Motyw podróży w literaturze i w kulturze - przykłady
Motyw podróży w literaturze pojawia się bardzo często, jest on niemal tak stary, jak sama literatura. Podróż bohatera nie tylko sprzyja przemieszczaniu się z miejsca na miejsce - to także możliwość wprowadzenia przez autora ciekawych opisów przyrody, daje również przestrzeń, aby bohater mógł poddać różne sprawy rozmyślaniom. Motyw ten może pojawić się na egzaminie maturalnym. W jakich książkach znajdziemy motyw podróży? Czy motyw wedrówki występuje także w tekstach kultury?
1. Jak interpretować motyw podróży w literaturze?
Motyw podróży znajduje się zarówno w literaturze popularnej, jak i pięknej. Wywodzi się ze starożytności - wędrowali członkowie narodu wybranego z Egiptu do ziemi obiecanej, podróżował także Odyseusz do Itaki.
Motyw podróży w literaturze powinniśmy interpretować na dwóch poziomach: metaforycznym i dosłownym. W znaczeniu dosłownym jest to po prostu przemieszczanie się z miejsca na miejsce, w znaczeniu metaforycznym zaś podróż ma często wymiar duchowy i wiąże się z mentalną przemianą bohatera.
Podróż bohatera czasem bywa tylko pretekstem, aby lepiej poznać naturę tej postaci, to z czym się boryka i jaki jest jej cel. Zależnie od typu powieści, podróż może mieć realistyczny przebieg, a może być także motywem z baśni, gdy bohater z realnego świata trafia do baśni, jak ma to miejsce w przypadku np. "Alicji w Krainie Czarów".
2. Motyw podróży w literaturze - przykłady
Motyw wędrówki w literaturze pojawia się między innymi w:
- Biblii - możemy w niej znaleźć motyw podróży nie tylko pojedynczych postaci, ale także całych narodów; znajdziemy w niej również drogą Jezusa i jego apostołów;
- Mitologii greckiej - podróż jest podejmowana przez różnych bohaterów mitów z wielu różnych przyczyn i przynosi różne skutki; dzięki nim czytelnik ma możliwość zastanowić się nad różnymi stronami życia;
- "Kordianie" J. Słowackiego - bohater podróżuje w celu odnalezienia sensu życia;
- "Boskiej Komedii" Dantego - przedstawia podróż bohatera w zaświaty - trafia on do Piekła, Nieba i Czyśćca; to metafora przedstawienia odnowy duchowej człowieka od upadku po ocalenie;
- "Małym Księciu" Antoine de Saint-Exupéry - w książce tej występuje motyw podróży i poszukiwania najważniejszych w życiu wartości;
- "Odysei" Homera - powieść ta w całości poświęcona jest tułaczce Odysa, który wraca do swojej rodzinnej Itaki po bitwie pod Troją; bohater stał się symbolem wędrowca, który dąży do obranego celu, nie zważając na żadne przeciwności losu.
3. Motyw podróży w kulturze
Motyw wędrowki jest na tyle popularny, że przedostał się także do kultury masowej. Pojawia się w piosenkach, filmach, zdjęciach, artykułach, wierszach czy teledyskach.
Odnaleźć możemy go także w malarstwie, np. u Vincenta van Gogha, w dziele "Para butów" - utożsamiana jest z motywem wędrówki, której symbolem są schodzone, podniszczone buty.
Znajdziemy go w utworach muzycznych wielu artystów, czy zespołów, takich jak np. Coma (w utworach "Pasażer" czy też "Daleka droga do domu" czy WWO ("Uważaj, jak tańczysz", czy też "Każdy ponad każdym").
Motyw podróży znajdziemy także w popularnych serialach, jak choćby w serialu "Dark", czy filmach, takich jak "Władca pierścieni" czy "Harry Potter".
