Stany skupienia [podstawowe informacje]

Stany skupienia materii są trzy. To gaz, ciecz i ciało stałe. Są to podstawowe formy, w jakich występuje dana substancja. Kiedy może dokonać się zmiana stanu skupienia? Co to jest plazma? Uporządkujcie z nami swoją wiedzę.

1. Stan skupienia. Co to jest?

Pochodzący z XVII w. podział wyróżnia trzy stany skupienia:

• stały (szkło, większość metali, kwas stearynowy) – ciało stałe ma określony kształt i objętość,
• ciekły (rtęć, olej) – substancja przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje, ale jego objętość się nie zmienia,
• gazowy (dwutlenek węgla) – gaz przybiera kształt naczynia, w którym został umieszczony, lecz wypełnia całą jego objętość (w przeciwieństwie do cieczy).

Zobacz film: "Dlaczego dziewczynki mają lepsze oceny w szkole?"

Pod wpływem temperatury (niskiej lub wysokiej) lub ciśnienia może dojść do zmiany stanu skupienia. Prześledźmy to na przykładzie wody.

Stany skupienia wody mogą być trzy: lód, śnieg i szron to stan stały, lotny – para wodna. Z kolei woda w tradycyjnym ujeciu ma stan ciekły.

A jakie są stany skupienia żelaza? W warunkach standardowych żelazo jest ciałem stałym, ale zmieni się w ciesz, gdy podgrzejmy je w bardzo wysokiej temperaturze (ok. 1540°C). Podobnie jest z rtęcią, która w normalnych warunkach jest cieczą, ale kiedy się ją ochłodzi do temperatury poniżej –39°C staje się ciałem stałym.

Kiedy kostka lodu zmienia stan skupienia ze stałego w ciekły, zachodzi zjawisko topnienia. Z kolei w sytuacji, gdy ciecz zmieni swój stan skupienia na stały, mówimy o krzepnięciu. Zapamiętaj: każda substancja ma charakterystyczną temperaturę krzepnięcia (topnienia).

Są jednak takie ciała stałe, które nie mają określonej temperatury topnienia. Do tej grupy należą m.in. szkło, towrzywa sztuczne i wosk. Kiedy się je podgrzewa, wówczas robią się coraz bardziej miękkie, plastyczne i płynne. Mówimy wówczas, że zachodzi zjawisko mięknięcia (zjawisko przejścia ciała ze stanu stałego do ciekłego bez ustalonej temperatury przemiany).

Parowanie to zmiana stanu skupienia polegająca na przejściu ciała ze stanu ciekłego w parę (stan gazowy). Przykład? Zwróć uwagę na kałużę, które powstała po deszczu. W ciepły dzień już po krótkim czasie zauważysz, że zmniejszy swoją objętość, a z czasem zniknie.

2. Co to plazma?

Plazma to czwarty stan skupienia. Jest nim np. płomień świecy lub to, z czego zbudowane jest wnętrze gwiazdy. W tym przypadku nośniki dodatnich i ujemnych ładunków tworzą gaz.

Pionierem badań nad plazmą był Irving Langmuir, amerykański fizykochemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1932 roku.

Wyróżnia się plazmę gorąca, wyładowania pierścieniowego i zimną.

3. Powtórz przed egzaminem!

Egzamin ósmoklasisty niebawem, warto więc zacząć powtwarzać materiał z chemii i fizyki. Dla wielu osób to przedmioty trudne, których nauka wymaga dużego skupienia i zaangażowania. Warto towarzyszyć dziecku w tym procesie.

Powtarzając, jakie są stany skupienia, możecie wykonać proste eksperymenty chemiczne. W warunkach domowych bez problemu sprawdzicie, jakie są stany skupienia wody. Opiszcie wyniki. Możecie też spróbować odpowiedzieć na pytanie, jaki stan skupienia ma ogień.

Przygotowując notatki, zapiszcie:

• co to jest stan skupienia,
• ile jest stanów skupienia,
• jakie są stany skupienia materii,
• czym jest plazma.

Rodzicu, postaraj się, aby dziecko zrozumiało wszystkie zagadnienia związane z tym tematem. Opanowanie definicji nic nie da. O wiele lepsze efekty przynoszą doświadczenia oraz proste notatki.