Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Czym jest depresja, jak się objawia u dzieci?

23 lutego przypada Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Celem jego obchodów jest upowszechnianie wiedzy na jej temat. Na chorobę tę cierpi już blisko 350 milionów ludzi na całym świecie, według WHO to jedna z najpoważniejszych jednostek chorobowych na świecie. W coraz większym stopniu dotyczy dzieci i młodzieży. Jakie są objawy depresji? Jak przebiega u dzieci?

1. Czym jest depresja?

Depresja zaliczana jest do afektywnych zaburzeń nastroju. To grupa zaburzeń, która charakteryzuje się występowaniem ekstremalnych wahań nastroju, przybierających postać epizodów manii, hipomanii lub depresji.

Potocznie, gdy mówimy "mam depresję" zazwyczaj mamy na myśli zły nastrój, smutek, przygnębienie. Mówiąc językiem fachowym, jest to zespół objawów obejmujących funkcjonowanie poznawcze, zachowanie oraz sferę emocjonalną. Depresji mogą towarzyszyć także objawy somatyczne.

Depresja jest trudną do zdiagnozowania chorobą, ponieważ osoby, które na nią cierpią, często skutecznie maskują jej objawy, na zewnątrz uchodząc za osoby pełne życia i energii. Warto zwrócić uwagę na pewne mniej rzucające się w oczy sygnały, które mogą świadczyć, że ktoś bliski mierzy się z tym zaburzeniem.

2. Objawy depresji

Zobacz film: "Największy problem wśród gimnazjalistów to przemoc słowna, nie fizyczna"

Najpowszechniejszymi objawami depresji są:

• zmniejszenie aktywności, apatia;
• smutek, płacz;
• utrata zainteresowań;
• zaburzenia snu (problemy z zasypianiem, nadmierna senność, wybudzanie się nad ranem);
• lęk, niepokój, podniecenie;
• brak energii, zmęczenie;
• problemy z koncentracją oraz zapamiętywaniem;
• poczucie bezsensu, bezużyteczności, niska samoocena, poczucie winy;
• myśli samobójcze;
• bóle głowy, brzucha, w klatce piersiowej;
• napięcie wewnętrzne.

Dodatkowo jeśli podejrzewamy, że ktoś bliski może cierpieć z powodu depresji, powinniśmy zwrócić uwagę na:

• ukrywanie złego samopoczucia przed bliskimi (unikanie konfrontacji, jasnej odpowiedzi na pytanie o samopoczucie);
• zbyt duża otwartość i nadmiernie eksponowana radość;
• mimochodem rzucone uwagi na temat traumatycznych wydarzeń z przeszłości, przykrywane uśmiechem (mogą świadczyć, że dana osoba nie poradziła sobie jeszcze z tym problemem);
• obojętny stosunek do ulubionych rzeczy i czynności;
• złe nawyki żywieniowe;
• chroniczne zmęczenie i niewyspanie, mimo dużej ilości snu;
• częsty gniew i irytacja.

3. Depresja u dzieci

Coraz większym problemem współczesnego świata staje się depresja dziecięca. Co roku setki dzieci próbuje popełnić samobójstwo, niestety nie w każdym przypadku pomoc zjawia się na czas.

Według szacunków w Polsce na depresję leczy się obecnie około 2% dzieci, jednak dane te są zaniżone, ponieważ dzieci często są nieprawidłowo diagnozowane - depresja u najmłodszych może objawiać się w zupełnie inny sposób, niż u dorosłych.

Podobnie jak u osób dorosłych, choroba ta wiąże się z długotrwałym obniżeniem nastroju. Mogą nasilać się zachowania agresywne, destrukcyjne, autodestrukcyjne, buntownicze, wzrasta poziom drażliwości. Tego typu objawy zwykle zaliczane są do np. ADHD.

Innymi nietypowymi objawami tej podstępnej choroby są zaburzenia koncentracji i problemy z zapamiętywaniem, które skutkują trudnościami w szkole. Przez to uczniowie opuszczają się w nauce, nie chcą odrabiać lekcji ani chodzić do szkoły. Zdarza się, że lęk jest tak silny, że nie chcą nawet opuszczać swojego pokoju.

Napięcia i lęki z kolei mogą powodować napięcie psychoruchowe, dziecko nie może usiedzieć w jednym miejscu, wyczekuje momentu, kiedy znajdzie się wreszcie w bezpiecznym miejscu. Często w takich przypadkach dzieci spędzają mnóstwo czasu przed komputerem (telefonem, tabletem), który staje się ich "przyjacielem", stopniowo odsuwając się od prawdziwych przyjaciół.

U młodszych dzieci objawy mogą mieć charakter somatyczny, przez co jeszcze trudniej jest chorobę tę zdiagnozować. Dzieci dotknięte depresją mogą cofać się w rozwoju, moczyć w nocy, przestać mówić, a także doświadczać objawów typowych dla chorób wirusowych, jak bóle głowy, brzucha, biegunki, duszności.

Warto zachować czujność. Jeśli dziecko przez dwa tygodnie, z powodu wyżej wymienionych objawów nie może funkcjonować normalnie w szkole i w domu, powinniśmy niezwłocznie udać się z nim po fachową pomoc.

Mnóstwo przypadków niewykrytych i nieleczonych depresji kończy się tragicznie. Z drugiej strony, po właściwej diagnozie i wdrożeniu leczenia chorzy w dość szybkim czasie wracają do zdrowia. Dlatego bądźmy uważni i otwarci na bliskich, ponieważ nigdy nie wiadomo czy właśnie nie potrzebują naszej pomocy.