Ogromne wsparcie dla rodziców małych dzieci. Ponad 100 tys. nowych miejsc w żłobkach

Macierzyństwo zmniejsza aktywność zawodową kobiet. Powodem jest m.in. ciągły deficyt miejsc opieki nad dziećmi do lat 3. I choć sytuacja uległa poprawie – w tej chwili w kraju funkcjonuje 212 tys. miejsc – to potrzeby nadal są ogromne. Dzięki programowi Maluch+ i wsparciu z Funduszy Europejskich w najbliższych latach powstanie ponad 100 tys. nowych miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennego opiekuna.

Materiał powstał przy współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej

Według Raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego "Praca a dom. Wyzwania dla rodziców i ich konsekwencje" aż 77 proc. biernych zawodowo kobiet nie szuka pracy aż do ukończenia przez dziecko 3 lat. Zawodową aktywność wykazuje 62 proc. mam najmłodszych dzieci, dużo mniej niż ojców (98 proc.). Co więcej, po urodzeniu dziecka, tempo rozwoju zawodowego kobiet spada. Panie często zmieniają pracę (przyczyną jest wygaśnięcie umowy lub jej wypowiedzenie po urlopie macierzyńskim), przerwa nie sprzyja też awansom i nowym wyzwaniom. Na dodatek to głównie na nie spada ciężar opieki nad dziećmi. Także z tego powodu różnica w osiąganych dochodach pomiędzy kobietami i mężczyznami wynosi prawie 17 proc. I to pomimo tego, że panie są równie ambitne, doskonale wykształcone (statystycznie lepiej od panów) i głodne sukcesów zawodowych. Te, które są mamami, mają mniejsze szanse na rozwój kariery.

Z raportu jednoznacznie wynika, że nowe miejsca opieki nad najmłodszymi dziećmi umożliwią odwrócenie tych niekorzystnych dla kobiet trendów.

Dzięki środkom unijnym program Maluch+ realizowany będzie w najbliższych latach na nieco innych, korzystniejszych niż dotychczas, zasadach. Będzie wsparciem, które wielu mamom pozwoli wrócić do życia zawodowego. Budżet obecnego programu wynosi bowiem 5,5 mld zł, na co składają się środki z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS), finansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w perspektywie finansowej 2021-2027 (blisko 3,8 mld zł), pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) w wysokości 1,7 mld zł oraz środki z budżetu państwa. Zakłada się, że dzięki tym pieniądzom do 2027 r. powstanie dodatkowo ponad 100 tys. miejsc opieki dla maluchów: żłobków, klubów dziecięcych czy miejsc u dziennych opiekunów.

Konkretne wsparcie dla gmin

Finanse z programu Maluch+ przeznaczone są w pierwszej kolejności dla gmin i każda z nich ma zagwarantowane, że otrzyma pieniądze nie tylko na utworzenie nowych miejsc, ale także na ich utrzymanie przez łączny okres 36 miesięcy. Opracowano specjalny algorytm, który określa wysokość dofinansowania na daną gminę. Wystarczy, że w terminie (konkurs jest już na etapie rozstrzygnięć, a wyniki poznamy w kwietniu) gmina złożyła odpowiedni wniosek. Co ważne, gmina może zastrzec i zgłosić zapotrzebowanie na większą liczbę miejsc, oceniając realne potrzeby.

Jeśli natomiast gmina nie złożyła odpowiedniego wniosku, zgodnego z algorytmem, pieniądze będą mogły trafić do pozostałych podmiotów uprawnionych do organizacji opieki nad dziećmi do lat 3, osób fizycznych i innych organizacji.

Środki z programu Maluch+ mogą być przeznaczone m.in. na budowę lub renowację żłobków i klubów dziecięcych, a także zakup nieruchomości oraz niezbędnej infrastruktury. Otrzymane wsparcie pomoże również pokryć koszty związane z dostosowywaniem budynków lub pomieszczeń do potrzeb dzieci, w tym tych z niepełnosprawnościami.

Gmina ma trzy lata na przeprowadzenie inwestycji i nie potrzebuje do niej wkładu własnego. Stawki wsparcia zostały ustalone odgórnie i będą obowiązywać na terenie całego kraju.

Wsparcie programu Maluch+ nie skończy się na etapie inwestycyjnym. Aby zmniejszyć koszty rodziców umieszczających swoje dziecko w żłobku i wesprzeć gminę w prowadzeniu zadań polityki prorodzinnej i społecznej, każdy podmiot, który utworzył nowe miejsce ze środków KPO lub FERS otrzyma także miesięczne dofinansowanie do działalności w kwocie ok. 837 zł na jedno miejsce. Dofinansowanie funkcjonowania miejsc opieki trwać będzie przez 36 miesięcy od momentu ich utworzenia.

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, w wielu gminach już niedługo powiększy się liczba miejsc opiekujących się maluchami, a ich mamy będą mogły bez stresu wrócić do pracy. To jednocześnie dobra wiadomość dla rodziców oczekujących na miejsce na liście rezerwowej – dzięki programowi Maluch+ zwiększy się ich szansa na umieszczenie dziecka w upatrzonej wcześniej placówce.

Więcej, lepiej i na profesjonalnym poziomie

W 2021 r. liczba miejsc w żłobkach, klubach malucha i klubach dziecięcych wzrosła o 10,4 proc. w stosunku do 2020 r. (dane GUS). W 2021 r. do publicznych miejsc opieki chodziło już co czwarte dziecko do lat 3. Tymczasem według celu określonego przez Radę Europejską na szczycie w Barcelonie w 2002 r. zinstytucjonalizowaną opieką powinno być objęte 33 proc. maluchów.

Dzięki programowi Maluch+ do 2027 r. liczba miejsc instytucjonalnej opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat wzrośnie o połowę (w tej chwili jest ich 212 tys.). Co ważne, oferowana w polskich żłobkach i klubach dziecięcych opieka stoi na bardzo wysokim poziomie. Według raportu Innocenti Research Centre (jednostka badawcza UNICEF) z 2021 r., oceniającego poziom usług opiekuńczych w krajach UE i państwach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (w sumie 41 krajów), Polska w zestawieniu wskaźnika jakości opieki zajmuje 7. miejsce za Islandią, Łotwą, Nową Zelandią, Finlandią, Danią i Grecją. Badacze wzięli pod uwagę stosunek liczby dzieci do liczby nauczycieli oraz minimalne kwalifikacje wymagane od nauczycieli w placówkach zorganizowanej opieki nad dziećmi.

Już wkrótce ponad 100 tys. maluchów trafi pod opiekę personelu w żłobkach, klubach dziecięcych oraz u dziennych opiekunów, dzięki czemu wielu rodziców będzie mogło powrócić do pracy zawodowej. To niezwykle istotne nie tylko z punktu widzenia polityki prorodzinnej (podział ciężaru wychowania dzieci pomiędzy rodziców, a instytucje), ale także polityki społecznej i antydyskryminacyjnej. Utworzone dzięki środkom europejskim miejsca opieki będą także wsparciem dla kobiet, które z powodu macierzyństwa nie zawsze doświadczają równego traktowania na rynku pracy.

(materiały partnera)

Materiał powstał przy współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej