"Alicja w Krainie Czarów". Książka dla dzieci i dorosłych!

"Alicja z Krainy Czarów" to powieść autorstwa angielskiego naukowca Charlesa Lutwidge’a Dodgsona, który opublikował ją pod pseudonimem Lewis Carroll. Choć wydana została w 1865 r., jej popularność do dziś nie słabnie. Sprawdzamy, czy "Alicja w Krainie Czarów" to baśń i jaka jest fabuła utworu.

1. "Alicja w Krainie Czarów". Bajka, powieść czy baśń?

"Alicja z Krainy Czarów to utwór wyjątkowy. Z jednej strony obrazuje absurdalną logikę snu, z drugiej zaś nie brakuje w niej odniesień matematycznych (autor był matematykiem) i lingwistycznych. Dla znawców literatury jest trudny do sperecyzowania. Nie ustają więc pytania, czy jest to baśń, czy może bajka.

Utwór jest powieścią ramową. Autor wychodzi od koncepcji realistycznej i przechodzi do konwencji baśniowej. Bohaterka wyrusza ze świata rzeczywistego w głąb ziemi, by na koniec wrócić tam, skąd przyszła.

Zobacz film: "Dlaczego dziewczynki mają lepsze oceny w szkole?"

2. "Alicja w Krainie Czarów" – streszczenie

2.1. Rozdział I: Przez króliczą norę

Alicja towarzyszy siostrze, która czyta książkę. Dziewczynka nie ma zajęcia i się nudzi. Ogarnia ją senność. Zauważa nagle przebiegającego obok Białego Królika, który spogląda na zegarek. Wskakuje do nory, a w ślad za nim podąża Alicja.

Dziewczynka, kiedy spada, myśli o swoim kocie. Leci w dół tak długo, że zasypia. Kiedy się budzi, ponownie widzi Białego Królika. Alicja podąża za nim i trafia do pomieszczenia z mnóstwem lamp i drzwi.

Zauważa kluczyk, który pozwala otworzyć drzwi prowadzące do ogrodu. Dziewczynka jednak jest za duża, by przez nie przejść. Wypija napój z buteleczki z napisem "Wypij mnie", który okazuje się być magiczny: Alicja zmniejsza się. Okazuje się jednak, że teraz jest za mała, by dosięgnąć klucz. Zauważa ciastko, po które sięga, mając nadzieję, że zadziała podobnie jak napój, tyle że pozwoli jej urosnąć.

2.2. Rozdział II: Sadzawka z łez

Alicja po zjedzeniu ciastka staje się wysoka na trzy metry. Dosięga do kluczyka, jednak nie daje rady przecisnąć się drzwiami do ogrodu. Zaczyna płakać. Łez jest tak dużo, że wokół dziewczynki powstaje kałuża. Prosi o pomoc Białego Królika, który przestraszony ucieka, wcześniej upuszczając skórzane białe rękawice oraz wachlarz.

Alicja podnosi wachlarz i staje się coraz mniejsza. Teraz ma pół metra i ponownie nie może dosięgnąć klucza. Przewraca się w kałuży łez.

Dziewczynka dostrzega Mysz, z którą płynie w towarzystwie Kaczki, Papużki, Gołębia i Orła.

2.3. Rozdział III: Wyścigi ptasie i opowieść myszy

Zwierzęta chcą się wysuszyć, więc organizują ptasi wyścig. Wszyscy są zwycięzcami i otrzymują od Alicji cukierki. Dla niej samej słodyczy zabrakło.

Dziewczynka prosi Mysz, by przedstawiła swoją opowieść. Dziewczynka jednak nie rozumie słów zwierzęcia, co bardzo go irytuje. Ostatecznie odchodzi od Alicji. Ptaki również się oddalają i dziewczynka zostaje sama.

2.4. Rozdział IV: Wysłannik Białego Królika

Alicja spotyka się z Białym królikiem, który rozgląda się za czymś. Dziewczynka podejrzewa, że szuka wachlarza i białych rękawiczek. Biały Królik rozkazuje Alicji, by ta poszła do domu i przyniosła mu zguby. Tam odnajduje kolejną buteleczkę, której zawartośc wypija. Ponownie staje się duża.

