Rutyna a pozytywne nawyki dziecka

Każdy dzień uczy dziecko czegoś nowego. To nowe wyzwania i okazja do wspólnej zabawy. Tylko jak znaleźć na to wszystko czas? I czy rutyna jest dla najmłodszych dobra?

Kiedy rodzi się dziecko, plan życia rodziny zmienia się diametralnie. Rodzice muszą dostroić się do małego człowieka: to ono wyznacza pory karmień i snu. Z czasem jednak wszystko zaczyna się układać i w sposób harmonijny rodzi się rutyna.

Te powtarzalne czynności może i z perspektywy dorosłego są nudne, jednak dla dziecka mają ogromne znaczenie: pozytywnie wpływają na rozwój emocjonalny i poznawczy, pomagają budować pewność siebie i zdolności adaptacyjne. Zapewniają poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności. Pamiętajmy, że dziecko nie ma poczucia czasu. Nie wie, że śniadanie jemy o 7.00, a na drzemkę kładziemy się o 12.00. Za to dość szybko orientuje się, że po spacerze jest czas na odpoczynek, a po wieczornym czytaniu bajek idzie się spać. I tak samo dzieci funkcjonują w żłobkach i przedszkolach: mają plan dnia, który pozwala im poczuć się bezpiecznie, bo wiedzą, że po obiedzie mogą wypatrywać rodzica, który przyjdzie je odebrać.

Dlaczego warto poddać się rutynie?

• Rutyna, poprzez wprowadzanie elementu przewidywalności i stabilności, pomaga budować u dzieci poczucie bezpieczeństwa.
• Daje poczucie kontroli nad otoczeniem.
• Pozytywnie wpływa na rozwój samodzielności i umiejętności organizacyjnych.
• Wspólne posiłki, czytanie książek czy spacer to okazja do budowania silnych emocjonalnych więzi między rodzicami a dziećmi.
• Nauka przez powtarzalność (np. codzienne czytanie przed snem) ma pozytywny wpływ na rozwój poznawczy, m.in. wzbogaca słownictwo i zdolności komunikacyjne.

Jak tworzyć rutynę?

By rutyna miała sens, musi być dostosowana do rytmu życia rodziny (m.in. pracy zawodowej) oraz nawyków i potrzeb dziecka. W jej kształtowaniu pomóc mogą:

• zrozumienie potrzeb dziecka – obserwuj, kiedy dziecko jest najbardziej aktywne, a kiedy potrzebuje odpocząć, • konsekwencja – jednak na tyle elastyczna, że pozwoli dostosować się do nieprzewidzianych sytuacji lub zmian w nastroju dziecka, • stopniowe wprowadzanie zmian – kształtowanie się rutyny najczęściej przychodzi samoistnie, wprowadzanie zmian na siłę nie ma sensu, • pozwolenie dziecku na podejmowanie samodzielnych decyzji – możliwość zdecydowania, jaki kolor bluzki założy, daje dziecku poczucie sprawczości i wspiera jego niezależność, której z roku na rok będzie potrzebować coraz więcej, • wizualizacja rutynowych czynności za pomocą rysunków, klocków, magnesów – to pozwoli lepiej zrozumieć i przyswoić codzienne czynności, ale też pomoże w nauce samodzielności, • pozytywne wzmacnianie – chwal dziecko i doceniaj wysiłek, jaki wkłada w wykonywane zadanie (dostosuj je do wieku i możliwości dziecka; nie może być ani za trudne, ani za proste). W ten sposób budujesz jego pewność siebie.

Rutyna nie musi być nudna! Jak sprawić, by była dobrą zabawą?

Codzienność z małym dzieckiem bywa trudna. Na jednym biegunie mamy dorosłych, którzy muszą na czas dotrzeć do pracy i ogarnąć domowy chaos, na drugim beztroskie dziecko, dla którego pojęcie czasu nie istnieje, stąd nie rozumie porannego pośpiechu. By więc zmniejszyć poziom stresu u obu stron, warto opracować wizualne harmonogramy działań. Krok po kroku przedstawmy, jakie zadania trzeba wykonać (śniadanie, ubieranie, się, mycie zębów). Z czasem rutyna przerodzi się w nawyk.

