w przypadku liczby mnogiej?
2. Jakie znamy rodzaje rzeczowników w liczbie mnogiej?
Rzeczowniki w liczbie mnogiej dzielimy na rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy, który także określimy, dodając do rzeczownika zaimek wskazujący, np.:
- rodzaj męskoosobowy: ci panowie, ci strażacy, ci chłopcy;
- rodzaj niemęskoosobowy: te panie, te mapy; te źródła.
3. Rodzaj męsko- i niemęskoosobowy a czasownik i przymiotnik
Istnieje zależność między rodzajem rzeczownika w liczbie mnogiej a czasownikiem i przymiotnikiem. Rzeczowniki te w rodzaju męsko- i niemęskoosobowym wymagają użycia różnych form czasowników, np.;
- rodzaj męskoosobowy: te młode kurczęta się rozbiegły;
- rodzaj niemęskoosobowy: ci piękni panowie odeszli.
