Czym jest wirus RS i dlaczego należy chronić przed nim wcześniaki?
Najczęściej atakuje w sezonie jesienno-zimowym. Jest szczególnie groźny dla wcześniaków. Może doprowadzić do poważnej niewydolności oddechowej. Jak dotąd nie opracowano skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi RS, ale najskuteczniejszą formą ochrony jest immunoprofilaktyka.
1. Wirus RS – niebezpieczny dla wcześniaków
Wirus RS (syncytialny wirus nabłonka oddechowego) jest odpowiedzialny za rozwój infekcji układu oddechowego. Patogen może powodować zapalenie krtani, oskrzeli, tchawicy, błony śluzowej nosa czy płuc. Warto wiedzieć, że u dorosłych i starszych dzieci wirus powoduje infekcje górnych dróg oddechowych o łagodnym przebiegu. Pojawiają się wówczas gorączka, kaszel czy katar.
Wirus jest jednak wyjątkowo niebezpieczny dla wcześniaków. Może doprowadzić do zagrażającej zdrowiu i życiu niewydolności płuc. W takich przypadkach konieczne jest wprowadzenie leczenia szpitalnego i podłączenie dziecka do respiratora. Nieunikniony może być też pobyt noworodka na oddziale intensywnej terapii. U wcześniaków zakażonych wirusem również niezwykle często dochodzi do groźnych powikłań. Niedotlenienie organizmu wywołane wirusem RS w niektórych przypadkach może doprowadzić do niedotlenienia mózgu, zaburzeń w rozwoju neurologicznym i intelektualnym.
Wpływ na zwiększone ryzyko zakażenia wirusem RS u wcześniaków mają przede wszystkim czynniki związane z krótszym czasem trwania ciąży. Można wśród nich wymienić: niewykształcony w pełni układ odpornościowy, obniżoną ilość przeciwciał pochodzących od matki, a także niedojrzały miąższ płucny. Wirus RS jest powszechnym patogenem i aż 90 proc. dzieci ma z nim kontakt do drugiego roku życia.
2. Profilaktyka przeciwko wirusowi RS
Do zakażenia dochodzi przede wszystkim drogą kontaktową. Wirus może przeżyć na dłoniach przez 30 minut. Z kolei na zabawkach, książkach, ubraniach czy innych artykułach codziennego użytku – wiele godzin. Wirusem RS można zarazić się również drogą kropelkową podczas przebywania z osobą zakażoną. Jak się przed nim uchronić?
Niezwykle ważna w przypadku profilaktyki jest higiena. Przed kontaktem z wcześniakiem należy dokładnie umyć ręce. Starsze dzieci po powrocie z przedszkola czy szkoły powinny nie tylko umyć ręce, ale i zmienić ubranie. Z kolei osoby przeziębione nie powinny całować dzieci.
W przypadku wcześniaków najważniejsze jest odpowiednie wzmacnianie układu odpornościowego. Od pierwszych chwil życia niemowlę chroni mleko matki, wraz z którym do małego organizmu dostarczane są przeciwciała zwalczające chorobotwórcze patogeny.
Znacząca jest też odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka, która w przypadku wcześniaków jest cienka i wrażliwa. Wymaga też doboru odpowiednich kosmetyków i zachowania delikatności.
Rodzice wcześniaków muszą całkowicie wyeliminować dym papierosowy z otoczenia swojego dziecka, zadbać o odpowiedni ubiór malucha, codzienne spacery i wykonywanie szczepień ochronnych.
Chociaż na wirus RS do tej pory nie wynaleziono skutecznej szczepionki, to istnieje sposób, by zabezpieczyć dziecko przed zakażeniem. Chodzi o immunoprofilaktykę, czyli tzw. profilaktykę bierną. Polega ona na podaniu dziecku gotowych przeciwciał, które niszczą wirusa RS.
W Polsce z takiej ochrony można skorzystać bezpłatnie w ramach programu profilaktyki zakażeń wirusem RS. Obecnie są do niego kwalifikowane dzieci, które w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 1. roku życia i urodziły się do końca 28. tygodnia ciąży (28 tygodni i 6 dni) lub lekarz rozpoznał u nich dysplazję oskrzelowo-płucną, jak również dzieci, które w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 6. miesiąca życia i urodziły się między 29. a 32. tygodniem ciąży (32 tygodnie i 6 dni).
Warto pamiętać, że okres zwiększonej zachorowalności na infekcje wywołane wirusem RS rozpoczyna się w październiku i kończy w kwietniu, dlatego właśnie wtedy należy podawać immunoglobulinę, aby uzyskać maksymalną ochronę. Dziecko spełniające kryteria programu profilaktycznego może przyjąć pierwszą dawkę leku w październiku. W programie lekowym może otrzymać maksymalnie 5 dawek w miesięcznych odstępach. Immunoprofilaktyka pozwala na znaczące zmniejszenie ryzyka zakażenia i złagodzenie przebiegu w przypadku rozwoju choroby.
Artykuł powstał we współpracy z Fundacją Koalicja dla wcześniaka.