Kto może zostać opiekunem prawnym dla dziecka?
Kiedy rodzice nie mogą zająć się dzieckiem, sąd wyznacza opiekuna. W jakich przypadkach dziecko powinno zostać objęte opieką prawną? Kto może zostać takim opiekunem?
Dla dziecka, którego rodzice są nieznani, bądź takiego, którego rodzicom nie przysługuje władza rodzicielska, ustanawia się opiekuna prawnego. Robi to sąd opiekuńczy wtedy, kiedy uzyska informację, że zachodzi taka potrzeba.
Wiadomość przekazują najczęściej szkoły, ośrodki pomocy społecznej, policja. Czasami wnioski pochodzą z anonimowych listów.
Opiekun to osoba, która wykonuje pieczę wobec dziecka, jak i jego majątku. Podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego. Sąd na bieżąco śledzi działalność opiekuna, a także udziela mu wskazówek i poleceń.
Taka osoba powinna uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych decyzjach, które dotyczą dziecka lub jego majątku, np. nie może bez zezwolenia sądu sprzedać części majątku dziecka.
Opiekun zobowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością.
Opiekę zazwyczaj sprawuje jedna osoba. Możliwe jest jednak, by byli to małżonkowie.
Sąd dokładnie sprawdza kompetencje osoby, która została zgłoszona jako kandydat na wychowawcę. Nie może nim zostać osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, jest pozbawiona praw publicznych, a także została pozbawiona władzy rodzicielskiej czy w przeszłości była skazana za niektóre przestępstwa. Prawnym opiekunem nie zostanie również ktoś, wobec kogo zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków.
Opiekunem powinna być osoba wskazana przez ojca lub matkę, pod warunkiem, że nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej. Ewentualnie może o tym decydować ktoś spośród krewnych lub innych osób bliskich dziecka lub jego rodziców.
Jeżeli nie ma takich kandydatów, sąd zwraca się do ośrodka pomocy społecznej czy placówki, w której dziecko aktualnie przebywa, z prośbą o wskazanie osoby, której opieka ma być powierzona.
Objęcie opieki następuje przez złożenie przez opiekuna przyrzeczenia przed sądem opiekuńczym.
Sąd może żądać od niego wyjaśnień we wszelkich sprawach należących do zakresu opieki oraz przedstawiania dokumentów związanych z jej sprawowaniem.
Opiekun powinien w terminach wskazanych przez sąd (nie rzadziej niż co roku), składać sprawozdania dotyczące sprawowania opieki.
Tekst autorstwa Kancelarii radcy prawnego Dorota Kupper
