Reformacja w renesansie [najważniejsze informacje]

Reformacja to jeden z prądów renesansu. Stanowi pokłosie kryzysu w Kościele, a jej bezpośrednią przyczyną było wystąpienie Marcina Lutra (1483-1546) w Wittenberdze. Jakie znaczenie dla epoki miała reformacja?

1. Reformacja i jej znaczenie dla epoki

Reformacja to temat omawiany zarówno na lekcjach historii, jak i języka polskiego. Data, którą trzeba zapamiętać, to 1517 r., kiedy to Marcin Luter, niemiecki zakonnik, w Wittenberdze ogłosił 95 tez, które krytykowały nauczanie i praktykę kościoła. Piętnował w nich m.in. możliwość uzyskania zbawienia za określoną cenę. Uważał, że Kościół nie ma żadnej władzy, by odpuścić człowiekowi grzechy i dać mu rozgrzeszenie.

W swoich tezach krytycznie wypowiadał się zwłaszcza o papieżu. Odrzucił też potrzebę spowiedzi, uznając, że człowiek sam jest w stanie siebie osądzić. Pomniejszył rolę duchowieństwa. Opowiadał się za tym, aby każda władza miała świecki charakter (oddzielił wyraźnie państwo Boże od państwa ziemskiego).

Humanizm jako prąd umysłowy doby renesansu

Humanizm (z łac. 'humanitas' – człowieczeństwo, ludzkość) to prąd umysłowy doby renesansu. Stał w opozycji

przeczytaj artykuł

W luteranizmie każdy człowiek jest wolny. Za swoją wiarę odpowiada indywidualnie. By zachęcić do studiowania Biblii, Marcin Luter przetłumaczył Pismo Święte na język niemiecki, co dało impuls do rozwoju literatury w tym języku. Pomogło w tym wynalezienie i rozpowszechnienie druku. Powszechnie dostępne były pisma reformatorów.

Marcin Luter i jego tezy zostały potępione w bulli papieskiej, którą reformator publicznie spalił na znak protestu. To zapoczątkowało religijny konflikt.

Wystąpienie Marcina Lutra dokonało rozłamu w kościele. W ciągu kilku lat od Rzymu odłączyło się wiele chrześcijańskich społeczności. Powstały wówczas Kościoły zwane protestanckimi, ewangelickimi lub reformowanymi.

2. Co dała Europie reformacja?

Reformacja to nie tylko zmiany o charakterze religijnym. Kościelny rozłam doprowadził też do rozpowszechnienia druku. Podniesiono poziom nauczania. Szkoły stały się względnie powszechne. Europa doznała intelektualnego ożywienia.

Na tym poziomie reformacja przeplata się z założenami epoki renesansu, która odkryła indywidualizm człowieka.

Co ciekawe, reformacja pozwoliła też ludziom na bliższe poznanie zasad religii chrześcijańskiej, którzy dotychczas słuchali i wierzyli w to, co usłyszeli od duchownych. Zaczęto uczyć o wierze, tłumaczyć jej założenia.

Istotną rolę w tym zakresie odegrał zakon powołany przez św. Ignacego Loyolę. Towarzystwo Jezusowe, bo o nim mowa, włożyło ogromny wysiłek w edukację. Jezuici stworzyli wiele szkół i kolegiów nie tylko w Europie, ale też poza nią.

3. Jakie pojęcia trzeba znać, powtarzając wiedzę z zakresu renesansu?

Jesli chcemy pomóc dziecku przygotować się do egzaminu z zakresu epoku renesansu, powtórzcie najważniejsze informacje. Wyjaśnijcie takie hasła jak:

• reformacja,
• antropocentryzm,
• humanizm.

Przypomnijcie też wspólnie dzieła oraz założenia literackie takich twórców jak:

• Jan Kochanowski, m.in. "Czego chcesz od nas, Panie" oraz "Piesń świętojańska o sobótce")
• Mikołaj Sęp Szarzyński,
• Mikołaj Rej.