Warto też do porannego wyjścia zacząć przygotowywać się wieczorem. Przed pójściem spać naszykujcie ubrania do żłobka czy przedszkola (przypominamy o dawaniu dziecku ograniczonego wyboru: pozwalamy zdecydować, którą z dwóch bluzek chce ubrać, a nie samemu wyciągać ubrania z szafy). Do plecaczka spakujcie też zabawkę, by nie szukać jej rano.

Bardzo ważne są też rutyny posiłków, które uczą dziecko zdrowych nawyków żywieniowych. Do planu dnia warto włączyć spacer, podczas którego odwiedzacie lokalny targ, gdzie kupujecie warzywa i owoce. W miarę możliwości możecie też gotować razem. Jest wiele czynności, w które można zaangażować kilkulatka.

Nie ma też lepszego sposobu na naukę higieny niż rutyna. Codzienna kąpiel, mycie zębów po posiłkach czy mycie rąk po każdorazowym skorzystaniu z toalety to milowe kroki w tym zakresie. Powtarzane codziennie szybko wejdą w nawyk. Możecie też słuchać tematycznych piosenek i wierszyków. Będą szczególnie pomocne, gdy pojawi się dziecięcy opór.

Bardzo istotne z perspektywy dziecka są zwłaszcza wieczorne rytuały. Wyłączenie telewizora na 2-3 h przed położeniem się spać i włączenie do codziennego planu dnia spokojniejszych zabaw wieczorem to dla dziecka sygnał, że zbliża się pora pójścia spać. O tym, że już niedługo będzie leżeć w łóżku, świadczy nie godzina 19.00 na zegarze, ale fakt, że właśnie zostało wykąpane i mama lub tata pozwalają mu wybrać bajkę do przeczytania na dobranoc.

Jest rutyna, jest zabawa!

Dla dziecka nie ma lepszego sposobu na naukę od zabawy. Dla najmłodszych to podstawowa aktywność, która zapewnia mu podstawowy rozwój. To dzięki niej mały człowiek może odkrywać świat i prawa nim rządzące, zrozumieć siebie i swoje potrzeby, a także ćwiczyć różne umiejętności. Zabawa buduje też więzi i kontakt z rodzicem.

A czy wiesz, że klocki to świetna pomoc w budowaniu rutyny? Zestawy takie jak LEGO® DUPLO® "Codzienne Rutyny: Jedzenie i Czas Spania" (10414) oraz LEGO® DUPLO® "Codzienne Rutyny: Czas Kąpieli" (10413) są zaprojektowane z myślą o edukacyjnej zabawie, która odzwierciedla codzienne czynności. Bawiąc się nimi, dzieci naśladują i przeżywają scenki z życia codziennego. To pomaga im zrozumieć i zaakceptować różne elementy harmonogramu. Mogą się bawić w jedzenie posiłków, kładzenie się spać czy kąpiel, co w przełożeniu na rzeczywistość ułatwi dziecku wejście w świat obowiązków i dobrych nawyków. W zabawie w odgrywanie ról dziecku dużo łatwiej powiedzieć, dlaczego ociąga się z wyjściem do przedszkola lub boi się zasnąć samemu.

Klocki to bowiem jedna z ciekawszych i bardziej uniwersalnych zabawek. Rozwijają wyobraźnię i kreatywność, gdyż dzieci mogą z nich zbudować wszystko, co przyjdzie im do głowy, doskonalą zdolności motoryczne, emocjonalne i społeczne,, uczą myślenia przyczynowo-skutkowego oraz zdolności planowania i organizacji. Radosna i twórcza zabawa to nieoceniona pomoc w budowaniu pozytywnych nawyków.

Pamiętajmy jednak, by bezrefleksyjnie nie wpaść w sidła rutyny. Bądźmy elastyczni. Obserwujmy też dziecko, bo ono nieustannie się zmienia. Trzeba więc dostosować się do potrzeb, zainteresowań i tempa jego rozwoju. Zawsze jednak pamiętajmy o cierpliwości, spokoju, czułości i dobrej zabawie!