Do domu chce wejść Biały Królik. Towarzyszą mu służący – Bazyli oraz jaszczurka Biś. Królik chce wejść oknem, ale blokują je ręce Alicji. Biś próbuje dostać się do wnętrza przez komin, ale uniemożliwiają mu to nogi dziewczynki.

Zwierzęta rzucają Alicję kamieniami, które zmieniają się w ciasteczka. Dziewczynka łapie jedno z nich i zjada. Ponownie staje się mała. Wydostaje się z domku i ucieka do lasu, gdzie spotyka dużego szczeniaka. Widzi też grzyb, na którym fajkę pali Pan Gąsienica.

2.5. Rozdział V: Rada Pana Gąsienicy

Pan Gąsienica pyta Alicję, kim jest. Prosi ją też o wyrecytowanie wierszyka „Pan Wergiliusz” i pyta, ile chciałaby mierzyć. Osiągnąć odpowiedni wzrost ma pomóc dziewczynce grzyb. W zależności od tego, z której strony się go je, można albo zmaleć, albo urosnąć.

Alicja gryzie grzyb z prawej strony, ale jeszcze bardziej się zmniejsza. Kiedy bierze kęs z lewej strony, staje się tak duża, że jej głowa sięga konarów drzew. Atakuje ją ptak, który utożsamia ją ze żmiją.

Dziewczynka zjada grzyba na przemian z jednej i z drugiej strony. Ostatecznie osiąga normalny wzrost. Zmniejsza się jednak, by zajrzeć do domku, jaki odnajduje na polanie.

2.6. Rozdział VI: Prosię i pieprz

W domku na polanie Alicja spotyka Lokaja-Rybę i Lokaja-Żabę. Przekazują sobie zaproszenie na partyjkę krykieta od Królowej dla Księżnej.

Dziewczynka wchodzi do domu. Księżna usypia dziecko, w pobliżu jest Kot-Dziwak, a Kucharka gotuje zupę.

Księżna nazywa dziecko "prosięciem". Oddaje je Alicji, a sama idzie na krykieta do Królowej. Ostatecznie dziewczynka wychodzi z domu i pyta Kota, gdzie ma iść. Kieruje się do Szaraka Bez Piątej Klepki.

2.7. Rozdział VII: Zwariowany podwieczorek

Alicja trafia na podwieczorek zorganizowany przed domem Szaraka. Biorą w nim udział również Szalony Kapelusznik i śpiący Suseł. Alicja przysiada się do biesiadujących, mimo iż oni nie wyrazili na to zgody, tłumacząc się brakiem miejsca.

Kapelusznik pyta, jaki jest dziś dzień. Alicja odpowiada, a Kapelusznik stwierdza, że jego zegarek spóźnia się o dwa dni. Uważa, że winny temu jest Szarak, który posmarował zegarek masłem. Okazuje się jednak, że zegarek stoi w miejscu od roku, gdyż Szalony Kapelusznik pokłócił się z Czasem podczas podwieczorku u Królowej Kier.

Suseł zaczyna snuć opowieść. Alicja jednak nieustannie mu przerywa, co denerwuje Kapelusznika. Kiedy obraża dziewczynkę, ta odchodzi.

2.8. Rozdział VIII: Partia krokieta u Królowej

Trzech ogrodników maluje białe róże na czerwono. Przypominają karty do gry i noszą imiona: Dwójka, Piątka i Siódemka. Tłumaczą, że zmieniają kolor kwiatów, bo przez pomyłkę zasadzili białe róże, zamiast czerwonych. Królowa skazała ich za to na ścięcie.

Alicja spotyka Królową Kier. Pyta, kim są ogrodnicy. Kiedy dziewczynka odpowiada, że nie wie, Królowa wpada we wściekłość i nakazuje ściąć dziewczynę. Z kłopotów ratuje ją Król. Ostatecznie Królowa zaprasza Alicję na krykieta.

Gra jest nieco inna od tradycyjnej. Kijem jest flaming, a piłkami – jeże. Nagle pojawia się Kot-Dziwak. Kiedy nie chce on pocałować Króla w rekę, Królowa nakazuje go ściąć. Alicja podpowiada, by wezwać Księżną, właścicielkę Kota. Kiedy ta zostaje przyprowadzona, zwierzę znika.

2.9. Rozdział IX: Opowieść Niby Żółwia

Księżna spaceruje z Alicją. Dziewczynka uważa, że kobieta jest dziwna. Udziela wielu rad, we wszystkim doszukuje się morału.

Alicja spotyka się z Królową, która pyta, czy zna Niby Żółwia. Jest on znany z tego, że przygotowuje smaczną zupę przypominającą zupę żółwiową. Alicja spotyka go, gdy jest zalany łzami. Rozmawiają m.in. o jego edukacji w szkole morskiej.

2.10. Rozdział X: Rakowy Kadryl

Niby Żółw pyta Alicję, czy spotkała Raka. Kiedy ta zaprzecza, zwierzę mówi, że w takim razie dziewczynka nie wie, czym jest taniec o nazwie Rakowy Kadryl. Rozmawiają o nim.

Alicja opowiada o przygodach, jakie przeżyła w Krainie Czarów. Recytuje też wyliczankę "Idzie rak". Myli jednak słowa. Niby Żółw śpiewa o Zupie Rakowej.

2.11. Rozdział XI: Kto ukradł ciastka?

Akcja przenosi się na salę sądową, w której przebywają Król (jest sędzią) i Królowa, najróżniejsze zwierzęta oraz talia kart. Oskarżonym jest Walet Kier, którego obwinia się o kradziez ciastek.

Świadkiem w sprawie jest Szalony Kapelusznik. Na sali sadowej panuje chaos i wszyscy wzajemnie się oskarżają. Zeznaje też Kucharka Księżnej oraz Alicja.

2.12. Rozdział XII: Zeznania Alicji

Alicja na powrót jest bardzo wysoka, więc kiedy wstaje, przewraca ławę przysięgłych. Dochodzi do nieporozumienia, co prowadzi do tego, że członkowie rady przysięgłych zapisują różne wersje wypowiedzi Króla.

Król nakazuje opuścić sąd wszystkim, którzy mierzą więcej niż milę. To wywołuje sprzeciw Alicji. Walet dostaje wyrok skazujący, na co dziewczynka protestuje. Królowa skazuje ją za to na ścięcie. W tym momencie Alicja budzi się obok swojej siostry, której opowiada swój sen.

3. "Alicja w Krainie Czarów" – postacie

Główną bohaterką jest Alicja, która jest ciekawa świata i nie lubi się nudzić. Myśli logicznie, co kłóci się z tym, co spotyka ją w Krainie Czarów. Stąd sama siebie wielokrotnie pyta, kim jest. A ile lat miała Alicja w Krainie Czarów? Konkretny wiek w powieści nie pada. Wiemy natomiast, że dziewczynka jest w wieku szkolnym. To pozwala młodym czytelnikom utożsamiać się z bohaterką.

Wyrazistą postacią jest również Królowa z "Alicji w Krainie Czarów". To osoba bezwględna, która wszystkim grozi ścięciem głowy, choć do egzekucji nigdy nie dochodzi. Lubi spędzać czas na grze w krykieta. Nie ma realnej władzy.

Inni bohaterowie powieści to:

• Biały Królik
• Kot-Dziwak z Cheshire
• Szarak bez Piątek Klepki
• Szalony Kapelusznik
• Król
• Księżna
• Niby Żółw

4. Ile jest części "Alicji w Krainie Czarów"?

Pierwowzorem Alicji jest córka oksfordzkiego dziekana – Alice Liddell. Ówczesną dziesięciolatkę Charles Lutwidge Dodgson poznał w czasie rejsu po Tamizie, w którym udział brały też jej siostry: Lorine i Edith.

Autor "Alicji w Krainie Czarów" opowiedział im historię dziewczynki, która trafiła do baśniowego świata. Przeżyła w nim wiele fascynujących przygód. Opowieść najbardziej spodobała się Alice i to ona miała poprosić mężczyznę o jej spisanie.

Po kilku latach Charles Dodgson w czasie pobytu w Londynie poznał inną Alicję, która zainspirowała go do napisania książki "Alicja po drugiej stronie lustra".

Warto wiedzieć, kto napisał "Alicję w Krainie Czarów, jest to bowiem utwór, który ma istotne miejsce w kulturze. Przetłumaczono go na ponad 100 języków. Powstało też jego wiele adaptacji filmowych i teatralnych, zarówno dla dzieci, jak i dla starszych widzów.