Dojrzewanie płciowe według skali Tannera
Dojrzewanie płciowe według skali Tannera określa pięć stadiów zmian, jakie zachodzą w ciele chłopców i dziewczynek w okresie pokwitania. To narzędzie, które wykorzystują lekarze, dzięki czemu mogą szybko wykryć nieprawidłowości. Wyjaśniamy, co to dojrzewanie płciowe według skali Tannera i w jakiej kolejności następuje rozwój cech płciowych.
1. Dojrzewanie płciowe według skali Tannera. Co to jest?
Skala Tannera, nazywana też skalą oceny dojrzewania płciowego (Sexual Maturity Rating, SMR), daje możliwość monitorowania rozwoju dzieci i młodzieży. Korzystają z niej m.in. pediatrzy (bilans zdrowia) i endokrynolodzy dziecięcy. Jej nazwa pochodzi od nazwiska pediatry Jamesa Mourilyana Tannera, który ją opracował.
Dojrzewanie płciowe określa się poprzez obserwację rozwoju piersi u dziewcząt, narządów płciowych u chłopców i owłosienia płciowego (u obu płci). Wynik oscyluje między I a V, gdzie I odpowiada okresowi przedpokwitaniowemu, a V oznacza dojrzałość płciową typową dla danej seksualności.
Dojrzewanie płciowe u chłopców zaczyna w 9-14. roku życia, u dziewcząt – w 8-13. roku życia. Jednak jak zauważa Karolina Piotrowska, psycholożka i seksuolożka, autorka książki "Rozwój seksualny dzieci", w dzisiejszych czasach obserwujemy, że dzieci zaczynają dojrzewać płciowo zdecydowanie szybciej niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu.
"Rolę edukacji prewencyjnej jest przede wszystkim dostarczanie informacji pomagających młodym ludziom rozumieć zmiany zachodzące w ich ciałach oraz emocjach. Warto uświadamiać dzieciom, że zmiany, które niebawem zaczną się pojawiać, są naturalne i typowe, nie powinny być powodem wstydu".
Jeśli nie wiecie, jak to zrobić, by nie zawstydzić nastolatka, warto sięgnąć po przywołaną książkę "Rozwój seksualny dzieci". Objętościowo ma niewiele stron, ale znajdziemy w niej mnóstwo informacji o tym, jak rozmawiać z dzieckiem o seksualności.
2. Dojrzewanie płciowe wg skali Tannera. Jak wygląda badanie?
Skala Tannera została opracowana po to, by dyskretnie ocenić, czy dojrzewanie płciowe przebiega u dziecka prawidłowo. Lekarz spogląda więc na pacjenta i za pomocą wzroku ocenia, czy proces dojrzewania przebiega prawidłowo.
W przypadku chłopców może jednak sięgnąć po orchidometr, które pomaga przy określeniu wielkości i objętości jąder. Narzędzie to składa się z kilkunastu owalnych struktur w rozmiarach od 1 do 25 mm nawleczonych na sznurek. Po przyłożeniu ich do jądra pacjenta, lekarz wybiera wielkość koralika, który najlepiej odpowiada objętości badanego jądra.
3. Dojrzewanie płciowe: skala Tannera
3.1. Dojrzewanie płciowe dziewczynki
stopień I – brodawki sutkowe są nieznacznie uwypuklone; w okolicy łonowej nie ma owłosienia o ciemnym zabarwieniu
stopień II – rosną piersi, powiększa się otoczka brodawki sutkowej; w okolicy łonowej pojawią się pierwsze włosy o ciemnym zabarwieniu,
stopień III – gruczoły piersiowe oraz otoczka brodawki sutkowej są coraz większe; owłosienie okolic intymnych obejmuje również wzgórek łonowy,
stopień IV – brodawka sutkowa razem z otoczką tworzą dodatkowe uwypuklenie w obrębie piersi; w okolicy łonowej owłosienie staje się gęste,
stopień V – otoczka brodawki jest mocno zabarwiona, sutek wtórnie się zapada, a piersi są bardziej zaokrąglone; owłosienie łonowe jest gęste i może przechodzić również w okolicę ud.
Dojrzewanie płciowe dziewczynek jest przygotowaniem jej ciała do spełnienia funkcji rozrodczej. W okresie pokwitania jej ciało znacząco się zmienia. A wszystko po to, by w przyszłości mogła zostać matką.
Największą zmianą w tym zakresie jest pierwsza miesiączka. Warto nie traktować tego tematu jak tabu, tylko szczerze porozmawiać o tym z córką.
3.2. Dojrzewanie płciowe chłopca
Stopień I – jądra mają objętość mniejszą niż 4 ml, prącie cechuje brak wzrostu, nie ma też owłosienia łonowego z widocznym pigmentem,
Stopień II – jądra nieznacznie zwiększają swoją objętość (min. 4 ml), prącie staje się dłuższe i szersze, a w okolicy grzbietu pojawiają się pierwsze włosy łonowe,
Stopień III – objętość jąder wynosi już 12 ml; prącie staje się coraz większe, a jego długość zwykle sanowi ¾ długości worka mosznowego; w okolicy grzbietu członka widoczne są gęste i kręcone włosy łonowe,
Stopień IV – jądra mierzą ok. 4,5 cm, prącie jest dłuższe i szersze, pojawia się wzmożona pigmentacja skóry moszny, włosy łonowe są gęste i obejmują coraz większy obszar,
Stopień V – najdłuższy wymiar jąder wynosi 4,5 cm, prącie i moszna budową i wielkością przypominają narządy płciowe dojrzałego mężczyzny, owłosienie łonowe obejmuje też uda.
