Nietolerancja fruktozy u dzieci: czym jest i jak się objawia?
Nietolerancja fruktozy to zaburzenie, w przebiegu którego upośledzone jest jej wchłanianie w jelicie cienkim. To powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Cywilizacyjna zmiana diety, w której cukier występuje na potegę, sprawiła, że problem ten dotyczy coraz większej grupy dzieci. Jak zatem rozpoznać "uczulenie na fruktozę"?
1. Fruktoza – co to jest?
Fruktoza to cukier, który naturalnie znajduje się w niektórych owocach, warzywach i miodzie. Występuje w trzech postaciach:
- jako wolny cukier prosty,
- w formie dwucukru w sacharozie (wraz z glukozą)
- w postaci polimerów, określanych łączną nazwą fruktany (fruktooligosacharydy i inuliny).
W przebiegu nietolerancji fruktozy zaburzony może być metabolizm fruktozy lub dochodzi do upośledzenia jej wchłaniania w przewodzie pokarmowym.
2. Nietolerancja fruktozy – objawy
W wielu przypadkach mija sporo czasu, nim rozpoznana zostaje nietolerancja cukru. Stanowi ona częstą przyczynę niewyjaśnionych objawów żołądkowo-jelitowych u dzieci.
Alergia na fruktozę – objawy najczęściej zgłaszane to:
- nawracające bóle brzucha,
- odbijania,
- wzdęcia,
- gazy,
- biegunki,
- nudności.
Z kolei wrodzona nietolerancja fruktozy ma podłoże genetyczne i związana jest z deficytem aldolazy w wątrobie. Choroba ujawnia się najczęściej w okresie niemowlęcym. W jej przebiegu może dojść do ciężkiej hipoglikemii, a spożycie fruktozy wywołuje poważne powikłania, m.in. hepatomegalię, żółtaczkę, uszkodzenie kanalików nerwowych, apatię, senność, drgawki.
Dzieci z niezdiagnozowaną wrodzoną nietolerancją fruktozy mogą nie mieć apetytu i przejawiać opóźniony rozwój fizyczny.
3. Nietolerancja fruktozy – badania
Złotym standardem w potwierdzeniu nietolerancji fruktozy jest wodorowy test oddechowy po doustnym obciążeniu fruktozą. Jest to badanie nieinwazyjne, łatwe w interpretacji i stosunkowo tanie.
Warto wiedzieć, że nietolerancja fruktozy często idzie w parze z nietolerancją laktozy. Zdarza się, ale alergia na fruktozę ustępuje z wiekiem. Nie dotyczy to jednak dzieci z wrodzoną nietolerancją fruktozy. Z tej choroby się nie wyrasta i konieczne jet ścisłe przestrzeganie zaleceń dietetycznych.
Rozpoznanie nietolerancji fruktozy nie jest łatwe. Choroba jest różnicowana z kolką brzuszną, zatruciem pokarmowym lub wrodzonymi defektami wątroby.
4. Fruktoza – gdzie występuje?
W przypadku alergii na fruktozę leczenie opiera się na diecie eliminacyjnej. Podstawą jest unikanie produktów, które zawierają fruktozę w ilości znacznie przewyższającej zawartość glukozy lub galaktozy. Z jadłospisu trzeba wyeliminować m.in.
- soki i świeże owoce drobnopestkowe, melony, arbuzy,
- miód,
- suszone owoce (jabłka, śliwki, morele, daktyle, rodzynki).
A jakie owoce zawierają fruktozę w mniejszej ilości, przez co są lepiej tolerowane przez alergików? To m.in. świeże owoce grubopestkowe (morele, śliwki, brzoskwinie, nektarynki), owoce jagodowe (czarne jagody, żurawiny, maliny, truskawki), a także owoce cytrusowe (grejpfruty, pomarańcze, cytryny, kumkwaty, mandarynki),
Fruktoza obecna jest też w napojach, słodyczach, deserach i przetworach mlecznych.
