"Pójdźmy wszyscy do stajenki" – tekst jednej z najpiękniejszych kolęd
"Pójdźmy wszyscy do stajenki" to niezwykle popularna w Polsce kolęda. Śpiewa się ją od wieków. Jest radosna i łatwo zapamiętać jej słowa, stąd szczególną sympatią darzą ją dzieci.
Zdaniem badaczy, słowa kolędy "Pójdźmy wszyscy do stajenki" zostały zapisane w XVII wieku. Melodia o charakterze marszowym jest zdecydowanie młodsza, bo powstała w XX wieku. Nie wiadomo, kto jest autorem tekstu jednej z najpopularniejszych w Polsce kolęd.
1. "Pójdźmy wszyscy do stajenki" – słowa kolędy
Pójdźmy wszyscy do stajenki, do Jezusa i Panienki Powitajmy Maleńkiego i Maryję Matkę Jego Powitajmy Maleńkiego i Maryję Matkę Jego
Witaj, Jezu ukochany, od Patriarchów czekany Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony
Witaj, Dzieciąteczko w żłobie, wyznajemy Boga w Tobie Coś się narodził tej nocy, byś nas wyrwał z czarta mocy Coś się narodził tej nocy, byś nas wyrwał z czarta mocy
Witaj Jezu nam zjawiony, witaj dwakroć narodzony Raz z Ojca przed wieków wiekiem, a teraz z matki człowiekiem Raz z Ojca przed wieków wiekiem, a teraz z matki człowiekiem
2. Co warto wiedzieć o polskich kolędach?
Kolędy dawniej nie miały charakteru religijnego. Pieśni tego gatunku stanowiły życzenia pomyślności i urodzaju. Śpiewały je bałkańskie ludy słowiańskie, skąd zwyczaj ten przeniknął do Polski.
Trudno jednoznacznie stwierdzić, kiedy kolędy zaczęły stanowić nieodłączny element Bożego Narodzenia. Najprawdopodobniej zaczęły powstawać wśród franciszkanów. Pierwsze wzmianki o nich znajdziemy w XVI-wiecznych pieśniach religijnych, drukowanych w oficynach Łazarza Andrysowica i Siebeneichera.
"Już w 1533 r. Stanisław Hozjusz w Confessio fidei catholice pisze, że polskie śpiewy w kościele w okresie Bożego Narodzenia są zwyczajem praktykowanym od dawna. Świadczy o tym choćby fakt, że za najstarszą polską kolędę uważa się utwór „Zdrów bądź, królu anielski” – czytamy w artykule Agnieszki Katarzyńskiej „Polskie kolędy – ich historia, rozwój i znaczenie w kulturze narodowej. Studium na wybranych przykładach różnych okresów historycznych”.
Kolędy to niezwykle bogate źródło wiedzy o dawnych zwyczajach, języku polskim czy sytuacji politycznej kraju. Przechowują one całe mnóstwo tradycji i polskiej historii.
W kulturze naszego kraju niezwykłe miejsce zajmuje XVIII-wieczna kolęda „Bóg się rodzi”, której oryginalny tytuł brzmi „Pieśń o Narodzeniu Pańskim”. Jej autorem jest Franciszek Karpiński, który w ostatniej zwrotce wplótł w słowa kolędy wątek patriotyczny – prośbę o błogosławieństwo Polski (której nie było wówczas na mapach) i Polaków.
Jedną z młodszych polskich kolęd jest „Mizerna cicha”, której autorem słów jest Teofil Lenartowicz.
Badacze zauważyli również, że niektóre epoki w dziejach Polski miały przypisane pewne kolędy, np. w XVII wieku popularna była pieśń „Lulajże Jezuniu” ze względu na zwyczaj kołysania figurki Dzieciątka Jezus.
Kolędy zajmują istotne miejsce w naszej kulturze. Chętnie je śpiewamy w okresie Bożego Narodzenia zarówno w domu, jak i w kościele. Niosą też ze sobą duże bogactwo kulturowe. Wiele w nich archaizmów, dzięki którym możemy dowiedzieć się, jakie zmiany zaszły w języku polskim na przestrzeni lat.
