10 faktów o karmieniu piersią, o których warto wiedzieć
Karmienie piersią to najlepszy i najbardziej naturalny sposób żywienia niemowląt. Służy nie tylko zaspokajaniu głodu niemowlęcia, ale także budowaniu wyjątkowej relacji między mamą a dzieckiem. Dowiedz się więcej o laktacji oraz o korzyściach, jakie z niej wynikają. Pamiętaj, że karmienie piersią to proces, którego musi się nauczyć i matka, i dziecko.
Czy wiesz, że…
1. Laktacja zaczyna się już podczas ciąży
Organizm kobiety przygotowuje się do macierzyństwa przez cały okres ciąży. W tym czasie dzięki hormonom – estrogenom i progesteronowi – w piersiach tworzą się pęcherzyki mleczne. Piersi są gotowe do wytwarzania mleka już 12 tygodni przed porodem! Mechanizmy kontrolujące proces laktacji i wypływanie mleka uruchamiają się po porodzie dzięki tzw. odruchom neurohormonalnym. Z tego powodu tak dużą rolę odgrywa Twój bezpośredni kontakt z dzieckiem po urodzeniu i pierwsze próby przystawiania go do piersi.
2. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka
Jak wykazało badanie Instytutu Matki i Dziecka, tylko 54% mam karmi piersią przynajmniej do 6. miesiąca życia. Zaledwie 6% karmi wyłącznie w ten sposób w pierwszym półroczu życia dziecka[1]. Duże znaczenie mają początki – warto pamiętać, że pierwsze karmienie powinno nastąpić w ciągu godziny od porodu. Niemowlę karmimy na żądanie, czyli tak często, jak będzie się tego domagało – zarówno w dzień, jak i w nocy. Po 6 miesiącach w diecie niemowlęcia powinny pojawić się nowe smaki – warzywa, owoce, produkty zbożowe – ale karmienie piersią powinno być kontynuowane przynajmniej do ukończenia przez malucha 1. roku życia. Następnie możesz karmić tak długo, jak długo Ty lub Twoje dziecko będziecie odczuwali taką potrzebę.
3. Nauka karmienia piersią to proces
Zaprzestanie lub niepodjęcie karmienia naturalnego w większości przypadków jest spowodowane brakiem wsparcia. Sytuacje, w których karmienie piersią jest niemożliwe lub gdy zaleca się odstawienie dziecka od piersi, są sporadyczne.
4. Skład pokarmu jest dostosowany do etapu rozwoju niemowlęcia
Mleko mamy zawsze najlepiej odpowiada na potrzeby rozwijającego się organizmu. Pierwszy pokarm, który noworodek otrzymuje przez 2-3 doby po porodzie – siara – to źródło białka i przeciwciał. Już wtedy pokarm kobiecy kształtuje odporność niemowlęcia. W następnej kolejności wytwarza się mleko przejściowe, zawierające mniej białka, a więcej laktozy, tłuszczu oraz wapnia. Po dwóch tygodniach od porodu skład pokarmu kobiecego stabilizuje się. To mleko dojrzałe, którego proporcje składników mogą się zmieniać w zależności od fazy karmienia, pory dnia, roku czy potrzeb dziecka.
5. Karmienie piersią to korzyści dla dziecka i dla mamy
Składniki mleka mamy budują odporność niemowlęcia, a tym samym karmienie piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia u dziecka wielu chorób, np. zakażeń przewodu pokarmowego, dróg oddechowych czy układu moczowego. To również najlepszy sposób na ochronę przed cukrzycą typu I i typu II, nowotworami, nadwagą, otyłością czy alergią pokarmową. Karmienie piersią ma również dobroczynny wpływ na zdrowie mamy. Wspiera szybszy powrót do masy ciała sprzed ciąży, przyspiesza obkurczenie się macicy do rozmiarów sprzed ciąży, zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi oraz jajników, a także depresji poporodowej.
6. Zapotrzebowanie na energię wzrasta o około 500 kcal na dobę
Zapotrzebowanie energetyczne zależy od masy ciała, aktywności fizycznej i wieku, ale w okresie laktacji należy do tego dodać także koszt energetyczny produkcji mleka, czyli ok. 500 kcal dziennie. Oznacza to nawet większe zapotrzebowanie niż w trzecim trymestrze ciąży! Mama karmiąca piersią komponując swoją dietę musi pamiętać o większym wydatku energetycznym organizmu.
7. Rozmiar piersi nie ma znaczenia dla przebiegu laktacji
Rozmiar piersi w trakcie laktacji zmienia się, jednak nie jest to czynnik decydujący o ilości pokarmu czy powodzeniu procesu laktacji. Każda kobieta produkuje tyle pokarmu, ile potrzebuje jej dziecko. To częstotliwość karmień i prawidłowa technika przystawiania dziecka do piersi mają decydujące znaczenie w przypadku ilości mleka wytwarzanego w piersiach mamy.
8. Po cięciu cesarskim możesz karmić piersią
Poród poprzez cięcie cesarskie nie jest przeciwskazaniem do naturalnego karmienia. Po przyjściu dziecka na świat pielęgniarka pomoże przystawić noworodka do piersi, często rekomendowana w takiej sytuacji jest pozycja spod pachy. Pierwsze chwile po porodzie są istotne, pobudzają laktację, a przede wszystkim budują więź i wzmacniają poczucie bezpieczeństwa dziecka, wpływają też na samopoczucie mamy.
9. Dieta mamy karmiącej ma znaczenie dla jej dziecka
Zarówno dieta mamy, która jest w ciąży, jak i dieta mamy karmiącej piersią mają znaczenie dla dziecka, to bowiem pierwszych 1000 dni życia dziecka decyduje o jego nawykach żywieniowych w przyszłości. W czasie laktacji należy dbać o prawidłowe żywienie, a najlepszym sposobem przestrzegania diety w okresie karmienia piersią jest odwzorowanie zaleceń przedstawionych w Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej.
10. Nie stosuj diet eliminacyjnych
Nie ma dowodów naukowych, które potwierdzałyby, że profilaktyczne wykluczenie produktów z diety zapobiega występowaniu kolki czy alergii. Każda dieta eliminacyjna może stwarzać zagrożenie z powodu niedoboru różnych niezbędnych składników, dlatego nie wolno ich stosować na własną rękę, a jedynie w uzasadnionych przypadkach na wyraźne zalecenie lekarza.
Pomocne zalecenia dla kobiet karmiących piersią dostępne są w Poradniku Karmienia Piersią oraz wielu innych materiałach na stronie edukacyjnego programu „1000 pierwszych dni dla zdrowia”.